افغانستانی‌ها سند فرش ایرانی را به نام خود زدند!
ارزش و هویت طرح‌های فرش ایرانی به قدری بالاست که کشور افغانستان با کپی از طرح‌های ایرانی، آنها را در کارگاه‌های زیرزمینی می‌بافد و به نام فرش ایرانی در بازار عرضه و سود هنگفت به جیب می‌زند، در حالی که جلوگیری از این اقدام نیازمند استاندارد سازی و شناسنامه دار کردن طرح‌ها و فرش‌های ایرانی است.
اصالت و فرهنگ در طرح و نقش‌های ایرانی باعث شده است که فرش ایران در دنیا مورد استقبال قرار گیرد، اما شرایط تحریمی اقتصاد ایران آثار زیان بار خود را بر این بخش نیز گذاشته و سبب شده تا فرش‌های ایرانی یا به صورت چمدانی وغیررسمی وارد بازار جهانی شوند و یا از طریق کپی برداری از طرح‌های ایرانی بافته شوند و به نام ایران ولی به کام سایر کشور‌ها از جمله افغانستان در بازار‌های جهانی عرضه شوند.
بافندگان در کارگاه‌های زیرزمینی افغانستان اقدام به بافت فرش‌هایی با کپی از طرح‌های ایرانی کرده و آن را به نام ایران در بازار‌های جهانی عرضه می‌کنند، حتی گاهی نقش و نگار‌های ایرانی را با جزیی‌ترین تغییرات می‌بافند تا از طریق مجامع بین المللی و قضایی امکان شکایت و رسیدگی به این کپی برداری‌ها نباشد.
طرح‌ها و فرش‌های ایرانی دارای هویتی از تمدن و فرهنگ ایرانی هستند که از سال‌های گذشته در نقش و نگار‌های مختلف در بازار عرضه می‌شدند. این فرش‌ها به خاطر رنگ و جلا و نماد‌هایی از طبیعت، اسطوره‌ها، اماکن تاریخی و گردشگری مورد استقبال خارجیان قرار گرفته است، اما از سال ۱۳۹۷ که تحریم‌ها علیه ایران اجرا شد فرش نیز وارد لیست سیاه تحریمی شد.
از آن جایی که فرش‌های ایرانی نمی‌تواند به خاطر شرایط تحریمی در بازار‌های جهانی عرضه شود از طریق کپی برداری از طرح‌ها و یا راهکار چمدانی خارج شد هر چند طرح‌های ایرانی دارای ثبت جهانی هستند، اما با کوچکترین تغییر در طرح‌ها می‌توان آنها را از لیست کشور مربوطه خارج کرد و به آن طرح جدید گفت.
دراین باره، عبدالله بهرامی، رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران با بیان اینکه گنجینه‌های بزرگی در طرح و نقش نگار فرش‌ها داریم، به ایرنا می‌گوید: به راحتی می‌توان جلوی دزدی طرح‌های ایرانی را گرفت هر چند اقداماتی در این زمینه از سال‌های پیش گرفته شده، اما اجرایی نشده است.
وی ادامه می‌دهد: شناسنامه دار کردن فرش توسط سازمان استاندارد و مرکز ملی فرش از سه سال گذشته آغاز شده است، اما از آن جایی که این استاندارد اختیاری بود، حتی یک نفر اقدام به شناسنامه دار کردن فرش‌ها نکرد.
رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران خاطر نشان می‌کند: اکنون یک عدد شکلات در کشور بدون مجوز‌های استاندارد تولید نمی‌شود، اما فرش ایرانی با این اصالت و فرهنگ بدون شناسنامه و هویت تولید می‌شود و به راحتی در بازار‌های جهانی عرضه می‌شود بدون اینکه جزییاتی از آن درج شود.
وی با بیان اینکه برای حفاظت و صیانت از حقوق تولید کننده و مصرف کننده باید فرش ایرانی شناسنامه دار شود، می‌گوید: با شناسنامه دار کردن فرش‌ها امکان دزدی از طرح‌ها و حتی فرش‌های ایرانی وجود ندارد و به راحتی می‌توان جلوی آن را گرفت، اما از آن جایی این فرش‌ها دارای شناسنامه نیستند حتی اگر دزدی شوند امکان رسیدگی وجود ندارد.
بهرامی عنوان می‌کند: زمانی که فرش شناسنامه دار شود در آن تعداد رج و رنگ، نوع الیاف طبیعی و مصنوعی، نوع بافت، گره، زمان تولیدو نام تولیدکننده و بافنده مشخص می‌شود و این ملاکی برای سنجش فرش ایرانی از غیر ایرانی خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه در تمام دنیا محصولات صادراتی دارای بارکد هستند، می‌گوید: اگر فرش‌های ایرانی نیز دارای شناسنامه باشند دیگر هیچ کسی جرات جعل از طرح‌ها و فرش‌های ایرانی را نخواهد داشت و مانند سند رسمی قابل پیگیری و عرضه است.
رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران از سازمان استاندارد درخواست کرد که نسبت به اجباری کردن استاندارد فرش ایرانی اقدام کند.
وی با اشاره به اینکه حتی در داخل ایران نیز فرش‌های افغانی به نام فرش ایرانی به فروش می‌رود، تصریح می‌کند: در بسیاری از فروشگاه‌های فرش، فرش بافت افغان نیز به نام فرش ایرانی عرضه می‌شود این فرش‌ها به قدری نزدیک به طرح‌های ایرانی هستند که قابل تشخیص برای هر فرد خاصی نیستند.
بهرامی اضافه می‌کند: فروشنده باید به خریدار اعلام کند فرشی که می‌فروشد فرش دستباف افغان یا ایرانی است تا خریدار نسبت به قیمت و طرح فرش افغان تصمیم به خرید بگیرد.
همچنین، زهرا کمانی، رئیس مرکز ملی فرش ایران درباره ضرورت شناسنامه دار کردن فرش‌های ایرانی می‌گوید: شناسنامه فرش ایرانی باید به گونه‌ای در فرش نهادینه شود که امکان مجزا کردن در آن نباشد و امکان رهگیری وجود داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: شناسنامه در فرش هم می‌تواند به صورت بارکد دار باشد تا امکان کپی برداری را کمتر کرده و به فرش ایرانی هویت ببخشد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران تاکید می‌کند: زمانی که فرش ایرانی دارای بارکد باشد دیگر نمی‌توانند فرش ایرانی را به نام سایر کشور‌ها در بازار عرضه کنند این امر منجر به کاهش تقلب در بازار‌های جهانی می‌شود بایستی در این زمینه فرهنگ سازی شود؛ ضمن اینکه در گذشته بافندگان نام برند فرش را روی قالی‌ها می‌بافتند.
وی به مزایای شناسنامه دار کردن فرش‌های ایرانی اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که فرش‌ها شناسنامه دار شوند به راحتی می‌توان فهمید که این فرش برای کدام منطقه از کشورمان و با الهام از طرح کدام استان است و حتی به قیمت گذاری در صنعت فرش کمک می‌کند.
کمانی اضافه می‌کند: از آن جایی که تعداد رنج، رنگ، نوع الیاف، طرح ودیگر مشخصات، در تعیین قیمت فرش مهم است زمانی که شناسنامه فرش موجود باشد می‌توان جلوی دلالی‌ها و قیمت گذاری‌های بی ضابطه را بگیرد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه بسیاری از طرح‌های فرش ایرانی ثبت جهانی شده‌اند، می‌گوید: طرح و فرش‌های ایرانی با طرح‌های پیچیده و رنگ‌های بی‌نظیر، ریشه‌های عشایری و طراحی‌های ساده و اصیل و نقوش خاص از هر منطقه کشور ثبت جهانی شده‌اند.
وی بیان می‌کند: با اینکه طرح‌های ایرانی ثبت جهانی در فهرست میراث ناملموس یونسکو شده‌اند، اما با اعمال چند تغییر کوچک در طرح می‌تواند اثبات کرد که طرح ثبت شده نیست و این امر امکان کپی برداری از طرح‌های ایرانی را بیشتر می‌کند و سود آن به جیب سایر افراد می‌رود.
منبع: اطلاعات آنلاین
کمانی خاطر نشان می‌کند: طرح‌ها و فرش‌های ایرانی، بیانگر هویت، تاریخ، باور‌ها و سبک زندگی عشایر ایرانی در کشورمان هستند که نیاز است با شناسنامه دار کردن و اهمیت به آن از این میراث کهن خود صیانت کنیم.
درنهایت باید گفت فرش‌های ایرانی نمادی از هویت ملی، آرمان‌های فرهنگی و ارتباطات بین‌المللی کشورمان است که هر چند در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت شدند، اما برای حفظ این هنر و رسیدن به جایگاه واقعی باید بحث شناسنامه دار کردن توسط نهادهای مربوطه و حتی بافندگان و تولیدکنندگان مورد توجه قرار گیرد تا فرش ایرانی به نام ایران ولی به کام سایر کشور‌ها مانند افغانستان به فروش نرود وسود و ارزآوری آن برای کشوری غیر از ایران نباشد.
