چرا بیشتر زوج‌ها نمی‌توانند بیش از یک بچه داشته باشند؟
نامراتا نانگیا و همسرش از زمان تولد دخترشان، که حالا پنج ساله است، به فکر داشتن فرزند دوم بوده‌اند. اما همیشه همه‌چیز به یک سوال بازمی‌گردد: «آیا از پس مخارجش برمی‌آییم؟»
او ساکن مومبای هند است و در حوزه داروسازی کار می‌کند. همسرش در یک شرکت لاستیک‌سازی مشغول به کار است. اما هزینه یک فرزند همین حالا هم طاقت‌فرسا است.
شهریه مدرسه، هزینه سرویس مدرسه و حتی خرج رفتن به دکتر، فشار مالی زیادی به خانواده وارد کرده است.
می‌گوید: «ما فقط می‌رفتیم مدرسه. هیچ فعالیت فوق برنامه‌ای نبود. اما حالا باید بچه‌ات را بفرستی کلاس شنا؛ باید بره کلاس نقاشی و ببینی به چه چیز‌های دیگه علاقه داره.»
در گزارش جدید صندوق جمعیت سازمان ملل گفته شده، وضعیتی که نامراتا دارد، در سراسر جهان غیرمعمول نیست.
صندوق جمعیت سازمان ملل از ۱۴ هزار نفر در ۱۴ کشور درباره نیات باروری‌شان نظرسنجی کرده است. یک نفر از هر پنج نفر گفته که یا نتوانسته یا انتظار ندارد تعداد فرزندانی را که می‌خواسته، داشته باشد.
کشور‌های مورد بررسی یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند: کره جنوبی، تایلند، ایتالیا، مجارستان، آلمان، سوئد، برزیل، مکزیک، آمریکا، هند، اندونزی، مراکش، آفریقای جنوبی و نیجریه.
این کشور‌ها ترکیبی از کشور‌های با درآمد پایین، متوسط و بالا و با نرخ باروری پایین و بالا هستند.
صندوق جمعیت سازمان ملل از بزرگ‌سالان جوان و کسانی که از سن باروری گذشته‌اند هم نظرسنجی کرده است.
دکتر ناتالیا کانم، رئیس صندوق جمعیت سازمان ملل می‌گوید: «جهان وارد دوره‌ای بی‌سابقه از کاهش باروری شده است.»
او می‌افزاید: «اکثر افرادی که در نظرسنجی شرکت کردند، خواهان دو یا چند فرزند بودند. نرخ‌های باروری تا حد زیادی در حال کاهش است، چون بسیاری احساس می‌کنند نمی‌توانند خانواده‌ای را که می‌خواهند تشکیل بدهند و این همان بحران واقعی است.»
آنا روت‌کرش، جمعیت‌شناس، که درباره باروری در اروپا تحقیق کرده و به دولت فنلاند در زمینه سیاست جمعیتی مشاوره می‌دهد، می‌گوید: «اینکه این وضعیت را بحرانی توصیف کنند و بگویند بحران واقعی هم هست، خود نشانه تغییر جهت است.»
او می‌گوید: «در مجموع، افراد کمتر از آنچه می‌خواهند بچه‌دار می‌شوند.»
به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد افراد بیشتری در سطح جهانی کمتر از آنچه تصور می‌شد، بچه‌دار می‌شوند.
او این موضوع را به طور گسترده در اروپا مطالعه کرده و حالا علاقه‌مند است که بازتاب آن را در سطح جهان ببیند.
او همچنین از اینکه عده زیادی از پاسخ دهنده‌ها بالای ۵۰ سال (۳۱ درصد) گفته‌اند کمتر از تعداد دلخواه فرزند داشته‌اند، شگفت‌زده شده است.
این نظرسنجی که نمونه‌ای آزمایشی برای تحقیقی در ۵۰ کشور در اواخر امسال است، دامنه محدودی دارد.
برای مثال، در مورد گروه‌های سنی هر کشور، اندازه نمونه در بسیاری از موارد برای نتیجه‌گیری قطعی کافی نیست. اما برخی یافته‌ها روشن‌اند.
در مجموع، ۳۹ درصد از کسانی که نتوانسته‌اند تعداد دلخواه فرزند داشته باشند، محدودیت‌های مالی را عامل آن دانسته‌اند؛ کره جنوبی بالاترین درصد (۵۸ درصد) و سوئد پایین‌ترین (۱۹ درصد).
تنها ۱۲ درصد از مردم، ناباروری یا دشواری در باردارشدن را دلیل نداشتن تعداد دلخواه فرزند عنوان کرده‌اند. اما این رقم در تایلند (۱۹ درصد)، آمریکا (۱۶ درصد)، ایتالیا و آفریقای جنوبی (۱۵ درصد)، نیجریه (۱۴ درصد) و هند (۱۳ درصد) بوده است.
استوارت گایتل-بستن، استاد جمعیت‌شناسی در دانشگاه علوم و فناوری هنگ‌کنگ، می‌گوید: «این نخستین بار است که [در سازمان ملل]به‌طور جدی به مسائل مربوط به نرخ باروری پایین پرداخته‌اند.»
تا همین اواخر، این نهاد تمرکز زیادی روی زنانی داشت که بیش از تعداد دلخواه فرزند داشتند و «نیاز برآورده‌نشده» به وسایل پیشگیری از بارداری داشتند، اما اخیرا نرخ باروری حتی در کشور‌های با درآمد متوسط که تمرکز اصلی صندوق جمعیت سازمان ملل بر روی آن است، در حال کاهش است.
با این حال، این نهاد خواهان احتیاط در واکنش به نرخ باروری پایین است.
دکتر کانم می‌گوید: «در حال حاضر شاهد سخنان اغراق‌آمیز زیادی درباره فاجعه هستیم. چه در مورد جمعیت بیش از حد و چه جمعیت رو به کاهش.»
او ادامه می‌دهد: «[این]به واکنش‌های اغراق‌آمیز و گاه سوء استفاده‌گرانه منجر می‌شود. مثلا تلاش برای مجبورکردن زنان به داشتن فرزندان بیشتر یا کمتر.»
او اشاره می‌کند که چهل سال پیش، چین، کره، ژاپن، تایلند و ترکیه نگران جمعیت بیش از حد خود بودند. اما در سال‌های منتهی به ۲۰۱۵، این کشور‌ها می‌خواستند نرخ باروری را افزایش دهند.
گایتل-بستن می‌گوید: «می‌خواهیم تا حد امکان از اتخاذ سیاست‌های عجولانه در این کشور‌ها جلوگیری کنیم.»
او می‌افزاید: «اگر مردم همین حالا نگران و مضطرب آینده جهان هستند، پس واقعا چه فایده‌ای دارد که آنها را بیشتر بترسانیم؟»
در حالی که بسیاری از کشور‌ها بدلیل افزایش مهاجرت یا افزایش مشارکت زنان در نیروی کار با کاهش باروری سازگار شده‌اند، این موضوع گاهی به واکنش‌های فرهنگی منجر شده است.
گایتل-بستن می‌گوید: «شاهدیم که نرخ پایین باروری، سالمندی جمعیت و رکود جمعیت بهانه‌ای برای اجرای سیاست‌های ملی‌گرایانه، ضد مهاجر و محافظه‌کارانه در حوزه جنسیت شده است.»
صندوق جمعیت سازمان ملل همچنین دریافته است که کمبود وقت، از موانع اصلی بچه‌دار شدن است. برای نامراتا در مومبای این موضوع صدق می‌کند. او روزانه حدود سه ساعت را در رفت و آمد به محل کار و بازگشت به خانه سپری می‌کند. وقتی به خانه می‌رسد، خسته است، اما می‌خواهد وقتش را با دخترش بگذراند. خانواده‌اش خواب چندانی ندارند.
او می‌گوید: «بعد از یک روز کاری، طبیعتا حس گناه می‌کنم، چون مادرم و احساس می‌کنم به اندازه کافی با فرزندم وقت نمی‌گذرانم.»
او در ادامه می‌افزاید: «پس تصمیم گرفتیم فقط روی یک فرزند تمرکز کنیم.»
