خواص سیاه دانه و روغن آن؛ از درمان ناباروری تا بهبود زخم

خواص سیاه دانه ما را مجاب می‌کند که این ماده غذایی جادویی را در رژیم غذایی‌مان جا دهیم. در میان مواد قابل توجه درمان خانگی، فواید سیاه دانه و روغن آن، برای قرن‌ها به انسان‌ها کمک کرده و مورد استفاده بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از دانه‌ها، پوست‌ها، میوه‌ها و سایر قسمت‌های گیاه برای تهیه دارو به قدمت خود انسان‌ها بازمی‌گردد.

سیاه دانه (Black Seed) چیست؟

سیاه دانه نام رایج دانه‌های گیاه سیاهدانه است که در جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا می‌روید. این گیاه به نام‌های زیره سیاه و گشنیز رومی نیز شناخته می‌شود.

سیاه دانه می‌تواند به شکل خام یا کمی برشته‌شده مصرف شود. طبق بررسی‌ها مصرف آن فواید سلامتی متعددی مثلِ کاهش التهاب، بهبود آسم، کاهش کلسترول، بهبود علائم سندروم متابولیک، کنترل اختلالات خود ایمنی، کنترل دیابت و... دارد.

ارزش غذایی سیاه دانه | چه مواد معدنی و ویتامین‌هایی در این ماده غذایی وجود دارد؟

سیاه دانه منبع خوبی از:
•    کلسیم
•    آهن
•    فلز روی
•    فلز مس
•    تیامین
•    نیاسین
•    فسفر
•    اسید فولیک

فواید دارویی سیاه دانه عمدتاً به دلیل ترکیب فعال اصلی آن به نام تیموکینون (Thymoquinone) است که دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و سایر خواص درمانی است که از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماری‌های مزمن محافظت می‌کند.

خاصیت سیاه دانه برای سلامتی چیست؟

سیاه دانه همراه با ارائه طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، فواید بالقوه زیادی برای سلامتی نشان داده است:

سیاه دانه ضد التهاب است

در مطالعات بالینی ثابت شده که سیاه دانه التهاب را کاهش می‌دهد و عضلات را شل می‌کند و علائم افراد مبتلا به آسم را کاهش می‌دهد.
این اثرات همراه با خواص آنتی اکسیدانی آن به جلوگیری از اختلالات گوارشی و تسکین علائم مرتبط کمک می‌کند.

سیاه دانه حتی ممکن است به کاهشِ التهاب عصبی یا التهاب بافت مغز کمک کند؛ التهابی که ممکن است به توسعه بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون منجر شوند. تاکنون تحقیقات فقط روی حیوانات انجام شده است، بنابراین مطالعات بیشتری برای تایید این مزیت بالقوه در انسان مورد نیاز است.

فواید سیاه دانه بر لاغری اثبات شده است

سیاه دانه برای کاهش وزن و اختلالات متابولیک کاربرد دارد. زمانی که روغن سیاه دانه به عنوان مکمل مصرف شود، می‌تواند به افراد در مبارزه با چاقی و اختلالات متابولیک کمک کند. مطالعات اخیر نشان داده که استفاده از سیاه دانه به عنوان مکمل ممکن است وزن بدن و BMI را کاهش دهد.

کاهش فشار خون و کلسترول از فواید سیاه دانه است

تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که سیاه دانه ممکن است به کاهش فشار خون در افراد سالم کمک کند. این گیاه همچنین باعث کاهش کلسترول می‌شود. زنانی که مکمل‌های سیاه‌دانه را با رژیم کم کالری ترکیب می‌کردند، نسبت به زنانی که مکمل‌ها را مصرف نمی‌کردند، کلسترول خود را بیشتر کاهش دادند.

سیاه دانه منجر به کاهش قند خون می‌شود

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که مکمل‌های سیاه دانه مصرف می‌کنند، سطح قند خون پایین تری را نشان داده‌اند و خطر کمتری برای عوارض مرتبط با دیابت در آینده دارند.

خواص سیاه دانه برای مو در چند بُعد جلب توجه می‌کند

این دانه می‌تواند:
•    شوره سر را کم کند
•    رشد مو را سرعت ببخشد
•    مو‌ها را آبرسانی کند
•    خشکی کف سر را درمان می‌کند
•    از مو‌ها در برابر آسیب‌های خارجی محافظت می‌کند
•    ریزش مو را کاهی می‌دهد

خواص سیاه دانه و عسل چیست؟

سیاه دانه (دانه سیاهدانه) و عسل ترکیب دارویی قدرتمندی را تشکیل می‌دهند. این ترکیب دارای خواص درمانی قوی است. وقتی این ترکیب به شکل روزانه مصرف شود، به تقویت سیستم ایمنی، کنترل دیابت، اختلالات خود ایمنی، پیشگیری از سرطان، درمان فشار خون بالا، بهبود هیپوگلیسمی و بسیاری دیگر از مشکلات سلامتی کمک می‌کند.

تصور کنید سیاه دانه که به خودی خود یک نیروگاه است، با عسل که گفته می‌شود خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد میکروبی و تقویت کننده سیستم ایمنی دارد، ترکیب شود. بدون شک شگفتی‌هایی برای بدن ما ایجاد می‌کند.

ترکیب عسل و سیاه دانه (با نسبت ۳ به یک) می‌تواند برای همه افراد موثر باشد. بهبود بینایی، تقویت ایمنی کلی بدن، بهبود پوست و مو، کمک به تنظیم فشار خون و... همگی از خواص سیاه دانه و عسل هستند.

آیا خواص سیاه دانه و عسل برای زنان علمی است؟

به طور کلی کسی نمی‌تواند منکر تاثیر ترکیب شگفت انگیز عسل و سیاه‌دانه شود. در طب سنتی به طور ویژه‌تری در این باره سخن گفته می‌شود. بسیاری از اطبای سنتی می‌گویند که دلیل فایده سیاه دانه و عسل در موارد زیر است:

• حل مشکل تنبلی تخمدان
• درمان عفونت‌های زنانه
• موثر در عملکرد بهتر زنان در شیردهی

روغن سیاه دانه چیست؟

روغن سیاه دانه از دانه‌های گیاه گلدار “Nigella sativa” استخراج می‌شود. روغن سیاه دانه در مناطق مختلف دنیا برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله اختلالات قلبی عروقی، دیابت و سرطان‌ها و ... استفاده می‌شود.

روغن سیاه دانه بیشتر در غذاها، معمولاً به عنوان ادویه یا نگهدارنده، استفاده می‌شود. همچنین می‌توان آن را به صورت خوراکی مصرف کرد یا به صورت لوسیون یا ژل روی پوست مالید.

خواص روغن سیاه دانه چیست؟

در خیلی از مناطق دنیا، بیش‌تر از آنکه از دانه سیاه دانه استفاده بکنند از روغن سیاه دانه برای درمان استفاده می‌کنند. بهبود و درمان مشکلات پوستی از عمده‌ترین فواید روغن سیاه دانه است.

روغن سیاه دانه اگزما و پسوریازیس را بهبود می‌بخشد

اگزما یک بیماری التهابی پوستی است که در موارد شدید می‌تواند پوست را مستعد عفونت کند. یک مطالعه با مقایسه استفاده از روغن سیاه دانه با دارو‌های استروئیدی موضعی و کرم بدون نسخه (OTC) بر روی اگزما دست نشان داد که روغن سیاه تقریبا به اندازه یک کرم استروئیدی در درمان و کاهش شدت اگزما موثر است.

پسوریازیس وضعیتی است که باعث ایجاد لکه‌های خارش دار و/یا دردناک پوست قرمز با فلس‌های نقره‌ای می‌شود. یک مطالعه روی بزرگسالان مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید که با ترکیب موضعی گیاهی، که سیاه دانه جزو اصلی آن بود، درمان شدند. نتایج استفاده از سیاه دانه بسیار امیدوارکننده بود.

همچنین سیاه دانه می‌تواند آکنه ولگاریس که یک اختلال التهابی پوستی است و در اثر انسداد فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود را بهبود بدهد.

التیام زخم با روغن سیاه دانه شدنی است

به دلیل خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی سیاه دانه، روغن آن می‌تواند باعث بهبود زخم شود. این روغن همچنین می‌تواند تولید کلاژن را تحریک کرده و روند بهبودی پوست را سرعت بدهد.

کاهش وزن با روغن سیاه دانه امکان دارد؟

دکتر الیاس می‌گوید روغن سیاه دانه از آنجا که دارای اثر سرکوب کننده اشتها است، می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. یک آزمایش روی زنان چاق که از رژیم غذایی کم کالری پیروی می‌کردند، نشان داد که ادغام روغن سیاه دانه در غذا، شاخص توده بدنی را بهبود می‌بخشد و اشتها را در شرکت کنندگان کم می‌کند. البته که تحقیقات بیشتر نیاز است.

از خواص سیاه دانه پیشگیری از سرطان است

تیموکینون موجود در روغن سیاه دانه آن را در برابر بیماری‌ها قوی می‌کند. در حالی که تحقیقات زیادی در مورد روغن سیاه دانه و خواص ضد سرطانی آن انجام نشده، برخی از محققان معتقدند که فیتوکمیکال - یک ترکیب فعال بیولوژیکی که توسط گیاهان تولید می‌شود - رشد سلول‌های سرطانی خاصی را متوقف می‌کند.

درمان اختلالات دستگاه گوارش از فواید روغن سیاه دانه است

روغن سیاه دانه به طور طبیعی به تسکین ناراحتی‌های بدن مربوط به گاز، از جمله نفخ و ناراحتی ناشی از سوء هاضمه کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که روغن سیاه دانه می‌تواند به مبارزه با باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به زخم معده، التهاب دستگاه گوارش و در موارد نادر سرطان معده شود.

تاثیر روغن سیاه دانه روی ناباروری چیست؟

شواهدی وجود دارد که روغن سیاه دانه ممکن است به درمان ناباروری در مردان کمک کند. به عنوان مثال، یک کارآزمایی در Phytomedicine: International Journal of Phytotherapy and Phytopharmacology انجام شد که نشان داده مردان ناباروری که ۲.۵ میلی لیتر روغن سیاه دانه را دو بار در روز به مدت دو ماه مصرف کرده بودند، افزایش قابل توجهی در تعداد اسپرم، تحرک (توانایی حرکت) و مورفولوژی (شکل) و حجم مایع منی داشتند.

عوارض روغن سیاه دانه چیست؟

به طور کلی، روغن سیاه دانه عوارض جانبی کمی دارد. با این حال برخی عوارض محدود نیز برای این دانه در برخی از افراد در نظر گرفته شده است. از جمله:

• التهاب پوست به خصوص بر اثر مصرف زیاد
• کند کردن لخته شدن خون و افزایش خطر خونریزی
• بثورات آلرژیک
• ناراحتی معده
• استفراغ
• یبوست

همچنین، افرادی که باردار یا در دوران شیردهی هستند باید قبل از استفاده از روغن سیاه دانه با پزشک خود صحبت کنند.

اگر قصد دارید روغن سیاه دانه را برای کودک‌تان استفاده کنید، با پزشک کودک صحبت کنید تا دوز مناسب را تعیین کنید، زیرا مقدار آن معمولاً بر اساس وزن کودک است.

به طور کلی بهتر است درباره مصرف سیاه دانه با پزشک خود صحبت کنید.

هنگام خرید روغن سیاه دانه چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟

روغن سیاه دانه را می‌توان در اکثر فروشگاه‌های مواد غذایی سالم خریداری کرد، اما مانند هر مکمل یا درمان طبیعی، همیشه لیست مواد تشکیل دهنده را بررسی کنید و درباره سازنده آن تحقیق کنید، به خصوص اگر محصولی را به صورت آنلاین خریداری کنید. توصیه اساسی این است که حتما روغن سیاه دانه ارگانیک را برای خواص درمانی آن بخرید و مصرف کنید.