زیسان: «اگر کشته شوید، اگر این اتفاق بیفتد، چه پیامی برای مردم روسیه میگذارید؟» این اولین سوالی است که دانیل روهر کارگردان کانادایی در مستند برنده اسکار ۲۰۲۲ ناوالنی، از الکسی ناوالنی پرسید.
ناوالنی با لبخند به این سوال پاسخ میدهد: «مثل اینکه داری برای پرونده مرگ من فیلم میسازی.»
به گزارش زیسان، الکسی آناتولیویچ ناوالنی رهبر مخالفان، وکیل، فعال ضد فساد و زندانی سیاسی روسیه بود. او تظاهرات ضد دولتی را سازماندهی کرد و برای حمایت از اصلاحات علیه فساد در روسیه و علیه رئیس جمهور ولادیمیر پوتین و دولتش نامزد انتخابات شد. او به طرز مشکوکی در زندان روسیه کشته شد.
اکنون با انتشار خبر درگذشت این فعال سیاسی ۴۷ ساله روسی، مستند جنجالی او و سخنان ناوالنی در آن، مورد توجه قرار گرفته است.
مقامات زندان روسیه درباره مرگ او گفتند که در پی پیادهروی حالش بد شده است. تیم ناوالنی، اما میگوید که جسد او عمداً توسط مقامات روسی مخفی میشود تا بتوانند «ردپایی» را بپوشانند.
با وجود خطرات آشکاری که ناوالنی در روسیه با آن روبهرو بود، آقای روهر به بیبیسی گفت که وقتی خبر مرگ دوستش را شنید شدیدا در شوک بود.
او به بیبیسی گفت: «در این لحظه، این غم و اندوهی که من تحت تأثیر آن قرار گرفتهام، برایم تکاندهنده است. وقتی این خبر را شنیدم شوکه شدم، اگرچه کسی که این فیلم را میبیند نباید شوکه شود، نباید اینقدر تعجبآور باشد.»
آقای روهر توضیح داده که دوستی او با ناوالنی در طول پروژه سینمایی چگونه شکل گرفت.
«فکر میکنم احترام متقابل ما به یکدیگر بر اساس یک حس شوخطبعی مشترک بود، او مردی بسیار بامزه بود. او دوست داشت بخندد. بعد از گذشتِ ۱۰ ثانیه از ملاقات، او من را مسخره میکرد و جوک میگفت.»
مستند ناوالنی، درباره زندگی اوست. در این مستند نشان داده میشود که چطور ناوالنی و تیمش نقشهای را برای مسمومکردن او با عامل اعصاب کشنده نوویچوک کشف میکنند.
در آگوست ۲۰۲۰، ناوالنی در یک پرواز بر فراز سیبری سقوط کرد و به سرعت به بیمارستان منتقل شد، یک فرود اضطراری جان او را نجات داد. مقامات روسی در نهایت اجازه دادند تا او را با هواپیما برای معالجه به برلین منتقل کنند.
دولت آلمان فاش کرد که آزمایشهای انجام شده توسط ارتش «شواهد صریح وجود یک عامل شیمیایی جنگ اعصاب نوویچوک» را یافته است.
کرملین هرگونه دخالت در این موضوع و یافتههای نوویچوک را رد کرد. بسیاری نسبت به گفته کرملین بدبین بودند، از جمله خود ناوالنی که تحقیقاتش را با تیمی از روزنامهنگاران در اینباره آغاز کرد.
در یکی از صحنههای فوقالعاده فیلم، ناوالنی یک مأمور FSB را فریب میدهد تا از طریق تلفن اعتراف کند که سلاح شیمیایی روی لباسهای زیر ناوالنی در هتلی در تامسک ریخته شده است.
این مامور گفت که اگر هواپیما فرود اضطراری نمیکرد، ناوالنی میمرد. از سرنوشت این مامور اطلاعی در دست نیست.
به گزارش زیسان، در این فیلم مستند، ناوالنی از مسمومیت بهبود یافته است و با خانواده اش وقت میگذراند. این مستند قبل از بازگشت او به روسیه است، جایی که او در بدو ورود دستگیر میشود.
آقای روهر گفت که پس از زندانی شدن ناوالنی پس از بازگشت به روسیه، با او نامههایی را رد و بدل کردند.
او گفت: «تا امروز از داشتن آنها بسیار خوشحالم. آنها را در دفترم گذاشتم و برای همیشه آنها را گرامی خواهم داشت.»
چشمانداز مرگ ناوالنی رشتهای است که در سراسر فیلم جریان دارد. این فیلم قبل از مرگ او اکران شد و تحسین گسترده بینالمللی را به دست آورد. گاردین میگوید این یکی از شگفتانگیزترین چیزهایی است که تا به حال شاهد آن بودهاید، در حالی که تایمز آن را «بیتردید یکی از هیجانانگیزترین مستندهایی که در این سال منتشر شد» خواند.
اکنون بسیاری از مردم جهان در حال تماشای این فیلم با نگاهی جدید هستند.
آقای روهر در صحنه آخر از ناوالنی میپرسد: «الکسی، اگر دستگیر شوی و به زندان بیفتی، یا اتفاق غیرقابل تصوری رخ دهد و کشته شوی، چه پیامی برای مردم روسیه میگذاری؟»
ناوالنی به زبان روسی پاسخ میدهد: «ما نمیدانیم که واقعاً چقدر قوی هستیم. تنها چیزی که برای پیروزی شر لازم است این است که افراد خوب کاری انجام ندهند.»
آقای روهر میگوید که ساخت این فیلم زندگی او را تغییر داده است.
او گفت: «این تأثیر عمیقی بر من به عنوان یک انسان گذاشت. وقتی به زندگی او فکر میکنم، به من یادآوری میکند که مهم نیست زندگی چه موقعیتی بر سر شما میآورد... اگر نجابت داشته باشید و انسانیتتان را از دست ندهید، به خندیدن ادامه دهید، به نوشتن پیامهای روز ولنتاین همسرتان ادامه دهید، همهچیز درست میشود...»
منبع: بیبیسی