آتش بس غزه فرو می‌پاشد؟!
صابر گل عنبری پژوهشگر و کارشناس خاورمیانه نوشت: سخنگوی شاخه نظامی حماس امشب اعلام کرد که در اعتراض به موارد نقض توافق آتش‌بس تا به امروز طی سه هفته گذشته از تحویل گروگان‌های اسرائیلی در شنبه آینده خودداری خواهد شد. ابوعبیده موارد نقض آتش‌بس را این گونه بر شمرده است: به تاخیر انداختن بازگشت آوارگان به شمال نوار غزه، هدف قرار دادن آنها و تیراندازی به فلسطینی‌ها و همچنین عدم ورود کالا‌های انسانی مورد توافق به باریکه غزه.
در مقابل هم تل آویو حماس را با به تعویق انداختن آزادی چند گروگان در شنبه آینده به نقض توافق متهم کرده است.
به نظر می‌رسد که حماس از چند روز قبل تصمیم به چنین واکنشی داشته است؛ اما منتظر مانده است تا اولا آوارگان فلسطینی به شمال نوار غزه بازگردند و سپس نیرو‌های اسرائیلی کاملا از محور نتساریم حد فاصل شمال و جنوب باریکه غزه عقب‌نشینی کنند.
اما در عین این که این تصمیم حماس را می‌توان نوعی واکنش اولیه به پیشنهاد ترامپ نیز برای کوچاندن ساکنان نوار غزه پنداشت؛ اما در وهله اول اعتراضی عملی به جلوگیری اسرائیل از ورود ۶۰ هزار خانه پیش ساخته و ۲۰۰ هزار چادر برای فلسطینی‌های بی‌سرپناه است که منازلشان در این جنگ ویران شده است؛ این مساله پس از اظهارات مکرر ترامپ درباره کوچاندن ساکنان نوار غزه از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای حماس برخوردار است؛ بنابراین از بیم سنگ‌اندازی اسرائیل و آمریکا در مسیر بازسازی غزه در مرحله سوم آتش‌بس تصمیم به فشار بر طرف مقابل برای وارد کردن منازل پیش ساخته و چادر‌های اسکان در همین مرحله اول بر اساس مفاد توافق گرفته است.
از این رو، گویا این تشکیلات بر آن است که تا زمانی که اهرم گروگان‌های اسرائیلی را در اختیار دارد، با اجرای کامل توافق مقومات حداقلی اسکان فلسطینی‌ها را فراهم کند.
در عین حال هم امروز روزنامه اسرائیلی هاآرتص خبر داد که قطر به عنوان یکی از طرف‌های میانجی و ضامن توافق شدیدا به رفتار‌های اخیر نتانیاهو و اظهارات او به ویژه پس از سفر به آمریکا در خصوص کوچاندن ساکنان نوار غزه در نقض توافق و همچنین تاخیر در اعزام هیات مذاکره‌کننده اسرائیلی به دوحه اعتراض کرده است.
مجموع این تحولات نشان می‌دهد که تداوم آتش‌بس با چالش‌های بسیار جدی مواجه است؛ اما بعید است که دستکم مرحله اول آن فروپاشد و به سرانجام نرسد. نه حماس و نه اسرائیل آن را نمی‌خواهند و منفعت هر دو در تکمیل این مرحله است و نتانیاهو هم علی رغم فشار‌های شرکایش، اما از جانب جامعه اسرائیلی برای تداوم توافق تحت فشار است.
احتمالا ترامپ هم دوباره تهدید کند که اگر مرحله اول آتش پیش نرود در خاورمیانه جهنمی بر پا خواهد شد؟!
به نظر می‌رسد که حماس چند روز قبل از دور بعدی مبادله گروگان‌ها در شنبه آینده این تصمیم خود را رسانه‌ای کرده است تا زمان کافی برای رایزنی در این مدت برای حل اختلافات و رساندن کمکهای ارسال نشده بر اساس توافق وجود داشته باشد. در این مدت نیز به احتمال زیاد میانجیگران نهایت تلاش خود را برای حل مشکلات پیش آمده انجام دهند.
با این حال، اما مذاکرات مرحله دوم آتش‌بس به احتمال زیاد سخت‌تر از قبل باشد و می‌توان گفت که این دور از مذاکرات و نتیجه آن بیشتر از قبل با سرنوشت دولت نتانیاهو گره خورده است و علت تاخیر در ارسال تیم مذاکراتی اسرائیل هم به این عامل باز می‌گردد.
با توجه به تحولات هفته‌های اخیر و اعتراضات شدید شرکای اسرائیلی به نتایج جنگ و رژه‌های نظامی حماس و غیره، نتانیاهو چندان آماده پرداخت بهای سنگین مرحله دوم آتش‌بس نیست که در آن حماس در مقابل آزادی افسران و نظامیان اسرائیلی بهای زیادی را طلب می‌کند. در همین حال، نیز به احتمال زیاد مواضع اخیر ترامپ باعث سختگیری بیشتر حماس در مذاکرات پیش‌رو و تلاش آن برای گرفتن حداکثر امتیازات لازم قبل از آزادی همه گروگان‌ها به ویژه در خصوص بازسازی نوار غزه و وارد کردن مواد لازم شود.
اخیرا نیز بنا به منابع اسرائیلی، نتانیاهو بیشتر به تمدید مرحله اول یعنی مبادله مستمر گروگان‌ها بدون پرداخت بهای دیگری به جای مذکرات برای مرحله دوم تمایل دارد. اما بسیار بعید است که حماس با آن موافقت کند.
