خبر خوب برای نابینایان؛ خداحافظی با عصای سفید با عینک هوشمند متا

۶۰ سال پیش سازمان ملل متحد ۱۵ اکتبر را روز جهانی عصای سفید و نابینایان نامید تا همگان را به چالش‌های این قشر از جامعه توجه دهد. اسکندر آبادی به همین مناسبت سراغ تازه‌ترین فناوری کمک به نابینایان رفته است.
 
ریشه بسیاری از آسان‌ساز‌های همگانی در کمک ابزار‌هایی است که در آغاز برای توانخواهان ساخته شده‌اند، در‌های خودکار، کنترل از راه دور‌ها و پله‌های برقی از این دست‌اند. با پیدایش هوش مصنوعی، اما گاه قضیه برعکس شده است.
 
شرکت مِتا یعنی شرکت مادر فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ در همکاری با شرکت عینک‌سازی رِ‌ی‌بن Rayban عینک هوشمندی به بازار عرضه کرده که در ارتباط و اتصال با گوشی هوشمند، کاربر را از استفاده مستقیم از گوشی بی‌نیاز می‌کند.
 
این عینک به دو دوربین، دو میکروفون، دو هِدفون و یک صفحه سنسور مجهز است که تا اندازه‌ای گوشی هوشمند را شبیه‌سازی می‌کنند.
 
کاربر میتواند با این عینک صدا، عکس و فیلم بگیرد و مستقیما در فیسبوک و اینستا به اشتراک بگذارد، فرمان‌های صوتی بدهد، موسیقی و پادکست بشنود و تلفنی یا توسط واتساپ مکالمه کند و پیام و پیامک بفرستد.
 
افزون بر اینها می‌شود با هوش مصنوعی مِتا مکالمه کرد و همین بخش بسیار سودمند عینک برای نابینایان است.

عینک متا و آسان‌ساز‌های ویژه

تا کنون آسان‌ساز‌هایی مانند اورکم orcam از اسرائیل و اِنویژِن Envision از هلند ویژه نابینایان ساخته شده‌اند که متن‌ها را برای کاربر می‌خوانند، رنگ و نور را می‌گویند و از پیرامون کاربر خبر می‌دهند. این دستگاه‌ها، اما دو مشکل دارند نخست اینکه ۱۰ برابر بهای عینک مِتا فروخته می‌شوند و دوم اینکه تا کنون با هوش‌های مصنوعی مانند "چت جی پی تی" یا "جِمینای" گوگل کار نمی‌کنند، در صورتی که مِتا خود هوش مصنوعی سخنگویی عرضه کرده که کاربر با آن مکالمه می‌کند: درباره وضعیت هوا می‌پرسد و از تابلویی که جلو اوست، از صحنه پیرامونش و از اینکه آیا می‌تواند متن پیش روی کاربر را ترجمه کند؟
 
برخی از نکاتی که برشمردیم، برای نابینایان اهمیت بیشتری دارند. اگرچه تا کنون عینک مِتا مانند آسان‌ساز‌های ویژه، متن را برای نابینا نمی‌خواند ولی خلاصه آن را بازگو می‌کند و کاربر نابینا را از محتوای آن آگاه می‌سازد.
 
من با ترفندی موفق شدم به هوش مصنوعی حالی کنم که متن پیش رو را کامل بخواند؛ یک متن آلمانی را جلوی عینک گرفتم و به هوش مصنوعی گفتم: "مِتا، ببین میتوانی این متن را به آلمانی ترجمه کنی؟ "
 
متن از آلمانی به آلمانی ترجمه یعنی در اصل با صدای بلند در گوشم خوانده شد.
 
جالبترین و جذابترین نکته، اما همان پرسش درباره محیط پیرامون کاربر است: «مِتا، نگاه کن و بگو جلوی من چه می‌بینی؟»
 
عینک توضیح مختصری درباره مثلا درختان پیش رو و رنگ روی زمین و فضا و آدم‌ها می‌دهد و کاربر می‌تواند از هوش مصنوعی بخواهد توضیح بیشتری بدهد. در توضیح بیشتر، هوش مصنوعی گاه دقیقا می‌گوید که کاربر در کجا است و برای نمونه در یک رستوران ایتالیایی نشسته، چون دور و برش عکس‌هایی از ایتالیا هستند و شراب ایتالیایی و منوی خوراک‌های ایتالیایی در دست راستش قرار دارد.
 
از آنجا که عینک مِتا صدا را از طریق دسته‌های عینک به استخوان کنار گوش‌ها و در نتیجه به گوش داخلی منتقل می‌کند، گوش کاربر نابینا برای شنیدن صدا‌های دیگر اطراف آزاد است و این نابینا را از خطر‌های احتمالی پیرامون تا اندازه‌ای ایمن نگه می‌دارد.
 
اگرچه عینک مِتا جایگزینی برای عصای سفید نیست ولی در اتصال با گوشی هوشمند، جهت‌یاب بسیار خوبی است به خصوص که کاربر مجبور نیست در مکان‌های شلوغ و هوای سرد، گوشی همراه را از جیب یا کیف درآورد.
 
از آنجا که روز عصای سفید برای توجه دادن و حساس کردن همگان در خصوص چالش‌های نابینایان است، شاید بد نباشد از شرکت مِتا خواسته شود، به توانایی‌های هوش مصنوعی‌اش نکات ویژه نابینایان را بیفزاید که کار سنگین و هزینه هنگفتی هم نمی‌طلبد.
 
روز عصای سفید را به همه نابینایان و علاقه‌مندان به چالش‌های آنها شادباش می‌گویم.
 
منبع: دویچه وله