چرا از پرواز می‌ترسیم و چگونه بر ترس خود از پرواز غلبه کنیم؟

زی‌سان: این مطلب حاصل تجربه‌های شخصی کسی است که ترس از پرواز را تجربه کرده است.

به گزارش زی‌سان؛ او نوشته است: به عنوان کسی که مرتب برای کار پرواز می‌کند و واقعا از سقوط آزاد با چتر و آموزش انجام کار‌های بدلکاری در هواپیما لذت می‌برد، هیچ وقت انتظار نداشتم ترس از پرواز در من ایجاد شود. اما اتفاق افتاد: یک احساس ناراحتی، کمی که بعد از یک بار پرواز در هوای بد در من ایجاد شد و طی چند ماه به مشکلی جدی بدل شد.
‌
نمی‌خواستم اجازه دهم این احساس جلوی پرواز کردن من را به طور کامل بگیرد، ولی هر بار که سوار هواپیما می‌شدم به شدت احساس ناراحتی داشتم. من پیش از آن نیز تعداد پروازهایم را به خاطر دلایل محیط زیستی کم کرده بودم، ولی مصمم بودم که راهی بیابم تا دوباره هنگام پرواز احساس راحتی کنم.

یک نفر از هر چهار فرد از پرواز می‌ترسد و از هر ۱۲ فرد یک نفر با سختی فراوان پای خود را داخل هواپیما می‌گذارد. گرچه از نظر آماری این امن‌ترین راه سفر در این سیاره است که به شدت نیز قانون‌گذاری شده است. گرچه همه ما می‌دانیم که این وسیله حمل و نقل امن و ایمن است، ولی فقط دانستن این مورد باعث نمی‌شود جلوی عرق ریختن و اضطراب در میانه پرواز گرفته شود.

مصمم برای این که نگذارم این ترس به من غلبه کند اول تلاش کردم مراقبه ترس از پرواز را در اپ هداسپیس (Headspace) انجام دهم. این مراقبه به من کمک کرد پیش از پرواز آرامش بیابم، اما هر بار وقتی احساس می‌کردم هواپیما تکان می‌خورد یا صدایی جدید می‌شنیدم دوباره به خانه اول برمی‌گشتم. یک جلسه با گیل مارا، متخصص بالینی هیپنوتیزم را نیز امتحان کردم. جلسه یک ساعته با او خیلی آرامش دهنده‌تر از یک حمام آب گرم بود، ولی مشکل من تغییری نکرد، با هر تکان یا صدایی به وضعیت سابق برگشته و تمام وجودم پر از ترس می‌شد.

کتابی هم که توسط خلبانی که روان‌درمان شده، برای کمک به رهایی از این ترس تالیف شده، خیلی خیالی بود (خواندن آن را بعد از آن که به جایی رسیدم که از عدم دریافت آغوش کافی به عنوان دلیل این ترس صحبت می‌کرد متوقف کردم.) دکتر خودم استفاده از داروی دیازپام را سفارش کرد، ولی هشدار داد این دارو به حل ریشه مشکل کمکی نمی‌کند و به همین خاطر این مورد گزینه مطلوبی برای من نبود. اما عدم نوشیدن قهوه پیش از پرواز کمی کمک کرد.

ترفند‌های آرامش‌بخش فقط کاربرد و تاثیر محدودی روی من داشتند و فهمیدم هیچ ایده‌ای درباره این که هواپیما چگونه پرواز کرده و روی هوا می‌ماند ندارم. به همین خاطر اقدام بعدی من شرکت در کلاس پرواز با اطمینان خاطر، هواپیمایی بریتیش ایرویز در فرودگاه هیترو بود که در آن خلبانان نحوه پرواز هواپیما را توضیح می‌دهند.

کاپیتان استیو الرایت و کاپیتان نیون فینیکس، خلبانان بریتیش ایرویز، نظریه برنولی درباره پرواز را برای ما توضیح دادند و توصیف کردند هواپیما چگونه از زمین برمی‌خیزد، چگونه ساخته می‌شود، تمهیدات ایمنی آن‌ها چیست، طبعیت جو زمین چیست، چگونه بال‌ها امکان پرواز را فراهم آورده و هر صدایی در هواپیما به چه معنی است.

کاپیتان الرایت خوش‌نام گفت: «هواپیما‌ها صدا‌های عجیبی تولید می‌کنند و هر هواپیما صدای متفاوت خاص خود را دارد.» و افزود خدمه پرواز هم خوشحال خواهند شد تا در طول پرواز به هر گونه سوال شما پاسخ داده تا اطمینان خاطر پیدا کنید. (او همچنین گفت همیشه خوب است به خدمه بگویید از پرواز اضطراب دارید و آن‌ها هر کاری بتوانند انجام خواهند داد تا شما احساس راحتی داشته باشید.)

آن‌ها همچنین توضیح دادند پرواز چه تاثیری بر بدن انسان دارد و چگونه مغز ما به خاطر احساساتی که هنگام پرواز کردن داریم ممکن است پیام‌هایی اشتباه ارسال کند. مهم است بدانیم که احساس سقوطی که وقتی هواپیما سطح پرواز خود را عوض می‌کند اتفاق می‌افتد به خاطر کاهش سرعت هواپیما توسط خلبان است که باید با سرعتی متناسب با ارتفاع هواپیما پرواز کند. ما فقط احساس می‌کنیم در حال سقوط هستیم چرا که بعد از ۵۰ هزار سال زندگی بر سطح زمین (و اغلب سطوح صاف) گوش داخلی ما برای پرواز تکامل نیافته است.

پس آن تکان‌های ناگهانی در میانه پرواز چیست؟ این تکان‌ها بخشی طبیعی از تلاطم پرواز هستند که به خاطر تغییر در دما یا سرعت باد اتفاق می‌افتد. کاپیتان فینیکس گفت: «تلاطم پرواز بخشی ثابت در تجربه هر روز خلبان است، مثل چاله‌ای که هنگام رانندگی یا مسافرت با قطار احساس می‌کنید.»

آماری که آن‌ها ارائه کردند نیز یاری‌بخش بود: ۱.۲ میلیون نفر در هر زمانی روی هوا هستند، حداقل این آمار پیش از بحران ویروس کرونا است که حدود ۱۱۰ هزار پرواز تجاری هر روز پرواز می‌کردند. گرچه این باعث شد احساس خیلی بدی درباره حجم پرواز‌ها [به خاطر مشکلات محیط زیستی]داشته باشم، ولی درک درستی از کلیت ماجرا به من ارائه کرد. سالانه در مقایسه با سوانح هوایی، افراد بیشتری به خاطر نیش زنبور، اصابت رعد و برق یا جفتک انداختن الاغ جان می‌بازند.

ما همچنین از نحوه آموزش خلبانان مطلع شدیم: یکی از امتحان‌های آن‌ها پرواز با یک موتور از کار افتاده و اختلال در دید است. از آن‌ها هر شش ماه یک بار در یک دستگاه شبیه‌ساز روی فرآیند وضعیت اضطراری امتحان گرفته می‌شود. آن‌ها آماده وقوع هر اتفاقی هستند.

بعد از تمرین بعضی از روش‌های کاربردی مدیریت اضطراب با دکتر کیث استال، روان‌درمان بالینی، از جمله تمرین «تنفس و انقباض» که با کنترل نفس کشیدن و انقباض ماهیچه باسن باعث می‌شود جلوی ارسال پیام‌های اضطراب‌آمیز به ستون فقرات فرد گرفته شود وقت آن رسیده بود که تمام دانش خود و این نظریات را با یک پرواز به بوته آزمایش بگذاریم.

کاپیتان الرایت در این پرواز ۲۵ دقیقه‌ای رفت و برگشت به سمت ساحل جنوبی در هواپیمای ایرباس ای۳۱۹ که کاملا پر بود در کابین به ما پیوست تا درباره هر صدا و حرکت به ما توضیح دهد. برای من این نقطه عطفی بود که همه چیز معنا پیدا کرد. این که او به طور زنده توضیح می‌داد اکنون چه اتفاقی در حال وقوع در هواپیما است، خلبان مشغول انجام چه کاری است و این که هر تکان بخشی طبیعی از روند پرواز بود تجربه‌ای به شدت ارزشمند بود. این اولین بار طی سال گذشته بود که وقتی خلبان ارتفاع هواپیما و سرعت پرواز را کاست دیگر احساس ترشح آدرنالین فراوان در سراسر وجودم و سرگیجگی در خود نداشتم، چون می‌دانستم چگونه و چرا اتفاق می‌افتد.

برای اولین بار طی سال گذشته این اولین بار است که واقعا مشتاقم پرواز بعدی خود را بگیرم و مطمئن هستم می‌توانم اضطراب خود را کنترل کنم. در میان تمام کار‌های مختلفی که انجام دادم تا بر ترس از پرواز خود غلبه کنم، معلوم شد در واقع یاد گرفتن نحوه کارکرد هواپیما بیشترین تاثیر را داشت.