جنجال کشف گور دسته‌جمعی با بقایای اجساد ۱۰۰ نفر در افغانستان

زی‌سان: مقام‌های طالبان در خوست در شرق افغانستان، دوشنبه، ۲۳ بهمن (۱۲ فوریه)، گفتند یک گور دسته‌جمعی که در آن پیکر‌های ۱۰۰ نفر دفن شده بود، کشف کردند. خبرگزاری فرانسه به نقل از مقام‌های محلی طالبان در خوست گزارش داد که گمان می‌رود این گور دسته‌جمعی «مربوط به دوران حکومت تحت حمایت شوروی در افغانستان باشد».

به گزارش زی‌سان؛ بسم‌الله بلال، شهردار طالبان در خوست، گفت که گور مزبور شنبه و در جریان ساختن یک سد کوچک در منطقه ساربانی در مرکز خوست کشف شد و پس از آن، برای بیرون آوردن همه اجساد اقدام شد. شهردار طالبان افزود که براساس دریافت‌های اولیه، این افراد در ۱۳۵۸ خورشیدی کشته شده و سپس در گوری دسته‌جمعی دفن شده‌اند. بنا به ادعای مقام طالبان، ۱۰۰ نفری که در این گور دسته‌جمعی دفن شده‌اند، یک سال پس از کودتای خونین حزب دموکراتیک خلق افغانستان کشته شده‌اند که در آن، با سرنگونی دولت داوود خان و کشته شدن رئیس جمهوری و اعضای خانواده‌اش، حزب دموکراتیک خلق افغانستان به قدرت رسید. نورمحمد تره‌کی، نخستین رئیس جمهوری چپگرای افغانستان که در آن زمان دبیراول کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و پس از کودتا رئیس جمهوری شد، به قتل مخالفان خود متهم است.

پس از نورمحمد تره‌کی، حفیظ‌الله امین، ببرک کارمل و نجیب‌الله، از سران احزاب چپگرای افغانستان که از حمایت شوروی وقت برخوردار بودند، به قدرت رسیدند. روسای جمهوری دولت‌های سوسیال-دموکراتیک افغانستان که به رویکرد‌های ضد حقوق بشری علیه مخالفان و منتقدان متهم بودند، شمار زیادی از نیرو‌های مخالف خود را بازداشت، زندانی و اعدام کردند.

با این حال، هنوز زمان دقیق کشته شدن ۱۰۰ نفری که اجساد آنان در خوست کشف شد، مشخص نشده است. افغانستان به دلیل درگیر بودن بلند‌مدت در جنگ، در دوره‌های مختلف شاهد کشتار‌های دسته‌جمعی بوده است.

طالبان در دور نخست حاکمیتشان از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ دست به چندین کشتار گروهی در مزارشریف، بامیان و مناطق دیگری از شمال افغانستان زدند. در این کشتار‌ها نیز قربانیان در گور‌های دسته‌جمعی دفن شدند. بسیاری از این گور‌ها در ۲۰۰۲ و پس از فروپاشی رژیم طالبان، به دست مردم محلی و سازمان‌های پژوهشی حقوق بشری کشف شد، اما از بسیاری از قربانیان همچنان اطلاعی به دست نیامده است.

با این حال، شهردار طالبان در خوست مدعی شد که در میان بقایای ۱۰۰ پیکری که در این گور دسته‌جمعی کشف شدند، لباس‌ها و نشانه‌هایی از وجود قربانیان زن نیز وجود دارد و بنا به این شواهد، همه قربانیان غیرنظامی بوده‌اند.

شماری از ساکنان محلی در خوست به خبرگزاری فرانسه گفتند که قربانیان دفن‌شده در گور دسته‌جمعی، افرادی‌اند که پس از کودتای هفتم اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی، به دست مقام‌های حکومت چپگرای وقت بازداشت و کشته شدند. سلام شریفی، شهروندی که پدرش در همان سال بازداشت و ناپدید شد، گفت: «در سال ۱۳۵۸ این افراد به شیوه‌ای بی‌رحمانه و وحشیانه به دست مقام‌های ظالم کمونیستی و بدون محاکمه کشته شدند.»

مسئولان شهرداری طالبان تصمیم دارند با کمک مردم محل، همه اجساد را از زیر خاک بیرون آورد و پس از مجزا کردن بقایای پیکرها، در کیسه‌های جداگانه دوباره دفن کنند. ساکنان محل می‌گویند که شناسایی هویت اجساد ناممکن است، اما آنان در بیرون آوردن اجساد و برگزاری مراسم تدفین کمک می‌کنند.

در سال‌های اخیر و با توسعه ساخت‌وساز در شهر‌های افغانستان، چندین گور دسته‌جمعی در شهر‌های مختلف این کشور کشف شده است که بسیاری از آن‌ها به دولت‌های چپگرایی که از ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۵ بر افغانستان حکم راندند، نسبت داده می‌شود.