قرص وارداتی شوتی‌ها و ته‌لنجی‌ها

روزنامه هفت صبح نوشت: این روز‌ها یک قرص قرمز رنگ با تصویر زن خندانی که از چهره‌اش معلوم است از شر سردرد رها شده همه جا پیدا می‌شود. کافی است بگویید سردرد دارید، اطرافیانتان یکی از آن‌ها را از داخل کیف‌های آرایش، جعبه‌های کمک‌های اولیه خانگی، داشبورد ماشین بیرون می‌آورند و پیشنهاد می‎ دهند.

قرصی که رئیس سازمان غذا و دارو درباره آن به روزنامه هفت صبح می‌گوید مجوز ندارد و فروش آن غیرقانونی است. اخیرا بحث و گفتگو درباره سالم بودن یا نبودن قرص ریلیف در شبکه‌های اجتماعی بالا گرفته. ریلیف که به نام ریلایف هم شناخته می‌شود یک مسکن است و معمولا برای درد‌های میگرنی مصرف می‌شود.

اما در توضیحات آن نوشته مصارف دیگری برای درد‌های قاعدگی یا دندان درد هم دارد. با وجود اینکه برخی ادعا می‌کنند این قرص قبلا در داروخانه‌های ایران فروخته می‌شد، اما حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو به هفت صبح می‌گوید: «این سازمان هیچ وقت مجوز قانونی برای ریلیف صادر نکرده، امروز هم تاییدیه وزارت بهداشت را ندارد.»

تجربه خریداران این قرص نشان داده که عطاری‌ها یا محلات فروش زیرزمینی دارو مثل ناصرخسرو و حتی سوپرمارکت‌ها منبع فروش این دارو هستند. با این حال وقتی به یک داروخانه هم سر می‌زنید با احتمال زیادی می‌توانید آن را پیدا کنید. 

 این مسکن شیشه دارد؟ 

روایت‌های متعددی از کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره اثر مثبت داروی ریلیف تا امروز منتشر شده و حرف همگی در یک چیز مشترک است: سر درد شدیدی داشتیم که با هیچ مسکنی خوب نمی‌شد، اما ریلیف نجاتمان داد. با وجود این اثر مثبت، در دو روز گذشته چند پزشک توئیت کرده بودند که در این دارو ماده مخدر شیشه به کار رفته و اعتیاد‌آور است. ماجرا واقعا چیست؟

پشت یک بسته قرص قرمز رنگ ریلیف ترکیبات این دارو را نوشته که شامل این مواد می‌شود: ۵۰ میلی‌گرم دیکلوفناک، ۱۰۰ میلی‌گرم منیزیم تری سیلیکات، ۴ میلی‌گرم کلرفنرامین، ۵۰۰ میلی‌گرم پاراستامول. هیچ کدام از این مواد غیرقانونی نیست.

اما بحث سر این است که «وقتی یک قرص به جای داروخانه در سوپر مارکت فروش می‌رود، معلوم نیست به جز این مواد، چه چیز دیگری در ترکیب خود داشته باشد؟ آیا شما می‌توانید به من ثابت کنید که قرص ریلیف ترامادول و مشتقات مورفین ندارد و اعتیادآور نیست؟» یک پزشک این نکته را درباره آن دارو می‌گوید. این همان دلیل اصلی است که این دارو در داروخانه‌ها فروخته نمی‌شود.

این معجزه بخش پرحاشیه محصول هند است و روایت‌ها نشان می‌دهد بیشتر در بین مردم جنوب کشور رواج دارد. آن را شوتی‌ها یا ته لنجی‌ها وارد شهر‌های جنوبی می‌کنند و بعد کم کم به تهران می‌رسد. مصرف کننده‌های ریلیف می‌گویند یک مدل ایرانی از این دارو تولید شده که با نسخه خارجی آن متفاوت است، ولی چنین حرفی درست نیست و هم پزشکان و هم داروخانه‌های فروشنده آن را رد می‌کنند.

یکی از همین پزشکان در توئیتر نوشته: «بر فرض اینکه حتی اگر هیچ ناخالصی جز همین ترکیبات داخل قرص ریلیف نباشد، ما مسکن‌های دیگری در داروخانه‌ها داریم که علامت سیب سلامت دارند و دارای همین ترکیب‌ها هستند.

اگر این مسکن‌ها روی درد شما جواب نمی‌دهد شاید لازم باشد به جای مصرف داروی غیراستاندارد، با یک نورولوژیست ملاقات کنید.» به گفته او اگرچه دارو‌های زیادی از هند به صورت رسمی وارد کشور ما می‌شود، اما دارو‌های دیگری مثل داروی تقویت قوای جنسی و درد مفاصل هم در عطاری‌ها وجود دارد که هندی هستند و مجوز ندارند.

داخل آن‌ها ترامادول به کار رفته که می‌تواند منجر به تشنج فرد شود. همچنین ماده دیگر ترکیبات آن (به نام سیلدنافیل) با بعضی دارو‌های قلبی تداخل دارد و مصرف آن افت فشار خون شدیدی به دنبال می‌آورد.

مورد حساس مُسکن‌ها 

مسکن‌ها دومین داروی پرمصرف ایرانیان هستند که ایرانی‌ها بدون نسخه و برای خود درمانی می‌خرند. قبل از آن آنتی‌بیوتیک‌ها قرار دارند. به خاطر همین علاقه وافر بود که هفته پیش وزارت بهداشت در ابلاغیه‌ای جدید به داروخانه‌ها اعلام کرد که دیگر نمی‌شود همینطور مثل نقل و نبات مسکن فروخت.

آن‌ها موظفند دارو‌های بدون نسخه همچون استامینوفن و اسپکتورانت را در سامانه تی‌تک ثبت کنند. یعنی در این سامانه نام بیمار، کد ملی بیمار، علت مراجعه و نوع داروی تجویز شده ثبت شود. وزارت بهداشت به داروخانه‌ها این اجازه را داد بابت این خدمت ۱۸۰۰ تومان از بیمار بیشتر بگیرند. هنوز بسیاری از داروخانه‌ها این کار را اجرا نمی‌کنند، ولی احتمالا به زودی به صورت سراسری اجرا می‌شود.