امیر قلعه‌نویی «برنده بزرگ بازی»؛ ایران چگونه ژاپن را برد؟

زی‌سان: تیم ملی فوتبال ایران با پیروزی مقابل تیم ملی ژاپن، به مرحله نیمه نهایی رقابت‌های جام ملت‌های ۲۰۲۳ آسیا صعود کرد. نمایش این تیم مقابل حریف پرستاره شرق آسیایی و گرانترین تیم جام، یکی از بهترین عملکرد‌های تیم ملی در این دوره از رقابت‌های جام ملت‌های آسیا محسوب می‌شد.

تیم ملی فوتبال ایران در این بازی ابتدا یک بر صفر در نیمه اول شکست خورد، اما در نیمه دوم با دو گل به پیروزی رسید. تیم ملی فوتبال ایران، برخلاف بازی‌های گذشته که از سه مهاجم متمرکز در خط حمله استفاده می‌کرد، بازی را با ژاپن را باشیوه‌ای محتاطانه‌تر و با سیستمی که شبیه به ۱-۲-۳-۴ بود آغاز کرد.

بیرون ماندن احسان حاج صفی، مدافع چپ تیم ملی که در بازی با سوریه، یکی از بهترین نمایش‌های خود را ارائه کرد، قرار گرفتن سه هافبک دفاعی در مرکز زمین و استفاده از محمد محبی به جای مهدی قائدی، غافلگیری‌های دیگر امیر قلعه‌نویی سرمربی تیم ملی ایران محسوب می‌شد.

ترکیب اولیه‌ای که امیر قلعه‌نویی به زمین فرستاد، فریبنده بود. به نظر می‌رسد او با استفاده از سه هافبک دفاعی، هدفی جز نگه داشتن بازی و رفتن به لاک دفاعی را نخواهد داشت. اما جریان بازی چه در نیمه نخست و به‌خصوص در نیمه دوم خلاف این موضوع را نشان داد.

شرح وظایف مدافعان کناری تیم ملی نیز متفاوت بود. روند بازی نشان می‌داد که امیر قلعه‌نویی عامدانه از میلاد محمدی در پست دفاع چپ، برای استفاده از سرعتش در دور زدن مدافع روبروی خود و همین طور بازگشت‌های سریع به خط دفاعی استفاده کرده بود؛ ویژگی که شاید احسان حاج‌صفی با سنی بالاتر از آن برخوردار نبود.

در خط حمله، فریب بزرگتری را شاهد بودیم. امیر قلعه‌نویی از محمد محبی و علی‌رضا جهانبخش خواسته بود در کنار نفوذ به پشت مدافعان کناری ژاپن، گاهی و ناگهانی به عمق دفاع ژاپن بزنند.

همین تدبیر، منجر به گل نخست تیم ملی ایران مقابل ژاپن شد. سردار آزمون که باید مهاجم هدف ایران قرار می‌گرفت، مدافعان ژاپن را به سوی خود کشید و با پاس عمقی، محمد محبی را در مصاف تک به تک قرار داد.

کادر فنی ایران برای دیدار با ژاپن، با شناخت کامل از نقطه ضعف ایران، ترکیبی ایده‌آل را وارد زمین کرد و تا دقیقه هشتم از وقت‌های تلف شده نیمه دوم هم به آن دست نزد. شاید تعویض نکردن‌های امیر قلعه‌نویی در نیمه دوم سوال برانگیز بود، اما او تلاش می‌کرد ترکیب تیم غالب زمین را به هم نریزد.

محبی یکی از خوب‌های ایران در بازی برابر ژاپن بود

ضعف در قلب خط دفاعی ایران، بزرگترین نقطه ضعف تیم ملی در جام ملت‌های آسیا محسوب می‌شد. عملکرد روزبه چشمی در بازی با سوریه، او را نه تنها از خط دفاعی که به صورت کامل از ترکیب تیم ملی هم کنار گذاشت. با این حال حفره بزرگ میان دو دفاع مرکزی ایران یعنی شجاع خلیل‌زاده و حسین کنعانی‌زادگان باید با پوشش مدافعان کناری و دو هافبک دفاعی «ایستا» پوشش داده می‌شد.

بازگشت‌های مکرر امید ابراهیمی به خط دفاعی و ایستادن کنار دو مدافع میانی، هم به بازی‌سازی تیم و هم به جلوگیری از خلق موقعیت‌های ژاپن کمک می‌کرد. با وجود این تنها گل ژاپن از روی همین ضعف خط دفاعی ایران به ثمر رسید.

در نیمه دوم، ایران تلاش کرد به صورت حساب شده، حملات ژاپن را از عمق دفاع به سوی کناره‌ها حرکت دهد. پاس‌های بلند ژاپنی‌ها به محوطه جریمه ایران نیز در این نیمه هرگز به خلق موقعیت جدی منجر نشد.

نقطه قابل توجه تیم ملی، شکل رسیدن به گل دوم بود؛ دقیقه ۳+۹۰ حسین کنعانی‌زادگان مدافع میانی تیم ملی ایران توسط «کو ایتاکورا» مدافع میانی ژاپن سرنگون شد.

به صورت طبیعی، مدافعان میانی، در صورتی در دقایق پایانی بازی برای گلزنی پیش می‌کشند که تیم‌شان از حریف عقب باشد.

دستور به نفوذ حسین کنعانی‌زادگان به محوطه جریمه ژاپن در شرایطی که بازی یک بر یک مساوی پیش می‌رفت، هم از شجاعت امیر قلعه‌نویی برمی‌خاست و هم می‌توانست در صورت دادن نتیجه معکوس یعنی خلق ضد حمله و باز شدن دروازه ایران، سال‌ها علیه خود او استفاده شود.

بازی تیم ایران بخصوص در دقایق پایانی به صورت کامل نشان می‌داد که نه کادر فنی و نه بازیکنان میلی برای رسیدن بازی به وقت‌های تلف شده و ضربات پنالتی ندارند.

مدافع میانی ایران در حالی برای تیم ملی پنالتی گرفت که علی‌رضا جهانبخش برای تبدیل کردن آن به گل، آمادگی کامل داشت.

آیا نتیجه ماه‌ها آنالیز بود؟

سرجیو ایچگو، تحلیل‌گر فوتبال ژاپن با تمجید از بازی تیم ملی ایران گفته است که به نظر می‌رسید کادرفنی تیم ملی ایران، بازیکنان تعویضی ژاپن را نیز آنالیز کرده بودند. او گفت ایران در نیمه دوم ژاپن را نابود کرد.

امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی نیز در کنفرانس خبری پیش از بازی گفته بود که از ماه‌ها قبل، در حال آنالیز تیم ملی ژاپن بوده و شناختی کامل از بازیکنان و برنامه‌های این تیم دارد.

با قرار دادن این دو ادعا و نمایش تیم ملی در نیمه دوم بازی ایران و ژاپن می‌شد نتیجه گرفت که امیر قلعه‌نویی شاید با این پیش‌فرض که قرار است با تیم ملی ژاپن در فینال مسابقات روبرو شود، این تیم را در تمام ابعاد بررسی و آنالیز کرده بود.

با توجه به جدول بازی‌ها، احتمال این‌که حریف ایران در فینال مسابقات نیز تیم ملی کره‌جنوبی باشد بسیار بالا است. تیمی که قرار بود اگر همه چیز طبیعی پیش برود، حریف تیم ملی ایران در یک چهارم نهایی این مسابقات باشد. پس بعید نیست که آقای قلعه‌نویی با همین میزان شناخت از آنالیزی چند ماهه در قبال کره جنوبی به مصاف این تیم برود.

تیم ملی فوتبال ایران ۱۸ بهمن‌ماه در دیدار رده‌بندی برای رسیدن به فینال مسابقات با تیم ملی فوتبال قطر بازی خواهد کرد که در دیگر بازی روز گذشته در ضربات پنالتی بر ازبکستان غلبه کرد.