المپیک پاریس ۲۰۲۴ آوردگاهی است که در آن بهترین چهرههای ورزشی جهان با یکدیگر به رقابت میپردازند. با این حال شاید خیلیها ندانند که بسیاری از این ورزشکاران المپیکی از یک بیماری مزمن رنج میبرند.
بر اساس مطالعهای که در سال ۲۰۲۳ در مجله پزشکی و علوم ورزشی اسکاندیناوی منتشر شد، تا ۸۰ درصد از ورزشکاران ورزشهای استقامتی تحت تأثیر «تنگی نایژه ناشی از ورزش» یا ایآیبی قرار میگیرند که به عنوان «آسم ناشی از ورزش» شناخته میشود.
این یک بیماری مزمن ریوی است که باعث التهاب و باریک شدن مجاری هوایی کوچک یا نایژکها میشود. علائم آن عبارتند از تنگی نفس، سرفه، خس خس سینه و سفتی در قفسه سینه که در صورت پیشرفت میتواند باعث حملات شدید آسم شود و بالقوه زندگی افراد را تهدید کند.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۴۵۵ هزار مورد مرگ ناشی از این بیماری در سراسر جهان رخ داده است.
داروهای استنشاقی به دو شکل به عنوان درمان تجویز میشوند: استنشاقهای پیشگیرانه (قهوهای) که روزانه استفاده میشوند و داروهای استنشاقی تسکیندهنده (آبیرنگ) برای مدیریت علائم در صورت لزوم.
در حالی که این بیماری اغلب در اوایل کودکی تشخیص داده میشود، آسم میتواند در بزرگسالی نیز ایجاد شود. ژنتیک، آلرژی، آلودگی و عفونتهای ریوی نیز همگی به عنوان علل بالقوه ایجاد این بیماری ذکر شده است.
برآورد میشود که در مجموع بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از ورزشکاران المپیکی مبتلا به آسم هستند.
چرا بسیاری از المپیکیها با آسم دست و پنجه نرم میکنند؟
طبق تحقیقات یک سازمان غیرانتفاعی فعال در زمینه آسم و بیماریهای ریوی در انگلستان، ورزشهای استقامتی باعث ایجاد علائم در ۹ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به آسم میشود.
این مسئله همچنین میتواند تأثیر مشابهی بر روی افرادی که آسم آنها از قبل تشخیص داده نشده است داشته باشد.
جان دیکینسون، پروفسور علوم ورزش در دانشگاه کنت انگلیس به یورونیوز میگوید: «اگر یک ورزشکار حرفهای هستید، دو برابر بیشتر از زمانی که تنها یک انسان عادی در جامعه بودید میتوانید به بیماریهای مرتبط با آسم مبتلا شوید».
تنگی نایژه ناشی از ورزش در اثر فعالیتهای فیزیکی شدید، بهویژه در شرایط سرد و خشک، ایجاد میشود.
دکتر دیکینسون اضافه میکند: «وقتی ورزش میکنید، میزان هوارسانی بدن شما افزایش مییابد و بنابراین هوای بیشتری را تنفس میکنید. مقدار زیادی از این هوا از طریق دهان ما جذب شده و به همین خاطر زمانی که وارد ریههایمان میشود، کاملا حالت خشک، سرد و فیلترنشده دارد.»
وی در توضیح این مطلب میگوید: «مجاری هوایی ورزشکارانی که آسم ناشی از ورزش دارند کمآب میشود، زیرا این مجاری مجبورند هوایی را که تازه تنفس شده است مرطوب کنند. این باعث نوعی پاسخ التهابی میشود و همین عامل، انقباض عضلانی یا تنگی را در اطراف مجاری نایژه پدید میآورد.»
کارشناسان معتقدند ورزشکاران استقامتی که در هوای سرد تمرین میکنند، مانند اسکیبازان، دوچرخهسواران حرفهای و دوندگان، بیشتر احتمال دارد که تحت تاثیر قرار بگیرند.
از سوی دیگر مطالعهای که در مجله آلرژی و ایمونولوژی بالینی منتشر شده است نشان میدهد شناگران به ویژه در مقایسه با سایر ورزشهای آبی بیشترین میزان ابتلا به آسم را دارند. تصور میشود این به خاطر ماده کلر در استخر باشد، مادهای که میتواند ریهها را تحریک کند.
دکتر دیکنسون در این باره میگوید: «اگر ما شناگران تفننی بودیم و برای ۳ یا ۴ بار در هفته هر بار به مدت یک ساعت آن را تنفس میکردیم، مشکلی نبود. اما شناگران نخبه که شش روز در هفته و هر بار برای پنج ساعت در روز آن را تنفس میکنند، مجاری هواییشان بیشتر حساس میشود و احتمال ابتلایشان به آسم بالاتر میرود.»
آسم ناشی از ورزش در المپیک چگونه درمان میشود؟
آن دسته از شرکتکنندگان در المپیک که آسم دارند مجاز به استفاده از دستگاههای استنشاقی در طول بازیها هستند، اما باید مراقب نوع ماده استنشاقی و دوز مصرفی خود باشند.
بخشی که حاوی «گلوکوکورتیکوئیدها» هستند مجاز به شمار میروند، اما دستهای دیگر شامل «آگونیستهای بتا-۲ استنشاقی» که عضلات مجاری هوایی را شل میکنند عمدتاً خارج از دوزهای خاص توسط آژانس جهانی ضد دوپینگ ممنوع هستند.
بسیاری از ورزشکاران مطرح جهان با وجود ابتلا به آسم، به دستاوردهایی باورنکردنی رسیدهاند. از جمله آنها میتوان به پائولا رادکلیف، دونده بریتانیایی مسافت طولانی، اشاره کرد که در نوجوانی به «برونکواسپاسم ناشی از ورزش» مبتلا شد و رکورد جهانی ماراتن زنان را به مدت ۱۶ سال در اختیار داشت.
جکی جوینر-کرسی، دونده آمریکایی و مبتلا به آسم، نیز در طول زندگی حرفهایاش شش مدال المپیک (شامل سه مدال طلا) کسب کرد.
منبع: یورونیوز