سرنوشت روسیه در سوریه بعد از سقوط بشار اسد چه می‌شود؟

شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه با اشاره به جایگاه روسیه در تحولات کنونی سوریه در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: سرنوشت و آینده روسیه در سوریه بستگی به دو عامل اصلی دارد: عامل اول بحث بازیگران خارجی و معاملات پشت پرده آنها است که به صورت مشخص باید گفت که ترکیه به عنوان یکی از همین بازیگران باعث سقوط نظام تحت نظارت بشار اسد و تقویت و به روی کار آمدن تحریرالشام شد. اینکه آیا روسیه با ترکیه به توافقاتی برای ادامه حضور در سوریه دست یافته است یا خیر، از همین دست معادلات مهم به حساب می‌آید. البته موضوع بازیگران خارجی در سوریه صرفاً به ترکیه محدود نخواهد شد، بلکه با عنایت به اینکه ترکیه بازیگر مستقل به حساب نمی‌آید، باید گفت که در پشت پرده ایالات متحده حضور دارد و آنها هم راضی به ادامه حضور روسیه در سوریه نیستند و همین موضوع می‌تواند شرایط را برای روسیه سخت و دشوار کند. 

وی ادامه داد: این رفتار ایالات متحده موجب می‌شود تا مسکو پایگاه دریایی و هوایی خود در روسیه را تخلیه کند و دیگر همانند گذشته حضور نظامی تمام و کمال در سوریه نداشته باشند. در این مورد باید کمی زمان طی شود و توافقات پشت پرده علنی شود و نقش بازیگران مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در بیش از گذشته پررنگ شود تا در نهایت بتوانیم بفهمیم که قرار است چه سناریویی در سوریه عملیاتی شود. عامل دوم که بسیار مهم تلقی می‌شود، آینده دولت سوریه است. به هر حال بحث بر سر این است که آیا تحریرالشام می‌تواند کشوری مانند سوریه را اداره کند یا خیر؟ اگر روند فعلی ادامه پیدا کند و تحریرالشام بزرگ‌ترین قدرت در آینده سوریه به حساب بیاید، اتفاقات گوناگونی در این خصوص رخ می‌دهد و بسیاری بر این عقیده‌اند که جریان‌های مذکور به دنبال خروج از وضعیت فعلی هستند و تحولات مهمی پدیدار می‌آید. 

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که جریان تحریرالشام تاکنون به عنوان بازوی نیابتی ترکیه در سوریه ایفای نقش کرده و برای اینکه بخواهد از محدودیت‌های موجود بیرون بیاید، راهی ندارد جز اینکه علاوه بر ترکیه روابط نزدیک خود را با کشور‌های بزرگ دیگر مانند روسیه طرح‌ریزی و اجرا کند. تحریرالشام به دنبال آن است که بگوید قرار نیست به عنوان بازوی نیابتی ترکیه ایفای نقش کند و به دنبال آن است تا بتواند در قامت یک دولت محلی مستقل اوضاع و احوال را در دست بگیرد و آن را ترمیم کند که البته در این میان معضل شناسایی بین المللی هم یکی از مشکلات اساسی این جریان در سوریه به شمار می‌رود که روسیه هم می‌تواند در این راستا به این موضوع کمک کند و البته سوابق نشان می‌دهد که روس‌ها برخلاف غربی‌ها به سهولت می‌توانند ساختار سیاسی جدید سوریه را به رسمیت بشناسند. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: بر همین اساس تحریرالشام که حالا نیاز به همکاری با کشور‌ها در جهت شناسایی بین المللی دارد، می‌تواند به سمت روسیه تمایل پیدا کند و در مقابل مسکو هم تضمین‌هایی را به نفع خود اخذ می‌کند که یکی از آنها می‌تواند ادامه حضور نظامی در سوریه و ادامه کار پایگاه‌های دریایی و هوایی این کشور باشد. به همین جهت باید دید که بازیگران خارجی در سوریه چگونه می‌خواهند روند مورد نظر خود را پیش ببرند و در مقابل جریان‌های جدید حاکم بر دمشق چگونه می‌خواهند سهمی را برای طیف‌های گذشته سوریه در این کشور در نظر بگیرند؛ لذا باید دید که تحریرالشام به عنوان یک گروه بنیادگرا با سابقه نه چندان مثبت چگونه می‌خواهد در این راستا منأفع خود را تامین کند.

منبع: ایلنا