درد در هر قسمت از پا میتواند یکی از علائم شایع تروما یا بیماری باشد. دلایل زیادی برای این تجربه ناخوشایند وجود دارد. علل تروماتیک معمولا شامل آسیبهای ورزشی هستند. عوامل دیگر نیز میتوانند به رگهای خونی، اعصاب، ماهیچهها، مفاصل، بافتهای نرم و یا استخوانها مربوط باشند.
دوره درمان بستگی به علت درد پا دارد. درد ساق پا اغلب میتواند در خانه درمان شود، اما اگر درد ناگهانی، شدید و مداوم باشد یا علائم دیگری هم دیده شود، ممکن است به مراقبتهای پزشکی نیاز باشد. لازم به ذکر است تمامی نکاتی که در اختیار علاقهمندان قرار میگیرند، با استناد به مطالعات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شدهاند:
- علل اصلی درد پا میتواند عضلانی- اسکلتی، عصبی و یا عروقی باشد.
- پا درد گاهی اوقات میتواند نشان دهنده مشکلات جدی عروقی باشد. چنین مشکلاتی بعضا ممکن است کشنده باشند و قطعا نیاز به مداخله پزشکی دارند.
- در صورت درد شدید و مداوم، استفاده از درمانهای خانگی به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
به عنوان مثال میتوان به کریپتاسیون یا صدای مفاصل اشاره کرد که با صدای ترک خوردن در مفاصل مانند زانو تشخیص داده میشود. آرتریت نیز یک بیماری خود ایمنی است که مفاصل لگن، زانو یا مچ پا را تحت تاثیر قرار میدهد. اگر عضله، تاندون یا رباط حین فعالیت مانند زمین خوردن دچار کشیدگی شوند، در این صورت هر دردی عضلانی اسکلتی خواهد بود.
گرفتگی شبانه، سندرم کمپارتمان و شکستگی تنشی استخوان نیز از جمله مشکلات اسکلتی عضلانی هستند.
علل این درد عبارت اند از بیماری سرخرگ محیطی (PAD)، ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)، سلولیت، انواع عفونتها، وریدهای واریسی و اگزمای واریسی که درد با تغییر رنگ پوست همراه است.
درد عصبی شرایطی شامل سندرم پای بی قرار که در آن پاها به طور غیرقابل کنترلی تکان میخورند، نوروپاتی یا آسیب عصبی و درد عصب سیاتیک را به خود اختصاص میدهد. این درد حتی هنگام استراحت نیز ممکن است استمرار داشته باشد.
درد ساق پا میتواند تیز، مبهم، بی حس کننده، حالت سوزن سوزن شدن و یا توام با سوزش باشد. همچنین ممکن است خود را به صورت حاد به معنای ناگهانی و کوتاه مدت و یا مزمن و مداوم نشان دهد. شدت را میتوان در مقیاسی از ۱ تا ۱۰ (از خفیف تا شدید) رتبه بندی کرد.
صدمهای که حین بازی ورزشی یا تصادف ایجاد میشود معمولا حاد و آسیب زا است. فرد در این وضعیت اغلب میتواند علت را به راحتی شناسایی کند. عوامل دیگر مانند بیماری سرخرگ محیطی (PAD)، طی زمان و به مرور ایجاد میشوند. با این حال باز هم ممکن است فرد بتواند شروع درد و علت آن را مشخص کند.
برخی از آسیبهای ورزشی هم طی زمان ایجاد میشوند، مانند آسیبهای فشاری مکرر و شکستگیهای تنشی استخوان. اگر فرد استراحت نکند یا به دنبال درمان نباشد، آسیبهای تروماتیک نیز میتوانند به مشکلات طولانی مدت یا مزمن تبدیل شوند.
در مجموع بسیار مهم است که نسبت به نشانهها و عوامل زمینهای درد پا آگاه باشیم. زیرا این امر میتواند به تصمیم گیری صحیح در مورد زمان مراجعه به پزشک یاری برساند.
گرفتگیها دورههای گذرای درد هستند که میتوانند چند دقیقه طول بکشند. عضله ساق پا در قسمت پشت ساق، سفت شده و دچار اسپاسم میشود.
گرفتگی عضلات در ساعات شب و در افراد مسن بیشتر شایع است. تخمین زده میشود که از هر ۳ فرد بالای ۶۰ سال، ۱ نفر دچار گرفتگی شبانه میشود و ۴۰ درصد بیش از ۳ حمله در هفته را تجربه میکنند.
این بیماری به دلیل گردش خون ضعیف میتواند باعث درد در پا شود و بدون درمان کشنده خواهد بود. علامت کلیدی PAD لنگش متناوب است.
لنگش متناوب باعث میشود که خون رسانی به عضلات پا محدود شود. در نتیجه کمبود اکسیژن و مواد مغذی باعث درد خواهد شد.
این مشکل اکثرا شامل نشانههای زیر است:
- درد عضلانی مانند گرفتگی حین ورزش یا فعالیت
- درد در باسن، ران و ساق پا
- درد هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پلهها
گرفتگیها به طور مداوم پس از مسافتهای پیاده روی یکسان رخ داده و اغلب هنگام استراحت تسکین مییابند.
این اختلال به لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا اشاره دارد که میتواند پس از قرار گیری طولانی مدت در حالت نشستن، به عنوان مثال در یک پرواز ظاهر شود.
علائم DVT عبارت اند از تورم، احساس داغی و درد در یک طرف پا. البته این حالت ممکن است فقط هنگام راه رفتن یا ایستادن رخ دهد. لخته میتواند خود به خود حل شود، اما اگر فرد دچار سرگیجه و تنگی نفس ناگهانی شود یا خون سرفه کند، رسیدگی اورژانسی لازم است.
اینها از جمله نشانههایی هستند که احتمال میدهند DVT به آمبولی ریه یا لخته خون در ریه تبدیل شده است. مشکلات عروقی در هر حال جدی هستند. هر دو PAD و DVT میتوانند بدون علائم ظاهر شوند. از این رو افرادی که سبک زندگی یا سابقه پزشکی آنها را مستعد مشکلات عروقی در پا میکند، باید از علائم احتمالی آگاه باشند.
هنگامی که آسیب به پا منجر به تورم شود، سطوح خطرناک فشار در عضلات سبب ایجاد سندرم کمپارتمان حاد یا مزمن میشود.
این رخداد میتواند به دلیل شکستگی یا کبودی شدید باشد. تورم باعث افزایش فشار میشود تا زمانی که خون رسانی به بافت عضلانی قطع شود و تخلیه اکسیژن و تغذیه عضلات روی دهد. با توجه به آسیب ممکن است درد به طور غیر منتظرهای شدید باشد.
سیاتیک زمانی اتفاق میافتد که به یک عصب اغلب در ستون فقرات، فشار وارد شود. این وضعیت منجر به دردهایی میشود که از باسن به ساق پا میرسند و انتشار مییابند.
چنین اختلالی زمانی رخ میدهد که عصب تحت اسپاسم عضلانی یا فتق دیسک فشرده شود. اثرات دراز مدت شامل فشار بر سایر قسمتهای بدن به دلیل تغییر شیوه راه رفتن برای جبران درد است.
منبع: عصر ایران