پشت‌پرده یک کارت قرمز؛ «منسف» چیست و چرا بازی عراق و اردن جنجالی شد؟

زی‌سان: بازی اردن و عراق جنجالی شد و در حالی که عراق تا دقیقه ۹۰ از اردن با نتیجه دو بر یک جلو بود، در دقایق پایانی و تنها در چند دقیقه دو گل خورد و از جام ملت‌های آسیا حذف شد.

به گزارش زی‌سان، داور این بازی علیرضا فغانی بود و تصمیم این داور در اخراج بهترین گلزن جام ملت‌ها به دلیل شادی جنجالی و ده نفره شدن عراق در نهایت نتیجه بازی را تغییر داد. تصمیم علیرضا فغانی در دقیقه ۷۶ بازی و بعد از گل دوم عراق بسیار جنجالی بود و کارشناسان و اهالی فوتبال به تحلیل درستی یا نادرستی کارت زرد دوم ایمن حسین پرداختند و حتی روزنامه اتلتیک نیز گزارش مفصلی درباره این رویداد رفت. 

علیرضا فغانی رفتار «ایمن حسین» مهاجم عراق بعد از زدن گل دوم به اردن را تحریک‌آمیز تشخیص داد و او را با کارت زرد جریمه کرد. با توجه به اینکه مهاجم عراقی کارت زرد داشت از بازی اخراج شد. نکته کلیدی بازی در اقدام «ایمن حسین» است که باعث اخراج او شد. 

منسف؛ غذای ملی اردن

ماجرای اقدام تحریک‌آمیز «ایمن حسین» البته به شادی گل خود اردنی‌ها بر می‌گردد زمانی که در وقت‌های تلف شده نیمه اول با گل «یازان النعیمات» پیش افتادند. بازیکنان اردن بعد از زدن گل اول به کنار زمین رفتند و به صورت دسته‌جمعی و نمادین اقدام به غذا خوردن کردند این غذا همان غذای ملی پادشاهی اردن یعنی «منسف» است.

ایمن حسین نیز بعد از زدن گل دوم عراق همان شادی اردنی‌ها را به صورت تک‌نفره اجرا کرد و جدای از اینکه این اقدام وقت زیادی را تلف کرد علیرضا فغانی این اقدام را تحریک‌آمیز تشخیص داد و بازیکن را اخراج کرد. بعد از شکست عراق و پیروزی اردن ویدئو‌های بسیاری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد اردنی‌ها شادی خود در رسیدن به جمع هشت تیم نهایی جام ملت‌ها را با خوردن «منسف» جشن می‌گیرند. 

منسف یک غذای سنتی است که در زمان‌های قدیم و در دوره تاریخی شام پخت می‌شد و اکنون غذای ملی اردن به شمار می‌رود و به نوعی برای این کشور نماد صلح و مهمان‌نوازی است. این غذا از گوشت بره با ماست خشک شده یا کشک پخته می‌شود و به همراه برنج بلغور و آجیل سرو می‌شود. این غذا بسیار محبوب است و در کشور‌هایی مانند عربستان، کویت و سوریه نیز بسیار طرفدار دارد.

منسف همچنین غذای سفره پادشاهی اردن نیز به شمار می‌رود بدین معنی که در مهمانی‌های رسمی حکومتی با این غذا از مهمانان پذیرایی می‌شود. نحوه سرو این غذا به صورت سنتی نیز به این شکل است که در ظرف‌های بزرگ چند نفره قرار داده می‌شود و مهمانان یا افراد در کنار همدیگر و در یک ظرف مشترک اقدام به خوردن غذا می‌کنند. این روش غذا خوردن تقریبا در تمامی کشور‌های عربی و به خصوص نسل قدیمی‌تر رایج است و به نوعی از سنت‌های کشور‌های عربی به شمار می‌رود. نکته جالب دیگر اینکه، منسف اواخر سال گذشته در فهرست میراث فرهنگی اردن در یونسکو ثبت شد و به نوعی «احساس عمیق هویت و انسجام اجتماعی» را در میان مردم اردن به ارمغان می‌آورد. 

ریشه باستانی «منسف»

یک روایت تاریخی از «منسف» وجود دارد و آن هم اینکه پادشاهی موآب مشا در ساحل شرقی بحرالمیت می‌خواست وفاداری مردم خود را در جنگ علیه پادشاهی یهودیان آزمایش کند. پادشاه می‌دانست که تورات یهودیان را از خوردن گوشت پخته شده با ماست منع کرده و از این رو به قوم خود دستور داد که نسخه‌ای ابتدایی از این غذا را قبل از جنگ بپزند. این روایت تاریخی نشان می‌دهد که منسف ریشه‌ای باستانی دارد و گا‌ها با نام منسف موآب نیز خوانده می‌شود. این غذا اکنون در ضیافت‌های عروسی نیز پخته می‌شود که شباهت اندکی به آزمون وفاداری مشا پادشاه موآب دارد. 

آیین‌ها و پروتکل‌های مهمان‌نوازی ویژه‌ای در ارتباط با سرو این غذا وجود در گذشته وجود داشته؛ مانند نحوه استقبال از مهمانان، ترتیب خدمت به آنها، ترتیب نشستن و حتی نحوه خداحافظی و ... بشقاب‌های بزرگ به طور سنتی بین حدود ۱۲ نفر تقسیم می‌شدند و تنها از دست راست برای غذا خوردن استفاده می‌شد و دست چپ در پشت قرار می‌گرفت. آداب و رسوم البته از آن زمان تاکنون تغییر کرده در حال حاضر اغلب از بشقاب‌ها و ظروف فردی استفاده می‌شود، زیرا نسل‌های جوان سنت قدیمی را پذیرفته اند، اما آن را به روش خود تغییر داده‌اند. 

در هر صورت این غذا در اردن نماد صلح و مهمان‌نوازی است، اما به نظر می‌رسد در بازی یک هشتم در برابر عراق تبدیل به نماد دشمنی شده است. عراقی‌ها از اخراج ایمن حسین به شدت ناراحتند و حتی یک شکایت رسمی از داور ایرانی را به کنفدراسیون فوتبال آسیا ارائه کرده‌اند.

منسف و دردسر بزرگ برای علیرضا فغانی

شادی گل «ایمن حسین» و اخراجش از بازی فقط عامل حذف عراق از جام ملت‌های آسیا نبود بلکه احتمالا زمینه حذف علیرضا فغانی نیز خواهد شد. علیرضا فغانی تصمیمی جنجالی گرفت و احتمالا با شکایت عراق از وی زمینه حذفش از جام ملت‌های آسیا را نیز فراهم می‌شود. از دید علیرضا فغانی اقدام مهاجم عراقی تحریک‌آمیز بود  و بازیکنان عراقی از جمله کرار جاسم بازیکن اسبق استقلال و بشار رسن که زمانی در پرسپولیس بازی می‌کرد نسبت به تصمیم فغانی اعتراض کردند.

مربی تیم ملی عراق در نشست خبری بعد از بازی نیز رسما اعتراض کرد و فغانی را عامل حذف عراق اعلام کرد. بعد از اتمام بازی عراقی‌ها به صفحه اینستاگرام علیرضا فغانی هجوم بردند و در عرض تنها چند دقیقه بییش از ۲۰۰ هزار کامننت برای وی ارسال کردند که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. از دید عراقی‌ها اخراج بازیکن به دلیل شادی گل آن هم در حالی که خود اردنی‌ها همین شادی را انجام داده بودند یک تصمیم غیر معمول است و فدراسیون فوتبال عراق به همین دلیل رسما از فغانی شکایت کرد.

واکنش بازیکنان و کارشناسان عراقی به تصمیم فغانی

«ایمن حسین» در واکنش به اخراجش توسط فغانی گفت: وقتی حریف شما داور است دیگر عدالت و انصاف ناپدید می‌شود. در هر حال خدا را شکر و از هواداران عراق به خاطر اینکه آن‌ها را ناامید کردم عذرخواهی می‌کنم.

جلال حسن، سنگربان تیم ملی فوتبال عراق یک واکنش متفاوت از خود نشان داد.  او گفت: ایمن حسین تنها یک شادی گل طبیعی از خود نشان داد، اما داور در تصمیمی عجیب به او کارت زرد دوم را داد و از بازی اخراج شد. ایمن مستحق اخراج نبود. ما تیم برتر میدان بودیم، اما ۱۰ نفره شدن ما باعث شد تا اردن جلو بکشد و دو گل به ثمر برساند. از خداوند می‌خواهم که داور را به خاطر این تصمیم ظالمانه ببخشد.

«کرار جاسم» بازیکن اسبق تیم استقلال تهران، اما واکنش بسیار شدیدتری علیه داور ایرانی داشت. وی در اینستاگرام خود نوشت: من کسی هستم که دوبار توسط فغانی به خاطر نفرتی که به عراق و بازیکنان عراقی داشت اخراج شده ام. او ما را از شادی که نزدیک به آن بودیم محروم کرد. خداوند در برابر ظالم برای ما کافی است.

علی نوری، خبرنگار و مجری برنامه «آی نیوز» عراق نوشت: «حذف عراق را به شیخ‌سلمان و کادر داوری تبریک می‌گویم. سابقه قضاوت‌های علیرضا فغانی برای عراق کاملا مشخص است. فغانی سال ۲۰۱۴ در دیدار برابر استرالیا، سال ۲۰۱۵ برابر ژاپن و سال ۲۰۱۸ دوباره برابر استرالیا برای عراق قضاوت کرد و در هر سه بازی عراق بازنده بود. تاریخ بداند که فغانی سال ۲۰۱۸ از استرالیا درخواست اقامت کرد و سال ۲۰۱۹ درخواستش پذیرفته شد. عراق دوباره با قضاوت این داور باخت».

صفحه «اخبار الکرة العالمیة» عراق هم به‌شدت به قضاوت فغانی اعتراض کرد. در بخشی از اعتراض این صفحه پرکاربر عراقی آمده است: «ایمن! ظلم‌کننده به تو به جزایش خواهد رسید».  

«اسعد السعدی»، یکی از مسئولان فدراسیون عراق، در صفحه فیس بوک خود نوشت: «اشک‌های شما برای تیم ملی عزیز است... اشک‌های خود را پاک کنید و غبار از حذف را کنار بزنید. آینده از آن شماست بچه‌ها. خروج از مسابقات قهرمانی آسیا به خاطر داور نفرت انگیز بود».

العربیه هم با تیتر «عراقی‌ها از دست داور عصبانی‌اند»، نوشت: «بعد از بازی عراقی‌های زیادی در فضای مجازی به داور ایرانی اعتراض کردند و اخراج ایمن حسین را ظالمانه دانستند».  سایت سعودی‌نیوز هم با تیتر «افتضاح داوری توسط داور ایرانی» درباره قضاوت فغانی نوشت: «داور ایرانی در صحنه‌ای عجیب به خاطر شادی گل ایمن حسین که حالت خوردن عذای سنتی منسف بود از بازی اخراج شد این در حالی بود که داور همین صحنه را درباره بازیکنان حریف نادیده گرفت».

اما اخراج فغانی اگرچه موجب ناراحتی شدید بازیکنان عراقی و برخی از کارشناسان شبکه‌های عربی شد، اما برخی از کارشناسان داوری تصمیم فغانی را درست ارزیابی کردند.

«عمر المهنا»، داور پیشین عربستانی به تصمیم جنجالی علیرضا فغانی واکنش نشان داد. او در گفت‌وگویی که با روزنامه الشرق الاوسط داشت، گفت: تصمیم داور طبق قانون درست بود، اما او باتوجه به تجربه بالایی که داشت باید این کارت زرد را مدیریت می‌کرد آن هم در شرایطی که ایمن حسین یک دقیقه و ۱۰ ثانیه از بازی را به خاطر این شادی گل تلف کرد و این طبق قانون جایز است. به نظر من داور نباید به بازیکن عراق کارت زرد می‌داد.  او ادامه داد: فغانی از نظر قانونی می‌توانست به بازیکن عراق کارت زرد بدهد، اما بهتر است که چنین بازی‌هایی بهتر مدیریت شود. طبق قانون بازیکنان می‌توانند بعد از گل شادی کنند، اما نباید این شادی آن‌ها افراطی و تشویق به حرکات موزون و هم‌چنین اتلاف بیش از حد وقت باشد.

«جنجال منسف» به رسانه‌های اروپایی هم کشیده شد

جنجال بازی عراق و اردن به رسانه‌های اروپایی نیز کشیده شد و روزنامه اتلتیک گزارش مفصلی را درباره این بازی جنجالی نوشت.  نشریه اسپانیایی آاِس در واکنش به کارت قرمز حسین نوشت: «این سورئال‌ترین اخراج در خاطره‌هاست: او به دلیل شبیه‌سازی خوردن علف! اخراج شده است. داور به‌خاطر تظاهر به خوردن علف، دومین کارت زرد را به بازیکن تیم عراق نشان داد».

در هر صورت باید دید که شکایت فدراسیون فوتبال عراق در نهایت به کجا ختم خواهد شد و آیا علیرضا فغانی همچنان در جام حضور خواهد داشت و یا اینکه وی نیز مانند موعود بنیادی‌فر جام را ترک خواهد کرد.