توصیف عجیب مظفرالدین شاه از مواجهه با زن ریش‌دار؛ دو قبضه ریش‌ داشت و سبیل هم داشت!

زی‌سان: مظفرالدین شاه قاجار در خاطرات خود از دومین سفر خود به فرنگ در ۱۲۸۰ هـ ش (۱۳۲۰ هـ ق– ۱۹۰۲ م) در شهر پاریس داستان جالبی از مواجهه خود با زنی ریش و سبیل‌دار نقل می‌کند. او در وصف این صحنه می‌نویسد: 

«صبح از خواب برخاستیم دست و رومان را شستیم و لباس پوشیدیم و رفتیم پائین به آب خوردن و گردش کردیم جناب اشرف اتابک اعظم آمد خیلی خوشوقت شدیم که اتابک خوب شده بود و او گردش میکرد. وقتی اتابک اعظم آمد که پرنس والفروکی دالفرو کی وزیر تشریفات روس هم که برای آب خوردن اینجا آمده بحضور آمد با او هم قدری صحبت کردیم بعد او رفت جناب اشرف اتابک اعظم آب خورده بود ما این شعر را برای او خواندیم (هر آن می‌که خوردی تو را نوش باد) روان تو را هم خرد توش باد) اتابک اعظم هم این شعر را عرض کرد که نظامی به همین مضمون‌ها ساخته است و گر زانکه با گل کنی نوش باد تو را یاد و گل را فراموش باد.

بعد از آنکه این اشعار خوانده شد باز جناب اشرف اتابک اعظم رفت که فنجان دیگر آب ثانویش را بخورد ما هم راه میرفتیم و با فخر الملک و سیف السلطان صحبت می‌کردیم. مهندس الممالک هم روزنامه اروپ میخواند ما هم گردش و صحبت میکردیم که جناب اشرف اتابک اعظم آمد عرض کرد چیز تماشائی است بیائید تماشا کنید. نگاه کردیم دیدیم زنی ریشدار که بقدر دو قبضه ریش داشت و سبیل داشت مثل مرد‌ها خیلی چیز تماشائی غریبی بود یک دختر بزرگی هم داشت همراهش بود که دوازده سیزده سال داشت چند اولاد دارد اسمش هم مادام دلت Delet بود.

وقتى تماشا میکردیم مردم هم جمع شده بودند تماشا و تعجب میکردند. بعد رفتیم به تیراندازی، وکیل السلطنه، سیف السلطان بودند مبلغی پول نذر بستیم و از آن‌ها بردیم و انعام دادیم صاحب تفنگ‌ها و تیراندازی بعد آمدیم بالا چائی خوردیم اطبا آمدند ما را دیدند.

گرامافون را امیر بهادر جنگ پیشکش کرده بود آوردیم دادیم ناصر همایون از روی نت‌های او نوشتیم. جمعیتی در پائین است رفتیم دیدیم بازی پهلوان کچل بیرون آورده اند تماشا کردیم بعد هم سری به دکان عکاسی زدیم. عکس انداختیم. عکس جناب اشرف اتابک اعظم را هم فرمودیم انداختند.

به گزارش «زی‌سان»، مظفرالدین شاه که در دوره ولایت عهدی خود هیچ سفری به خارج از کشور نکرده بود، در دوران حکومت، سه بار به بهانه بیماری، ابتلا به نقرس، مداوا و استفاده از آب‌های معدنی به فرنگ سفر کرد.

اولین سفر خارجی مظفرالدین شاه در سال ۱۲۷۸ هـ ش (۱۳۱۸ ق- ۱۹۰۰ م) صورت گرفت.

در سال ۱۲۸۰ هـ ش (۱۳۲۰ ق- ۱۹۰۲ م) مظفرالدین شاه که نتوانسته بود در سفر اول خود از انگلستان دیدن کند، مجددا عازم اروپا شد. 

مظفرالدین شاه برای بار سوم هم به بهانه ابتلا به بیماری عازم اروپا شد.