واکنش‌ها به طرح اسرائیل بزرگ!
اظهارات اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل درباره رؤیای «اسرائیل بزرگ» و نمایش علنی نقشه‌ای که مرز‌های اسرائیل را از رود نیل تا رود فرات گسترش می‌دهد، موجی از واکنش‌های تند و محکومیت‌های گسترده را در سراسر جهان عرب و میان گروه‌های فلسطینی برانگیخت.
نتانیاهو در مصاحبه اخیر خود مدعی شد که در حال انجام «مأموریتی تاریخی و معنوی» است که به او از سوی یهودیان سپرده شده و مأموریتش، تشکیل کشوری یهودی‌نشین با گستره‌ای فراتر از فلسطین اشغالی شامل بخش‌هایی از مصر، اردن، عربستان، لبنان، سوریه و عراق است.
او مدعی گفت‌و‌گو با چند کشور برای اسکان فلسطینی‌ها در خارج از سرزمین مادری‌شان شد که از نظر ناظران بین‌المللی پیشنهادی به حساب می‌آید که عملاً به معنای پاک‌سازی قومی تعبیر شد؛ تا جایی که نهاد‌های حقوقی و مدنی هم این اظهارات وی را مصداق بارز تحمیل کوچ اجباری به فلسطینی‌ها قلمداد کردند. در این میان باید متوجه بود که حزب لیکود، پروژه اسرائیل بزرگ را از زمان به قدرت رسیدن مناخیم بگین در سال ۱۹۷۷ در اسرائیل مطرح کرد و این پروژه به برنامه‌ای سیاسی تبدیل شده که پایه‌گذار آن افکار و ایده‌هایی است که سال‌ها قبل از آن به‌وجود آمده بود.
این پروژه در ادامه به استفاده از نام‌های توراتی برای کرانه غربی همچون «یهودا و سامره» و تبلیغ برای استقرار یهودیان در این سرزمین‌ها انجامید. حامیان راست‌گرای افراطی که این اعتقادات توراتی را می‌پذیرند به متون دینی خود استناد می‌کنند. همچنین در درون جنبش صهیونیسم، صدا‌هایی وجود دارد که خواستار گسترش مرز‌های اسرائیل به منظور دربر گرفتن بخش‌های وسیعی از خاورمیانه هستند که در بطن آن همان معنای از نیل تا فرات را می‌توان مشاهده کرد.
واکنش تند عربی – اسلامی
این اظهارات که یادآور گفتمان‌های توسعه‌طلبانه و ایدئولوژیک در میان برخی جریان‌های سیاسی- مذهبی اسرائیل است با محکومیت شدید جنبش‌های فتح، حماس، جبهه مردمی و دیگر گروه‌های مقاومت مواجه شد. آنها این طرح را تهدیدی مستقیم برای امنیت و موجودیت کل جهان عرب دانستند.
به عنوان مثال محمود مرداوی یکی از رهبران جنبش حماس با هشدار نسبت به گسترش برنامه‌های شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری، این اقدام را همسو با اظهارات و رویا‌های بنیامین نتانیاهو درباره تشکیل «اسرائیل بزرگ» دانست.
او از اتحادیه عرب خواست تا در برابر چنین سیاست‌هایی، تصمیمات قاطع و روشنی اتخاذ کند و کشور‌های عربی و اسلامی را به اقدام عملی فراخواند. او تأکید کرد که ملت‌های عرب و مسلمان باید فرصت و فضای لازم را برای ابراز حمایت از آرمان فلسطین داشته باشند.
اما در سطح کشور‌های عربی و اسلامی هم واکنش‌ها کاملاً بیانگر آن است که اظهارات نتانیاهو موجب آزار سیاسی و حتی ترس آنها از این طرح شده است. برای مثال انور قرقاش، مشاور رئیس امارات اظهارات بنیامین نتانیاهو درباره اسرائیل بزرگ را محکوم کرد و در توئیتی نوشت: «این اظهارات، اظهاراتی افراطی است که منطقه و ملت‌های آن بهای آن را می‌دهند. این چه اقدام تحریک‌آمیزی است و چه منفعتی پشت آن است و تا چه زمانی تندروی و افراطی‌ها از طریق این اظهارات درباره آینده منطقه تصمیم می‌گیرند»؟
وزارت خارجه قطر هم اظهارات نتانیاهو درباره آنچه «چشم‌انداز اسرائیل بزرگ» نامیده می‌شود را محکوم کرد و سیاست‌های اشغال‌گرایانه مبتنی بر تسلط و مداخله، دامن زدن به بحران‌ها و درگیری‌ها و تجاوز آشکار به حاکمیت کشورها، حقوق بین‌الملل، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های مشروع بین‌المللی دانست.
وزارت خارجه اردن هم اعلام کرد ما اظهارات نتانیاهو را رد کرده و آن را یک تشدید تنش تحریک‌آمیز خطرناک و تهدیدی علیه حاکمیت کشورها و نقض قانون بین‌المللی می‌دانیم و این توهمات پوچ که با سخنان مسئولان اسرائیلی انعکاس داده می‌شود، ضربه‌ای به اردن و کشور‌های عربی نخواهد زد.
وزارت خارجه پاکستان هم اعلام کرد که اسلام‌آباد از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که این ایده‌های تحریک‌آمیز که نقض آشکار قوانین بین‌المللی، اصول منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های مربوطه سازمان ملل است را به طور واضح رد کند.
وزارت امور خارجه عراق با محکومیت شدید اظهارات اخیر نخست‌وزیر اسرائیل درباره آنچه «رؤیای اسرائیل بزرگ» خوانده شده، این مواضع را نشانه‌ای آشکار از نیات توسعه‌طلبانه و تهدیدی مستقیم برای امنیت و ثبات منطقه دانست.
وزارت خارجه مصر هم خواستار توضیحاتی در این باره شد و بیان کرد که این موضوع نشان‌دهنده برهم زدن ثبات، رد گزینه صلح در منطقه و اصرار بر تشدید تنش‌هاست؛ امری که با آرمان‌های طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دوستدار صلح و خواهان تحقق امنیت و ثبات برای تمامی ملت‌های منطقه در تضاد است. عربستان سعودی نیز در واکنش به این اظهارات ابتدا بر «حق تاریخی و قانونی مردم فلسطین برای تأسیس کشوری مستقل» تاکید کرد و در ادامه به جامعه بین‌الملل درباره نقض قوانین بین‌المللی توسط اسرائیل و تعرض آشکار آن به حاکمیت کشورها و تهدید امنیت و صلح بین‌الملل هشدار داد.
همزمان، شبکه‌های اجتماعی در جهان عرب به صحنه اعتراضات مجازی تبدیل شد و فعالان این اظهارات نتانیاهو را پیام آشکار استعمارگرانه و هشداری جدی برای حامیان عادی‌سازی روابط با تل‌آویو توصیف کردند. آنها اعلام کردند که این رویداد، بار دیگر خطر تغییر نقشه سیاسی خاورمیانه به نفع اسرائیل را یادآور شد و بر ضرورت انسجام سیاسی، اقتصادی و نظامی کشور‌های عربی برای مقابله با آن تأکید گذاشت.
