انفجار قیمت‌ها در بازار خودرو؛ چرا خودرو گران شد؟

زی‌سان: پس از چند ماه آرامش نسبی در بازار خودرو به نظر می‌رسد مجددا التهابات به بازار بازگشته است. در فاصله حدودا دو ماه تا پایان سال، در چند روز اخیر به طور محسوس و چشم‌گیری شاهد افزایش قیمت تعداد قابل توجهی از خودرو‌های داخلی و خارجی بوده‌ایم. همین مساله موجب شده تا بار دیگر نگاه‌ها به سوی بازار خودرو و جنجال‌هایش بازگردد. 

به گزارش «زی‌سان»، اخیرا سپهر دادجوی توکلی سخنگوی شورای رقابت در اظهاراتی گفته بود: «هیچ مجوزی برای افزایش قیمت خودرو به عنوان مشوق به ازای افزایش تولید به خودروسازان داده نمی‌شود. اما واقعیات بازار و مطالبه خودروسازان خلاف این روایت را اثبات می‌کنند. تغییرات قیمت در بازار بسیار عجیب و گسترده بوده که همین امر ماجرای انفجار نرخ‌ها را به صدر اخبار رسانه‌ها و توجهات عمومی تبدیل کرده است. 

اطلاعیه خبرساز ایران خودرو درباره درخواست گرفتن مجوز برای افزایش قیمت 

شاید بیش از هر موضوع دیگری، اطلاعیه اخیر ایران‌خودرو کانون توجهات را به سوی خود معطوف کرده است. در جدیدترین اطلاعیۀ ایران خودرو آمده که اخذ مجوز فروش خودرو در حاشیه بازار شایعه است. ایران‌خودرو درخواست اخذ مجوز فروش تعدادی از محصولات را در حاشیۀ بازار داشت، اما تاکنون هیچ‌گونه ابلاغ رسمی به این شرکت ارسال نشده است.

افزایش قیمت‌ها عجیب و سرسام‌آور در بازار

آخرین رصد‌ها از بازار خودرو از افزایش قیمت‌های چشم‌گیر حکایت دارد. حداقل افزایش قیمت‌ها در چند روز اخیر ۲ میلیون و حداکثر ۱۰۵ میلیون تومان بوده است. بر اساس بررسی‌های سایت اکو ایران، در سه روز گذشته رشد قیمت‌های اتفاق افتاده و با بررسی بازار می‌توان گفت امروز هایما S ۸ نزدیک به ۱۰۵ میلیون تومان افزایش قیمت داشته و «دنا پلاس توربو اتومات» AT هم رشدی ۱۰۲ میلیونی را تجربه کرد و به مرز یک میلیاردی‌ها نزدیک شده است. 

همچنین، براساس اطلاعات قیمتی کارنامه، در بازار امروز «پژو ۲۰۶ دنده‌ای» در بازار ۵۱۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد و نسبت به ۱۳ دی ماه رشدی ۱۵ میلیونی داشت. اما «هایما S ۸ پلاس» امروز رکورد رشد قیمت را شکست و در بازار یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد، افزایش قیمت این خودرو امروز برابر با ۱۰۵ میلیون تومان بود. ارزیابی‌ها همچنین نشان می‌دهد در میان ایران خودرویی‌ها «تارا اتومات V ۲» هم امروز رشد ۲۲ میلیونی داشت و در بازار ۸۳۸ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد در میان پرطرفدار‌های ایران خودرو امروز «دنا پلاس ۶ دنده توربو» ۸۳۲ میلیون تومان قیمت خورد و رشد ۲ میلیونی داشت، اما «دنا پلاس توربو اتومات» هم با رشد ۱۰۲ میلیونی در بازار ۹۲۰ میلیون تومانی شد. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد امروز پژو «۲۰۷ دنده‌ای» هم در بازار با افزایش ۵۵ میلیونی ۶۸۵ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد.

پیش‌بینی عجیب کیهان برای آشفتگی مجدد در بازار خودرو

در میان داغ شدن افزایش قیمت خودروها، روزنامه کیهان پیش‌بینی عجیبی را پیرامون بازار خودرو در آینده نزدیک مطرح کرد که البته بسیارخبرساز نیز شد. این روزنامه در چاپ امروز، دوشنبه (۱۸ دی) خود نوشت: «با بی‌توجهی‌های وزارت صمت نسبت به نحوه عرضه خودرو، بازار خودرو در حال تکرار تنش‌هایی نظیر دوران قبل از اجرای سامانه یکپارچه است و با این وضع گویا قرار است دلالان و واسطه‌ها بازار خودرو را به دست بگیرند و دوباره بازار خودرو را آشفته کنند.» 

چهار فرضیه درباره علت افزایش قیمت خودرو‌ها در بازار

در مقطع کنونی همانند تمامی سال‌های گذشته، شاید سوال مهم برای مردم این باشد که چرا مجددا شاهد افزایش قیمت خودرو‌ها هستیم؟ علت التهابات اخیر در بازار چیست؟ در پاسخ به این مساله مهم باید پنج فرضیه یا پاسخ قابل طرح هستند که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

فرضیه نخست؛ شوک بزرگ شورای رقابت به بازار خودرو

متخصصان حوزه بازار خودرو بیش از هر موضوع دیگری بر روی موضوع شوک ناگهانی و شبانه شورای رقابت به بازار در هفته گذشته انگشت می‌گذارند. شورای رقابت در سه‌شنبه هفته گذشته از وظایف قانونی قیمت‌گذاری خودرو‌ها انصراف داد و این مسئولیت را به وزارت صمت محول کرد. این تصمیم از سوی ناظران این‌گونه تحلیل شد که از این به بعد تسلط دولت بر بازار خودرو افزایش پیدا می‌کند و از طرف دیگر، احتمالا وزارت صمت برنامه فروش خودرو‌ها در قیمت حاشیه بازار را در دستور کار دارد. 

به گفته سپهر دادجوی، سخنگوی این شورا، از این پس نظارت شورا در خصوص محاسبه و ابلاغ محاسبه، پسینی بوده و وزارت صمت مکلف است قیمت‌های محاسبه‌شده توسط سازمان حمایت را رأسا ابلاغ کند و چنانچه نحوه اجرا با ایراداتی همراه باشد، شورا ورود خواهد کرد. این سخنان بدین معنا بود که دیگر شورای رقابت نقشی در قیمت‌گذاری ابتدایی ندارد.

بعد از اتفاق اتاخیر خبر دریافت مجوز فروش خودرو با پنج درصد زیر قیمت حاشیه بازار در محافل عمومی مطرح شد. همزمان شایعاتی مبنی بر درخواست خودروسازان برای رساندن قیمت‌های فروش به حاشیه بازار رسانه‌ای شد که البته اطلاعیه امروز ایران خودرو تا حدی این موضوع را نیز تایید کرد. بهر حال همین کش‌وقوس از نگاه متخصصان تاثیری عمیق در التهاب اخیر در بازار خودرو داشته است. 

فرضیه دوم؛ افزایش قیمت دلار

در چند روز اخیر برخی‌ها نیز به تغییر قیمت ارز به عنوان عامل افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو اشاره کرده‌اند. بر خلاف این دیدگاه باید اظهار داشت که نرخ دلار د بالاترین حد خود به مرز ۵۱ هزار تومان رسیده است؛ یعنی کمتر از هزار تومان تغییر قیمت. چنین رشد محدودی به هیچ عنوان نمی‌تواند افزایش قیمت اخیر را در بازار خودرو توجیه کند. 

فرضیه سوم؛ تداوم عرضه قطره‌چکانی خودرو‌های داخلی 

بخشی دیگر از فعالان بازار با رویکردی متفاوت و واقع‌بینانه به موضوع افزاش قیمت‌ها توجه کرده‌اند. از نگاه آن‌ها، خودرو‌های داخلی به‌دلیل عرضه محدود و افزایش قیمت در کارخانه گران شدند. از نگاه این گروه، بزرگ‌ترین دلیل افزایش بهای خودرو، عرضه اندک و قطره‌چکانی است. دو خودروساز بزرگ و به‌خصوص سایپا، عرضه بسیار محدودی طی تابستان و پاییز ۱۴۰۲ داشته‌اند. در سوی دیگر خودروسازان خصوصی با وجود افزایش قابل‌توجه تیراژ تولید، میزان عرضه خود را محدود نگه داشته‌اند. بسیاری از خودرو‌های مونتاژی محبوب تنها به‌صورت نقدی قابل خریداری هستند که همین مسئله باعث شده است تا مشتریان تقاضای خود را به دیگر بخش‌های بازار منتقل کنند.

فرضیه چهارم؛ اختلاف قیمت خودرو‌های وارداتی با نرخ رسمی

بخشی دیگر از نظریات این است که سودجویی مالکان خودرو‌های وارداتی جدید، تکمیل کننده پازل افزایش قیمت‌های اخیر در بازار خودرو است. در واقع، نخستین گروه از مالکان خودرو‌های وارداتی، این محصولات را با اختلاف قیمت قابل‌توجه نسبت به نرخ رسمی آگهی کردند. درنتیجه خودرو‌های مونتاژی چینی که حد فاصل این دو گروه قرار دارند نیز به ورطه گرانی کشیده شدند. در مجموع همین امر موجب افزایش قیمت‌های اخیر شده است. براساس گزارش شاهدان و حاضران در مراسم تحویل خودرو‌های وارداتی، بسیاری از این اتومبیل‌ها با خودروبر به محل سکونت مشتری منتقل شدند. دلیل این موضوع، عدم تغییر در کیلومتر خودرو و صفرکیلومتر باقی‌ماندن آن بود تا مالک بتواند اتومبیل وارداتی خود را به قیمت بالاتری بفروشد. درنتیجه همین رویه، قیمت خودرو‌های وارداتی قدیمی که قبل از سال ۲۰۱۸ وارد بازار ما شده بودند، افزایش یافت.