نقشه غزه و اسرائیل ؛ موقعیت، مساحت و آخرین تحولات جنگ حماس و اسرائیل

نقشه غزه و اسرائیل و نقشه میدانی جنگ غزه میان اسرائیل و حماس این روز‌ها نه تنها از سوی متخصصان، بلکه از سوی عموم مردم نیز به شکل جدی پی‌گیری می‌شود. برای بسیاری از مخاطبان پرسش مهم این است که نقشه غزه و اسرائیل، نقشه نوار غزه و اسرائیل و نقشه جغرافیایی اسرائیل و فلسطین و غزه یا همان نقشه میدانی جنگ غزه در چه موقعیتی قرار دارد. به عبارتی موقعیت ارتش اسرائیل و میزان پیشروی آن‌ها در نوار غزه، برای افکار عمومی جامعه ایرانی یک پرسش جدی است. 

به گزارش «زی‌سان»، از زمان انجام عملیات طوفان الاقصی توسط حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) کانون توجهات رسانه‌ها و افکار عمومی به سمت موضوع فلسطین و در بطن آن جنگ غزه معطوف شد. درباره نقشه جغرافیایی اسرائیل و فلسطین و غزه باید به این نکته اشاره کنیم که با آغاز عملیات زمینی ارتش اسرائیل علیه غزه در ۲۷ اکتبر (۱۱ آبان) نیز بخش بزرگی از توجهات به نقشه تحرکات اسرائیل در غزه متمرکز شد. در گزارش حاضر پیدا و پنهان منازعه بر سر غزه مورد بررسی قرار گرفته است. 

بازخوانی جغرافیای اسرائیل، فلسطین و غزه در بستر تاریخ

نقشه اسرائیل و فلسطین بیش از یک قرن در حال تغییر بوده است. در سال‌های پایانی جنگ جهانی اول، در سال ۱۹۱۷ انگلستان آنچه را که به عنوان اعلامیه بالفور شناخته می‌شود، صادر کرد. بریتانیا از تأسیس یک کشور یهودی در فلسطین، منطقه‌ای با اکثریت مسلمان با جمعیت کوچک مسیحی و یهودی، حمایت کرد. این اعلامیه به کانونی برای قیمومیت انگلستان بر فلسطین تبدیل شد. بعد از آن نیز مهاجرت یهودیان به فلسطین آغاز و افزایش پیدا کرد.

پس از پایان جنگ جهانی اول، جامعه ملل - سلف سازمان ملل – کنترل اداری این منطقه را به انگلستان سپرد. در دهه‌های بعد، موج گسترده‌ای از پناهندگان یهودی از اروپا به این منطقه مراجعت کردند، زیرا بسیاری از آن‌ها از آزار و اذیت نازی‌ها در زمان هیتلر و در طول جنگ جهانی دوم (هولوکاست) فرار کردند. تحت قیمومیت بریتانیا به مرور جمعیت یهودیان فلسطین از ۱۰ درصد در سال ۱۹۱۷ به ۳۰ درصد در سال ۱۹۴۷ افزایش پیدا کرد. 

در سال ۱۹۴۷، با نزدیک شدن به پایان قیمومیت بریتانیا، سازمان ملل متحد پیشنهاد تقسیم فلسطین به یک کشور یهودی و یک کشور فلسطینی کوچک‌تر را داد. بیت‌المقدس- به عنوان مکانی مقدس برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان - تحت یک سیستم امین بین‌المللی قرارگرفت. اسرائیل در سال ۱۹۴۸ اعلام استقلال کرد و اولین جنگ اعراب و اسرائیل را اتفاق افتاد. این جنگ با پیروزی اسرائیل در سال ۱۹۴۹ به پایان رسید. این درگیری منجر به آواره شدن ۷۰۰ هزار فلسطینی شد. این واقعه برای فلسطینی‌ها و کسانی که با آن‌ها همدل بودند به «النکبه» یا فاجعه معروف شد.

نوار غزه یکی از بخش‌های اصلی موردنظر برای تشکیل دولت فلسطین محسوب می‌شود. بر اساس مرز‌های سال ۱۹۶۷ دو منطقه کرانه باختری رود اردن و نوار غزه، سرزمین‌های اصلی فلسطین هستند. نوار غزه پس از اعلام موجودیت رژیم اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از سوی مصر اداره می‌شد. اسرائیل پس از جنگ سال ۱۹۶۷ این باریکه را اشغال کرد. اسرائیل در سال ۲۰۰۵ به صورت یکجانبه از نوار غزه خارج شد. بعد از خروج اسرائیل، اداره سیاسی این منطقه توسط تشکیلات خودگردان فلسطین (فتح) صورت می‌گرفت. در ۲۰۰۶ بعد از برگزاری انتخابات در این باریکه حماس موفق به برتری در برابر تشکیلات خودگردان شد. از سال ۲۰۰۷ کنترل سیاسی این منطقه در اختیار گروه اخوانی حماس قرار دارد.

تقابل اسرائیل و نوار غزه به روایت آمار‌ها

باریکه غزه ۳۶۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و از شمال و شرق با اسرائیل و از جنوب با مصر هم‌مرز است. طول نوار غزه ۴۱ کیلومتر و عرض آن بین شش تا ۱۲ کیلومتر است. غزه، رفح و خان یونس شهر‌های اصلی در باریکه غزه محسوب می‌شوند. این منطقه با جمعیت دو میلیون و سیصد هزار نفری یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق جهان از نظر تعداد جمعیتی است که در هر کیلومتر مربع زندگی می‌کنند.

اسرائیل که پس از جنگ سال ۱۹۶۷ نوار غزه را اشغال کرده بود، در سال ۲۰۰۵ پس از سال‌ها فشار بین‌المللی، نیرو‌های خود را از غزه خارج کردند. بعد از به قدرت رسیدن گروه حماس در غزه (۲۰۰۷)، اسرائیل محاصره فلج کننده‌ای را در محاصره اعمال کرد که توسط مصر نیز اعمال شد. 

بعد از کنترل سیاسی غزه توسط حماس در ۲۰۰۷ تا کنون این باریکه به کانونی برای جنگ‌های پی‌درپی اسرائیلی با فلسطینی‌های تبدیل شده است. اولین جنگ در سال‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۹ صورت گرفت که در نتیجه آن ۱۳ صهیونیست کشته و ۱۴۴۰ فلسطینی جان باختند. 

اسرائیل در سال ۲۰۱۲ احمد جعبری از رهبران حماس را ترور کرد. درگیری هشت روزه بین حماس و اسرائیل پس از آن باعث شد تا ۱۷۴ فلسطینی و شش اسرائیلی کشته شوند. اسرائیل در تابستان سال ۲۰۱۴ بار دیگر عملیات نظامی برای توقف پرتاب راکت از نوار غزه و تخریب تونل‌های زیرزمینی احداث‌شده از این منطقه انجام داد. در جریان درگیری‌ها بین شبه‌نظامیان فلسطینی و اسرائیل ۲۲۵۱ فلسطینی و ۷۴ اسرائیلی کشته شدند.

اسرائیل و حماس در بهار سال ۲۰۲۱ موج دیگری از درگیری‌ها را پشت سر گذاشتند. ۲۳۲ فلسطینی جان باخته و ۱۲ اسرائیلی در این مناقشه ۱۱ کشته شدند. شبه‌نظامیان جهاد اسلامی و اسرائیل نیز بهار امسال بار دیگر با یکدیگر درگیر شدند. در این جنگ پنج روزه ۳۵ فلسطینی جان باختند.

نقشه نوار غزه بعد از ۴۸ روز جنگ اسرائیل و حماس (نقشه آخرین تحولات)