این اژد‌های قدرتمند چینی آسمان ایران را برای دشمنان ترسناک می‌کند؟
گجت نیوز: از آنجایی که شایعاتی حول محور ورود جنگنده چنگدو J-۱۰ C به ناوگان هوایی ایران در فضای مجازی منتشر شده، نگاهی به این اژد‌های چینی می‌اندازیم.
جنگ‌های نوین دیگر مثل سابق محدود به توپ و تفنگ نیستند و بشر از نبرد تن به تن به سمت موشک پرانی و بمب انداختن از جنگنده‌ها و هواپیما‌های مدرن رفته است. امروزه با پیشرفت موشک‌های بالستیک، هایپرسونیک و حتی کروز، نگرانی از بابت هدف قرار دادن دشمن در هزاران کیلومتر آن طرف‌تر وجود ندارد و نمونه بارز این موفقیت را در عملیات وعده صادق (۳) در چندین موج ادامه‌دار دیدیم.
گرچه موشک‌های امروزی قدرت و توانمندی‌های پیشرفته‌ای دارند، اما نباید از آسمان غافل ماند. شاید سامانه‌های پدافندی پیشرفته بتوانند بخشی از آسمان یک کشور را پوشش دهند، اما برای حفاظت صد درصدی از حریم هوایی و سرنگونی کامل دشمن، نیاز به جنگنده‌های پیشرفته داریم. ابرقدرت‌های جهان در حال حاضر تمرکز زیادی در تمام حوزه‌های نظامی و دفاعی کرده‌اند که یکی از آنها، ناوگان هوایی است.
سفر وزیر دفاع کشور به چین، درست بعد از آتش بس، گمانه‌زنی‌هایی پیرامون خرید جنگنده از چین مطرح کرده است، اما آیا این ادعا واقعیت دارد؟ بدیهی است که ناوگان هوایی ارتش ایران نیاز مبرم و شدیدی به هواپیما‌های جنگی پیشرفته نسل ۴ و ۵ دارد و تجربه ثابت کرده که هیچ کشوری حاضر به فروش جنگنده‌های خود به ایران نیست. (همان‌طور که ادعا‌های ورود سوخو ۳۵ به ایران مطرح شد)، اما آیا چشم بادامی‌های چینی برخلاف روسیه اقدام به این امر خطیر خواهند کرد؟
مختصری از چین و چنگدو J-۱۰C
پیشرفت چین طی سالیان اخیر در حوزه فناوری‌های نظامی، نظر مساعد کارشناسان نظامی را جلب کرده است. یکی از مهم‌ترین جنگ افزار‌های دفاعی این کشور، جنگنده J-۱۰C است که نقش پررنگی در تحولات اخیر نظامی ایفا کرده است. عملکرد موفق این پرنده در میدان نبرد، به ویژه در درگیری‌های هوایی میان پاکستان و هند، باعث شهرت جهانی آن شده است.
جنگنده J-۱۰C که توسط شرکت معتبر هواپیماسازی چنگدو ساخته شده، امروز نمادی از قدرت نوین چین در صنعت تسلیحات هوایی است. این هواپیمای چند منظوره، به دلیل دقت، سرعت بالا و توان مانور فوق‌العاده، در کانون توجه تحلیلگران نظامی قرار گرفته است. اژد‌های چینی، لقبی است که چشم بادامی‌ها به آن داده‌اند که همین موضوع نشان دهنده جایگاه مهم آن در ناوگان هوایی چین است.
در این مطلب از گجت نیوز به بررسی دقیق ویژگی‌های فنی جنگنده J-۱۰C می‌پردازیم. همچنین عملکرد آن در نبرد‌های واقعی و نقش این جنگنده در تعادل قدرت هوایی منطقه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان به این پرسش که آیا ایران به دنبال خرید چنگدو جی ۱۰ سی از چین است یا خیر، پاسخ مناسب خواهیم داد. با ما همراه باشید.
مشخصات فنی
جنگنده J-۱۰C نسخه اصلاح شده و به روز از سری جنگنده‌های J-۱۰ است که از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به خدمت ارتش آزادی بخش چین درآمد. این هواپیمای پیشرفته به مرور زمان تبدیل به یکی از مهره‌های کلیدی نیروی هوایی ارتش چین شد و در نهایت موفق شد جایگاه خود را در میان جنگنده‌های مطرح تثبیت کند. این پرنده که رقیب مستقیمی برای اف ۱۶ به حساب می‌آید، برای عملیات هوا به هوا و هوا به سطح طراحی شده و مدل C آن اصلاحات متعددی در قسمت رادارها، ساختار تسلیحاتی و قوای محرکه پذیرفته است.
جنگنده J-۱۰C با طول بدنه ۱۶.۹ متر و عرض بال ۹.۸ متر، دارای وزنی در حدود ۹۷۵۰ کیلوگرم در حالت بدون حمل بار است. این ابعاد و وزن باعث شده تا در دسته جنگنده‌های سبک، اما پرقدرتی قرار بگیرد که می‌تواند با نمونه‌های پیشرفته غربی همچون رافال ساخت فرانسه و F-۱۶ آمریکایی رقابت داشته باشد. ترکیب قدرت، چالاکی و تجهیزات مدرن، جایگاه این جنگنده را در میان رقبای نسل ۴.۵ تثبیت کرده است.
از مهم‌ترین تغییرات مدل C، استفاده از موتور بومی Shenyang WS-۱۰ است که جایگزین موتور روسی AL-۳۱ در مدل‌های قبلی شده است. این تغییر بزرگ، گامی اساسی در مسیر خودکفایی چین در زمینه تولید موتور‌های پیشرفته جنگی به‌شمار می‌رود. این موتور قدرتمند به جنگنده J-۱۰C امکان می‌دهد تا با سرعت ۲۲۲۲ کیلومتر در ساعت معادل ۱.۸ ماخ پرواز کند و در ارتفاع ۱۸ هزار متری عملکرد مناسب و درخشانی از خود نشان دهد.
از دیگر قابلیت‌های چنگدو جی ۱۰ سی می‌توان به برد رزمی ۵۵۰ کیلومتری اشاره کرد که در صورت استفاده از مخازن سوخت خارجی، برد پروازی آن به ۴۶۰۰ کیلومتر می‌رسد. مجموع این ویژگی‌ها باعث شده تا جنگنده J-۱۰C قابلیت انجام مأموریت‌های متنوع در فواصل دور و شرایط سخت را داشته باشد. ترکیب این توانمندی‌ها، اژد‌های چینی‌ها را به گزینه‌ای مؤثر برای استفاده در سناریو‌های عملیاتی پیچیده تبدیل کرده است.
ساختار تسلیحاتی
تعداد آویزگاه‌های (محل نصب تسلیحات) این هواپیمای جنگی، ۱۱ عدد است که در مجموع می‌توانند تا ۵.۶ تن سلاح و جنگ افزار حمل کنند. این تعداد آویزگاه به هواپیما اجازه می‌دهد تا در مأموریت‌های گوناگون، با ترکیبی از سلاح‌های متنوع، وارد میدان شود.
از جمله مهم‌ترین تسلیحات قابل استفاده توسط جنگنده J-۱۰C می‌توان به موشک‌های هوا به هوای پیشرفته PL-۱۵ اشاره کرد. این موشک‌ها دارای برد تخمینی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر هستند و نسخه صادراتی آن (PL-۱۵E) نیز بردی حدود ۱۴۵ کیلومتر دارد. PL-۱۵ در درگیری‌های اخیر عملکرد بسیار موفقی داشته و نقش مهمی در برتری هوایی پاکستان ایفا کرده است.
در کنار موشک‌های هوا به هوا، این جنگنده توانایی حمل سلاح‌های هوا به سطح از جمله موشک‌های KD-۸۸ و YJ-۹۱ را نیز دارد. همچنین، بمب‌های هدایت شونده با لیزر یا ماهواره و غلاف‌های جنگ الکترونیکی مانند KG۶۰۰ نیز از جمله تجهیزاتی هستند که قدرت عملیاتی جنگنده J-۱۰C را در انواع مأموریت‌ها افزایش داده‌اند.
پیشینه عملیاتی جی ۱۰ سی
اکر نگاهی به کارنامه چنگدو جی ۱۰ سی بیندازیم، می‌بینیم که در درگیری‌های هوایی بین هند و پاکستان نقش مهمی ایفا کرده و به شهرت رسیده است. براساس گزارش‌های منتشر شده، نسخه‌هایی که متعلق به نیروی هوایی پاکستان بودند، توانستند حداقل چهار جنگنده هندی را ساقط کنند. این جنگنده‌ها شامل نمونه‌های پیشرفته فرانسوی رافال و مدل‌هایی از هواپیما‌های روسی بودند.
در تنش پیش آمده که در اردیبهشت ۱۴۰۴ رخ داد، جنگنده J-۱۰C با استفاده از موشک‌های دوربرد PL-۱۵E موفق به اجرای کامل تاکتیک‌های نبرد در خارج از میدان دید شد. موفقیت در جبهه پاکستان و هند، ثابت کرد که پرنده چینی‌ها توان بالا و دقت فوق العاده‌ای دارد و می‌تواند به خوبی با رقبای غربی‌اش مقابله کند.
موشک PL-۱۵E (نمونه صادراتی PL-۱۵) بردی حدود ۱۴۵ کیلومتر دارد و با سرعتی بیش از ۵ ماخ حرکت می‌کند. این موشک به جستجوگر راداری AESA با اسکن الکترونیکی فعال و ارتباط دوطرفه دیتا مجهز است. جمیع این امکانات به J-۱۰C امکان می‌دهد تا از فاصله‌ای امن هدف را شناسایی کرده و با تاکتیک شلیک و فرار، بدون ورود به محدوده خطر، عملیات موفقی انجام دهد.
در سمت مقابل، جنگنده رافال هند که به سیستم پیشرفته جنگ الکترونیک SPECTRA مجهز است، نتوانست در برابر دقت بالای موشک PL-۱۵E مقاومت مؤثری نشان دهد. توانایی نفوذ این موشک به دفاع‌های الکترونیکی دشمن، آن را به یک تهدید استراتژیک تبدیل کرده است. این موضوع قدرت واقعی تسلیحات چینی را در میدان نبرد برجسته کرده است.
در کنار تسلیحات پیشرفته، جنگنده J-۱۰C به رادار قدرتمند با فناوری AESA نیز مجهز است که قابلیت شناسایی اهداف از فواصل بسیار دور را دارد. همچنین با کمک غلاف‌های هدف‌گیری و جنگ الکترونیکی، خلبان می‌تواند در شرایط پرتنش، تصمیم‌های دقیق و سریعی اتخاذ کند. همه این عوامل در کنار طراحی آیرودینامیکی پیشرفته و چابکی بالا، J-۱۰C را به یکی از رقبای خطرناک در نبرد‌های هوایی مدرن تبدیل کرده است.
احتمال خرید از سوی ایران
همان‌طور که بالاتر اشاره شد، همزمان با سفر وزیر دفاع به چین و شرکت در نشست شانگهای، عده‌ای گمانه‌زنی‌هایی راجع به خرید این جنگنده مطرح کرده‌اند که باید تأکید کنیم تا این لحظه، هیچ منبع رسمی داخلی یا خارجی خرید جنگنده J-۱۰C توسط ایران را تأیید نکرده است. تمام اخباری که پیرامون این موضوع منتشر شده، صرفا در حد حدس و گمان بوده است. در یکی از بازدید‌های سال گذشته مقامات نیروی هوایی ارتش از یک نمایشگاه نظامی در چین، این جنگنده برای چند دقیقه به‌صورت بصری توسط فرمانده نیروی هوایی ایران بررسی شد.
باید توجه داشت که حضور فرماندهان نظامی در نمایشگاه‌ها و نشست‌های مختلف به معنای خرید یا توافق نظامی نیست، بلکه بخشی از روال عادی بازدید‌های رسمی از نمایشگاه‌های دفاعی خواهد بود. با این حال، بازار شایعات در هر دو کشور ایران و چین بسیار داغ است و برخی رسانه‌های چینی نیز مطالبی در مورد مذاکره احتمالی دو کشور بر سر جنگنده J-۱۰C منتشر کرده‌اند. البته هیچ‌یک از این ادعا‌ها تاکنون از سوی مقامات رسمی ایران یا چین تأیید نشده‌اند.
همچنین باید در نظر داشت که حتی در صورت خرید جنگنده از چین، فرآیند آماده سازی و عملیاتی شدن آنها بسیار زمان بر است و کار یکی دو ماه نیست. اینکه جنگنده J-۱۰C در نیروی هوایی پاکستان عملکرد موفقی داشته به معنای موفقیت آن در ساختار عملیاتی ایران نیست. شرایط جغرافیایی، زیرساخت‌ها، مأموریت‌ها و نیاز‌های دفاعی هر کشور متفاوت است و باید به دقت ارزیابی شوند.
یکی از ایرادات این جنگنده که کمتر به آن پرداخته شده، برد عملیاتی محدود در حالت بدون مخزن سوخت اضافی است. این نقطه ضعفی آشکار در برابر رقبای روسی از جمله خانواده جنگنده‌های فلنکر مثل سوخو ۲۷ و سوخو ۳۵ خواهد بود. این جنگنده‌های روسی از لحاظ توان حمل سوخت و برد پروازی، برتری محسوسی دارند. همین مسئله باعث شده که بازاریابی J-۱۰ در کشور‌های شرق آسیا و خاورمیانه با چالش‌هایی جدی مواجه باشد.
