طرح احداث طولانی‌ترین تونل جهان بین ایران و قطر
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر که روز چهارشنبه هفته گذشته به تهران سفر کرد، بر طرحی مشترک بین قطر و ایران برای حفر تونلی در زیر خلیج فارس تاکید کرد که امید است با احداث این طرح، ارتباط بین غرب آسیا و دریای خزر تا مدیترانه گسترش یابد.
به نقل از وبگاه "پرس تی وی"، ایده ساخت طولانی‌ترین تونل جهان اولین بار در سفر "ابراهیم رئیسی" رئیس‌جمهوری فقید ایران به قطر در فوریه ۲۰۲۲ مطرح شد. در آن زمان گفته می‌شد که این پروژه تنها زمانی اجرا می‌شود که کمیته مشترک قطری و ایرانی مطالعات و مذاکرات درباره این پروژه را به پایان برساند.
امیر قطر در دیدار با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با بیان اینکه کمیته این پروژه به زودی فعال می‌شود، گفت: این امر نشان می‌دهد که چقدر این کشور برای به ثمر رساندن این پروژه بلندپروازانه، جدی است.
این تونل که از نوک شمالی شبه جزیره قطر شروع می‌شود، حدود ۱۹۰ کیلومتر تا سواحل ایران در نزدیکی بندر "دیِر" امتداد خواهد داشت. این تقریبا ۳ برابر بیشتر از طولانی‌ترین تونل حمل‌ونقل فعلی در چین است که بخش ۶۸ کیلومتری متروی "چنگدو" است.
همچنین ۵ برابرِ طولانی‌ترین تونل زیردریایی است که فرانسه و بریتانیا را از طریق تونل مانش به طول ۳۸ کیلومتر به هم متصل می‌کند. تونل مانش که از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ ساخته شد، با هزینه ۲۱ میلیارد دلاری، گران‌ترین پروژه عمرانی تاریخ نام گرفته است.
با این حال، پروژه برنامه ریزی شده تونل اتصال ایران و قطر، مستلزم هزینه‌های هنگفتی است که با توجه به درآمد سالانه ۲۰۰ میلیارد دلاری قطر از فروش گاز، علیرغم مشکلات اقتصادی ایران در مواجهه با تحریم ها، می‌توان آن را جبران کرد.
برای قطر، ساخت تونل دستاورد بزرگی است که از طریق آن می‌تواند از طریق ایران به بازار‌های اوراسیا دسترسی داشته باشد. مانند سایر کشور‌های عربی، این کشور کوچک، اما ثروتمند برای اتصال به نقاط مختلف کره زمین به مسیر زمینی عربستان سعودی وابسته است و دولت دوحه با تجربه محاصره همه جانبه سال ۲۰۱۷ از سوی عربستان سعودی و دیگر همسایگان عربی، می‌خواهد برای همیشه از شر این وابستگی خلاصی یابد.
دوحه و ریاض سابقه خصومت متقابلی دارند که در سال ۲۰۱۷ زمانی که عربستان سعودی، همراه با مصر، امارات و بحرین روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و همه راه‌های ورود به قطر از طریق هوا، دریا یا زمین را مسدود کردند، به اوج خود رسید.
عربستان سعودی سپس قطر را به حمایت از اخوان المسلمین در مصر و تضعیف اقتدار پادشاهی سعودی از طریق شبکه تلویزیونی با نفوذ "الجزیره" متهم کرد.
در آن زمان، ایران به همراه روسیه و ترکیه به دفاع از قطر در برابر گروه چهارجانبه به رهبری عربستان سعودی شتافتند.
قطر در دوران تحریم و محاصره دریایی و زمینی و هوایی، مواد غذایی وارداتی خود را از طریق بنادر نزدیک ایران و هواپیما‌ها توسط ترکیه ارسال می‌شد که بعدا با جمهوری اسلامی یک قرارداد مسیر زمینی برای صادرات کالا از طریق ایران منعقد کرد.
قطر میدان شمالی را با پارس جنوبی ایران که بزرگترین میدان گاز طبیعی جهان است، مشترک است.
این کشور همچنین مالک ۲۰ درصد از شرکت نفت دولتی روسیه "روس نفت" است و یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خارجی در روسیه است که به دنبال مشارکت استراتژیک با آن است و این مساله نشانگر این است که چرا این تونل برای قطر تا این حد مهم است.
با این وجود، پروژه تونل می‌تواند از طریق ساده سازی روابط تجاری به مولفه‌ای برای همگرایی منطقه‌ای تبدیل شود. احداث این تونل در راستای سیاست همسایگی ایران است و ظرفیت‌هایی برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی به ویژه با کشور‌های حوزه خلیج فارس ارایه می‌کند.
پس از دهه‌ها رقابت، ایران و عربستان سعودی فهمیده‌اند که عادی سازی روابطشان به نفع دوجانبه آنهاست. این دو کشور اشتراکات زیادی دارند: هر دو قدرت‌های بزرگ و دو کشور بزرگ منطقه از نظر مساحت هستند. هر دو از تولیدکنندگان قابل توجه نفت هستند و دو تا از بزرگترین ذخایر نفتی جهان را دارند.
عقل سلیم آنها را ملزم می‌کند که از قرارداد‌های تجاری به عنوان ابزاری برای روابط بلندمدت و ایجاد پل‌ها با ایجاد منافع مشترک اقتصادی استفاده کنند. ایران و عربستان می‌توانند از طریق تونل ایران و قطر برای پیشبرد تلاش‌های خود در زمینه افزایش تجارت دوجانبه استفاده کنند.
این پروژه اساسا رویکرد دیپلماتیک جهان عرب در قبال ایران و راه حل منطقه‌ای آن در برابر نوسانات سیاست‌ها و تعهدات امنیتی آمریکا و هژمونی روسیه است.
از سوی دیگر این تونل ایران را قادر می‌سازد تا به بازار‌های آفریقا، مدیترانه و اروپا دست یابد و مسیر مفیدی را برای عربستان سعودی برای دستیابی به بازار‌های آسیای مرکزی، روسیه و چین فراهم کند.
ایران با استفاده از این مسیر مستقیم و امن می‌تواند به کانال سوئز در دریای سرخ برسد و بدون عبور از عراق، سوریه و لبنان، مسیر تجاری به سمت دریای مدیترانه و اروپا باز کند.
تحقق پروژه تونل ایران و قطر روابط قطر با جهان را متحول خواهد کرد و پیامد‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی بسیار مثبتی برای ایران و قطر خواهد داشت.
منبع: عصرایران
