سرطان پستان، مانند سایر سرطانها به دلیل آسیب به DNA و جهشهای ژنتیکی ایجاد میشود که با تقسیم و رشد غیرطبیعی سلولها و یا حتی با تهدید بافتهای اطراف آن همراه است. این رشد غیرطبیعی، در غدد تولیدکننده شیر یا اصطلاحا لوبولها و یا در مجاریی که لوبولها را به نوک پستان مرتبط میکنند و داکت نامیده میشوند، ایجاد میگردد. بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از رصدخانه جهانی سرطان (GCO) در سال ۲۰۲۰، سرطان پستان با حدود ۲.۳ میلیون مورد جدید، یکی از شایعترین سرطانها و پنجمین علت مرگ و میر ناشی از این نوع بیماریها است. همچنین، سرطان پستان شایعترین سرطان در بین زنان ایرانی است.
به گزارش «زیسان» به نقل از ایسنا، سرطان پستان بنا بر نظرات متخصصان، یک بیماری چندعلتی است و از تعامل فاکتورهای ژنتیکی، متابولیکی و محیطی ایجاد میشود. عوامل خطر این سرطان، دامنه وسیعی از عوامل خطر از سطح مولکولی تا اجتماعی را دربر میگیرند که البته تأثیرگذاری آنها در جوامع مختلف، متفاوت گزارش شده است. درمان سرطان پستان، طیفی از روشها از درمانهای غیراختصاصی مانند شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی تا درمانهای اختصاصی را دربر میگیرد. هر بیمار بر اساس تیپ ژنتیکی خاص خود، پاسخ منحصری به درمان نشان میدهد. سن، وضعیت یائسگی، نوع سرطان و میزان پیشرفت آن، سایر بیماریهای زمینهای و عوامل محیطی به ویژه نوع تغذیه بر پیامدهای درمانی سرطان پستان تأثیرگذار است. یافتههای مطالعات پیشین نشان میدهند نوع رژیم غذایی افراد میتواند در پیشگیری از عود مجدد سرطان پستان نقش مهمی داشته باشد.
تیمی شش نفره از محققان کشور از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران در یک مطالعه پژوهشی که با محوریت این بیماری انجام داده اند، اثرات نوعی رژیم غذایی به نام رژیم کتوژنیک را بر پیامدهای درمانی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان بررسی کرده اند.
رژیم غذایی کتوژنیک یک رژیم غذایی پرچرب، کم کربوهیدرات و با پروتئین متوسط است که با سایر رژیمهای غذایی متداول بسیار متفاوت است. در رژیم کتوژنیک، کربوهیدراتها از همه منابع به شدت محدود میشوند و با هدف حفظ کربوهیدرات کمتر از ۵۰ گرم در روز تنظیم میگردند. رژیم مورد اشاره، منشأ سوخت بدن را از کربوهیدراتها به چربی تغییر میدهد.
در این مطالعه، محققان به مرور نظاممند مقالات مرتبط مستخرج از پایگاههای اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل Medline، PubMed، Embase، Science Direct، Magiran، ISD، ISC و Cochrane با کلید واژههای تخصصی مربوطه پرداخته و سپس اطلاعات گردآوری شده را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند.
نتایج این بررسیها نشان میدهند که بیماران مبتلا به سرطان پستان با پیروی از رژیم کتوژنیک، پیشرفتهای قابل توجهی در عملکردهای عاطفی و اجتماعی، کاهش علائم بیماری و بهبود بیومارکرهای سلامت متابولیک شامل کراتینین، تریگلیسیرید، انسولین و فاکتورهای رشد شبه انسولین داشته اند.
غزاله اسلامیان، استادیار و محقق گروه تغذیه سلولی مولکولی انستیتو تحقیقات تغذیهای و صنایع غذایی کشور و همچنین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش در این باره میگویند: «پیروی طولانیمدت از رژیم کتوژنیک میتواند منجر به کاهش وزن، کاهش اندازه تومور، بهبود کیفیت زندگی، بهبود فاکتورهای التهابی، ترکیب بدن، مقاومت به انسولین و اختلالات چربی خون در بیماران مبتلا به سرطان پستان شود».
آنها افزوده اند: «با در نظر گرفتن تمامی مطالعات بررسی شده، پیروی از این رژیم غذایی میتواند سبب کاهش فاکتورهای وزن و شاخص توده بدنی، سایز تومور، انسولین، قندخون ناشتا، نیتروژن اوره خون، کروم، آب کل بدن، HOMA-IR و T ۳، IGF-۱، TNF-α کراتینین شود و در مقابل کتون، بتا هیدروکسی بوتیرات، T ۴، IL ۱۰، ESR، CRP و TSH را افزایش دهد».
آنها اشاره کرده اند که با توجه به نتایج حاصله، برای تعیین اثرات رژیم کتوژنیک بر این عوامل متابولیک، درمانی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان انجام کارآزماییهای بالینی بیشتر پیشنهاد میشود.
قابل ذکر است، این اطلاعات علمی پژوهشی را مجله «زنان مامائی و نازایی ایران» وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و انجمن متخصصین زنان مامایی نازائی ایران شاخه خراسان منتشر کرده است.