مجید حسین زاده در روزنامه خراسان نوشت: این روزها اگر سر و کارتان با آگهی تلویزیونی بیفتد، متوجه حضور پر شمار سلبریتی و چهرههای معروف در این نوع تبلیغات خواهید شد؛ طوریکه به نظر میرسد حضور همزمان چهرههای معروف در آگهیهای مختلف تلویزیونی، بیش از هر زمان دیگری باشد. از تبلیغ یک برند موتور با حضور «مهدی طارمی» بگیرید تا روغن خوراکی با گریمهای متفاوت «احمد مهرانفر» و حتی حضور بازیکن تیمملی پرتغال یعنی «لوئیس فیگو» در یک آگهی تلویزیونی برای تبلیغ مواد شوینده یک شرکت بهداشتی.
نکته قابل تامل این است که گره خوردن سلبریتیها به مقوله رسانه و مصرف، چالشی جدی است که میتواند بر روی عرضه و تقاضای یک محصول تاثیر گذاشته و حتی به موضوعی فرهنگی تبدیل شود. اینکه ورزشکاران، بازیگران، هنرمندان و ... در کانون توجه باشند، طبیعی است، اما حضورشان در یک آگهی تلویزیونی، میتواند آسیبهای قابلتاملی هم داشته باشد. بهخصوص این شکل از تبلیغات که در کشور ما رایج است. در خیلی از کشورها یک کفش با پرداخت مبلغی اسپانسر یک ورزشکار میشود، ورزشکار هم با پوشیدن آن برند سفیرش میشود و هر دو تعهدات متقابلی در قبال هم دارند.
یا یک بازیگر سفیر عطر میشود. در بیشتر این نوع تبلیغات اول اینکه کالا یا خدماتی که سلبریتی تبلیغ میکند مرتبط با حرفهاش است، دوم اینکه در طول قرارداد آن سلبریتی حق تبلیغ برای کفش یا عطر برند دیگری را ندارد و سوم اینکه هر دو طرف برای اینکه از این تعامل آسیب نبینند وظایفی شامل کیفیت کار یا نوع رفتار برای هم مشخص میکنند. هزینه و عدد قرارداد هم رسمی و مشمول مالیات است.
اما در کشور ما یک ورزشکار همزمان تبلیغ یک برند بزرگ را میکند، شب بعد در یک دندانپزشکی است و بعد به یک کتونی فروشی میرود و در نهایت هم از جایی مثل کوروش کمپانی سر درمیآورد. در این پرونده به بهانه فراگیر شدن تبلیغات برندها توسط چهرهها و حضورشان در تبلیغات تلویزیونی مروری بر مصادیق این موضوع خواهیم داشت و در ادامه هم یک روانشناس از آگاهیهایی میگوید که مردم درباره تماشای چنین آگهیهایی باید داشته باشند.
چه کسی؟ احمد مهرانفر
این بازیگر که بیشتر شهرتش را مدیون بازی در نقش فراموشنشدنی «ارسطو» در سریال پایتخت است، تبلیغی برای یک برند روغن را روی آنتن تلویزیون دارد. او در ابتدای این تبلیغ میگوید که: «کی پشت این دستور غذاست؟» و با گریمهای مختلف و جذاب، به این سوال با تبلیغ یک برند روغن پختوپز و سرخکردنی پاسخ میدهد. این اتفاق یادآور سریال «آکتور» هم هست که مهرانفر در آن گریمهای مختلف داشت. البته اگر یادتان باشد، او پیش از این هم در یک تیزر تبلیغاتی بازی کرده بود. در آن آگهی تلویزیونی، مهرانفر بههمراه محسن تنابنده در حالی یک اپلیکیشن را تبلیغ میکردند که در جلد ارسطو و نقی رفته بودند. نتیجه به دست آمده، به واسطه محبوبیت سریال «پایتخت» مورد توجه بخشی از مخاطبان قرار گرفت.
چه کسی؟ لوئیس فیگو
این روزها شاهد حضور «لوئیس فیگو» ستاره فراموش نشدنی فوتبال جهان که بازیهایش در بارسلونا، رئال مادرید و البته اینتر هرگز از یادمان نمیرود، در آگهی تلویزیونی یک برند تازه تاسیس مواد شوینده هستیم. حضور او در تهران برای ضبط این تبلیغ، سرو صدای زیادی به پا کرد و شایعاتی مبنی بر احتمال سرمربیگری او در یکی از تیمهای لیگبرتر یا استعدادیابی در فوتبال ایران در همان زمان مطرح شد. این سومین سفر لوئیس فیگو به ایران بود که خیلیها، او را با خطای وحشتناک حسین کعبی به یاد میآورند.
چه کسی؟ جنابخان
شهرت اصلی این عروسک به «خندوانه» برمیگردد که حضورش در شبکه نسیم باعث رونق بیشتر این برنامه شد و توجهات زیادی را با شوخیهای بهموقع و جذابش، جلب کرد. با تعطیلی «خندوانه» خیلیها دلتنگ جنابخان بودند تا اینکه همزمان با برگزاری مسابقات جام ملتهای آسیا، پای او هم به آگهیهای بازرگانی تلویزیون برای تبلیغ یک اپلیکیشن مالی باز شد. این تبلیغ، ابتدا به ساکن و فارغ از هرگونه نکته فرامتن، جذاب است و از موسیقی، شوخی و رنگ و لعاب به اندازه کافی بهره برده است. به یاد نداریم تا قبل از این، شخصیتهای محبوب عروسکی مورد استفاده آگهیهای بازرگانی تلویزیونی قرار گرفته باشند.
چه کسی؟ مهدی طارمی
مهاجم تیمملی فوتبال کشورمان در یک آگهی تلویزیونی، سوار بر موتور شده و حسوحال خوب استفاده از یک برند خاص موتور را به تصویر میکشد. نکته جنجالی این تبلیغ، مرخصی گرفتن او قبل از اعزام به قطر برای حضور در این پروژه تبلیغاتی بود که البته نبی، سرپرست تیمملی در همان زمان مدعی شد طارمی به تازگی پدر شده و برای کارهای ثبت احوال فرزندش راهی تهران شده است؛ موضوعی که بلافاصله از سوی این ستاره تیمملی تکذیب شد. گفته شده که «مهدی طارمی» از این پروژه تبلیغاتی چیزی حدود ۱۰ میلیارد تومان درآمد داشته و قرار است به مدت یک سال سفیر تبلیغاتی این برند باشد.
چه کسی؟ میلاد کیمرام
میلاد کیمرام تا قبل از این که در یک آگهی تلویزیونی حاضر شود، با یک برند پوشاک و یک برند طراحی ساعت همکاری داشته و همین تجارب توانایی او را در اجرای تیزرهای تبلیغاتی افزوده است. حالا او با یکی از برندهای ابزار آلات برای تبلیغات همکاری میکند. در این تیزر تبلیغاتی از جلوههای ویژه و فیلمبرداری به خوبی استفاده شده است و کیمرام هم نقش خوبی را اجرا کرده چراکه این نقش با بازی او در سریال سیاوش که همزمان با شروع انتشار این تیزر در حال پخش بود، همخوانی داشت.
چه کسی؟ بهرام رادان
یکی از جدیدترین این مدل آگهیها، مربوط به یک شرکت لوازم خانگی است که از بهرام رادان، بازیگر مطرح سینمای کشورمان به عنوان سفیر خود استفاده کرده است. رادان در این تبلیغ، انگار به فضا رفته و بعد از نبرد با یک آدم فضایی، از کیفیت محصولات این شرکت میگوید و از ببیندگانش میخواهد که با خرید محصولات آن شرکت، آینده را امروز تجربه کنند.
چه کسی؟ سیدجلال حسینی و سیدحسین حسینی
یکی از پرافتخارترین بازیکنان تاریخ باشگاه پرسپولیس که در سالهای اخیر با این تیم، جامهای بسیاری را در لیگبرتر بالای سر برد و فینال لیگ قهرمانان آسیا را هم تجربه کرد، وارد کارزار تبلیغات شده و تصویرش در چند بیلبورد شهری هم دیده شده است. او قراردادی با یکی از شرکتهای بهداشتی بسته و در تبلیغات محصولاتشان که از تلویزیون پخش میشود، حضور دارد. نکته جالب این است که سیدحسین حسینی، دروازهبان استقلال هم که در آخرین قهرمانی این تیم نقش بسیار پررنگی داشت و الان هم درون دروازه این تیم تهرانی به یک سنگربان مطمئن تبدیل شده، همزمان در این آگهی تلویزیونی حضور دارد. به نظر میرسد که این اولین آگهی تلویزیونی باشد که دو بازیکن از سرخابیهای پایتخت، به صورت همزمان در آن حضور دارند.
چه کسی؟ پژمان جمشیدی
پژمان جمشیدی که هم شهرت یک فوتبالیست را به دوش میکشد و هم شهرت بازیگری، در سالهای اخیر وارد عرصه تبلیغات تلویزیونی برای یک برند فرش شده است. او که سال گذشته برنده دیپلم افتخار بازیگری از جشنواره فیلم فجر شد، تصاویرش علاوه بر آگهیهای تلویزیونی بر روی بیلبوردهای تبلیغ یک برند فرش که معمولا بهخاطر کیفیت و قیمتهایش، تعجب کرده است هم دیده میشود. او در این تبلیغات وعده خریدی با خیال راحت از یک مجموعه فروش فرش را میدهد که البته از چاشنی طنز هم در آن بهره برده است. یکی دیگر از بازیگرهایی که برای یک برند فرش در آگهیهای تلویزیونی شرکت کرده است، سام درخشانی بود که در حال حاضر، این آگهی پخش نمیشود.
چه کسی؟ امیرحسین رستمی
حضور این بازیگر در آگهیهای تلویزیونی یک مجموعه آبی و تفریحی، از قرعه کشی برای ۵ خودرو تا معرفی جاذبههای آن، چند سالی است که روی آنتن میرود. در یکی از این تبلیغات که شوخیهای زیادی هم با در آن شبکههای اجتماعی شد، رستمی کاملا داخل استخر رفته و در حالیکه به معرفی امکانات این پارک آبی میپردازد، لباسی سرتاسری بر تن دارد! این تیزر تبلیغاتی بار دیگر یاد و خاطره سریال لیسانسهها را زنده کرد. در فصل دوم سریال سکانسی بود که شخصیتها (حبیب، مازیار و مسعود) با لباس رسمی وارد استخر شدند. جالب آنکه خود امیرحسین رستمی (مسعود) هم در این سکانس حضور داشت.
چه کسی؟ محسن کیایی
محسن کیایی، بازیگر محبوبی که با اجرای قابل قبول مسابقه «صداتو» و حضور در سریال همگناه در شبکه نمایش خانگی، فیلم سینمایی دینامیت و ... به محبوبیت بیشتری رسید، در تبلیغ یک شرکت لوازم خانگی ایرانی حضور دارد. نکته جالب این آگهی تلویزیونی این است که محسن کیایی با کمترین حرف و با دکوری جذاب و خوشرنگ و لعاب، غیرمستقیم قابلیتهای یک لوازم خانگی ایرانی را با جمله طلایی «فقط یه ایرونی میدونه یه ایرونی چی میخواد» تبلیغ میکند. استفاده هوشمندانه از یک بازیگر مرد برای تبلیغ لوازمخانگی، اتفاقی بود که کاربران شبکههای اجتماعی نسبت به آن و شکستن کلیشههای رایج، واکنش مثبت نشان دادند چراکه الزاما تنها مخاطب چنین محصولاتی زنان نیستند.
چه کسی؟ سعید عزتاللهی
بازیکن تیمملی فوتبال کشورمان که بعضیها نسبت به کیفیت بازیهای در او جام ملتهای آسیا انتقاداتی داشتند، بهتازگی همکاری تبلیغاتی خود با یک برند صنعت ساختمان را آغاز کرده است. عزتاللهی که تاکنون در کشورهای مختلفی از جمله اسپانیا، روسیه، دانمارک و قطر فوتبال بازی کرده، پیش از آغاز رقابتهای جام ملتهای آسیا با یک برند کاشی همکاری و در تیزرهای تبلیغاتی این شرکت که از تلویزیون هم پخش میشود، شرکت کرد. بعضی کاربران شبکههای اجتماعی نسبت به انتخاب یک بازیکن فوتبال برای تبلیغ کاشی، اظهار تعجب کردند.
یک روانشناس از زنگخطرهایی میگوید که حضور سلبریتیها در آگهیهایی تلویزیونی رقم زده است.
دنیای تبلیغات یعنی دنیای فروش و طبیعتا تولیدکننده برای نمایش بهتر و فروش محصولاتش از هر روشی استفاده میکند. یکی از این روشهای نمایش محصولات و تبلیغات استفاده از افراد مشهور و محبوب مردمی یا اصطلاحا سلبریتیهاست.
این روش در ایران مانند همه کشورهای جهان، معمول و مرسوم بوده و از گذشته تا به حال حضور سلبریتیها در تبلیغات دیده شده، اما حضور پررنگتر آنها در زمان حاضر و در انواع تبلیغات با موضوعات و مفاهیم مختلف که بر خلاف گذشته هیچ ارتباطی به تخصص و آگاهی آنان ندارد، بهانهای شده تا به موضوع آسیبها و آگاهی لازم برای مردم درباره حضور سلبریتیها در تبلیغات بپردازیم.
چهرههای نام آشنا و معروف ورزشی و هنری به واسطه رفتارها و نقشهایشان در فضای ورزشی یا هنری، احساس مثبت و خوبی را به مردم منتقل میکنند. مردم به این دلیل است که با دیدن آنان همراه با لحظات خوبشان بوده، به آنها اطمینان داشته و ناخودآگاه به حرفها، صحبتها و فعالیتهایشان در فضایی غیر از هنر و ورزش هم اطمینان کرده و صحبت آنان را میپذیرند. استفاده از همین موضوع، دلیل حضور آنان در فضای رسانهای و تبلیغاتی است و فرد صاحب برند در نظر دارد تا به مردم القا کند همانطور که به این سلبریتی مد نظر اطمینان دارید و او را پذیرفتهاید، به کالایی که به شما معرفی کرده، نشان میدهد هم اطمینان کنید و آن را به عنوان یک جنس قابل اعتماد بپذیرید.
آسیب دیگری که این رفتار وارد میکند، اولا این مسئله است که سلبریتیها بدون تحقیق و شناخت این تبلیغات را انجام داده و گاهی محصولی را تبلیغ میکنند که به هیچوجه اعتبار و کیفیت لازم را ندارد. بعضی مواقع هم صاحب کالا به جایی که بودجه خود را صرف تولید کالای بهتر و بهبود کیفیت کند، صرف تبلیغات و سلبریتیها کرده که در این صورت نه تنها چهره سلبریتی آسیب میبیند بلکه میزان فروش هم پس از مدتی پایین میآید و به فروش محصول آسیب میزند؛ بنابراین بعضی افراد با اعتماد بیجا به سلبریتیها، در دام خرید چنین محصولاتی میافتد.
بحث بعدی تشویق مردم به خرید کالاهایی است که مردم در حالت عادی هیچ احتیاجی به آن ندارند و به هیچ وجه سراغ آن نمیروند، اما پس از تبلیغات و به واسطه حضور سلبریتی مورد علاقهشان، تشویق میشوند به سرغ خرید آن بروند و این مسئله آسیبزاست، زیرا باعث ترویج فرهنگ مصرفگرایی و مد گرایی خواهد شد. همچنین فردی که به دلایل مطرح شده، کالایی را میخرد که از سر احساسات بوده، در خطر سطحیگرایی و عوامزدگی نسبت به مسائل دیگر هم قرار میگیرد.