زنی که سنت واتیکان را شکست؛ سیمونا برامبیلا کیست؟
زیسان: برای اولین بار در تاریخ، یک زن ریاست یکی از نهاد‌های اصلی مذهبی در واتیکان را بر عهده می‌گیرد. این زن، راهبه‌ای ۵۹ ساله به نام سیمونا برامبیلا است که اخیرا از سوی پاپ فرانسیس به ریاست «مجمع موسسات زندگی وقف‌شده و انجمن‌های زندگی تبلیغی» منصوب شد که یکی از نهادی مهم در ساختار واتیکان است.
این انتصاب به این معناست که برامبیلا به عنوان عالی‌ترین مقام این نهاد مذهبی، وظیفه نظارت بر جوامع دینی مردانه و زنانه و مدیریت ارتباطات آنها با پیروانشان را بر عهده خواهد داشت.
برامبیلا در ماه دسامبر گفته بود: «از خداوند می‌خواهم که به ما نعمت دهد تا قلب‌های خود را بیش از پیش بگشاییم، این الهام الهی را دریافت کنیم و اجازه دهیم که ما را به عنوان انسان، جامعه، کلیسا و بشریت دگرگون کند.»
این انتصاب، تاییدی بر تمایل پاپ فرانسیس برای افزایش نقش زنان در مناصب رهبری کلیسای کاتولیک است.
با وجود این، پاپ هم‌زمان با این انتصاب، کاردینال آنخل فرناندز آرتیمه را نیز به عنوان دستیار برامبیلا منصوب کرد تا در انجام وظایف او را همراهی کند. این اقدام باعث شد بعضی ناظران درباره تقسیم مسئولیت‌ها و نقش واقعی برامبیلا ابراز تردید کنند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارش خود گفته است که به نظر می‌رسد از دیدگاه الهیات پاپ معتقد بوده که انتصاب فرناندز ضروری است، چون رئیس این دفتر باید توانایی برگزاری مراسم عشای ربانی و دیگر مناسک مقدس را داشته باشد؛ اموری که در حال حاضر تنها مرد‌ها اجازه انجام آن را دارند.
دکتر سول پریتو، متخصص علوم اجتماعی و استاد جامعه و مذهب در دانشگاه بوینس آیرس، به بی‌بی‌سی موندو گفت: «انتصاب برامبیلا تاییدی است بر واقعیتی که مدت‌هاست وجود دارد: برتری عددی زنان در کلیسا در سطوح مختلف.»
به گزارش سالنامه آماری واتیکان در سال ۲۰۲۲ تعداد زنان راهبه بیش از کشیش‌ها و شماسان است. نزدیک به ۶۰۰ هزار زن راهبه در سراسر جهان مشغول فعالیت هستند که تعداد آنها ۴۷ درصد بیشتر از تعداد کشیش‌ها است.
پریتو می‌گوید: «اما این شناخت تنها به آمار محدود نمی‌شود. این موضوع به گفت‌و‌گو‌های درونی در جامعه مذهبی مرتبط است. این انتصاب نشانه‌ای از فرایند هم‌اندیشی است که کلیسا در حال تجربه آن است. به عبارت دیگر دوره‌ای از بحث و تبادل نظر که در چارچوب نشست‌های موسوم به سینود در کلیسای کاتولیک جریان دارد.»
سینود‌ها شورا‌هایی هستند که رهبران کلیسای کاتولیک در آنها به مسائل مهمی مانند خانواده، ازدواج و کشیش‌ها می‌پردازند. یکی از اصلاحات پاپ فرانسیس در آخرین سینود، فراهم کردن شرایطی بود که کشیش‌ها، راهبه‌ها، و زنان و مردان غیر روحانی بتوانند با شرایط برابر با اسقف‌ها در این جلسات شرکت کنند.
سیمونا برامبیلا در ماه گذشته درباره این شورا‌ها گفته بود: «سینود نوعی الهام، نجوا و حرکتی است که دگرگون می‌کند، آزاد می‌سازد، متحد می‌کند و هماهنگ می‌سازد، بدون آن که تساوی‌طلبی سطحی ایجاد کند.»
او همچنین درخواست کرد که «بیش از پیش قلب‌هایمان را بگشاییم تا این الهام الهی را دریافت کنیم و اجازه دهیم ما را به‌عنوان افراد، جامعه، کلیسا و بشریت دگرگون سازد.»
سیمونا برامبیلا بیش از یک سال به عنوان دبیر مجمعی که اکنون رئیس آن شده، مشغول به کار بود و عملا نفر دوم این نهاد محسوب می‌شد. انتصاب او به عنوان گامی مهم در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند راه را برای انتصاب‌های مشابه دیگر باز کند و در نهایت نقش زنان در نهاد‌های کاتولیک را به شکل اساسی تغییر دهد.
سیمونا برامبیلا کیست؟
سیمونا برامبیلا، متولد شهر مونتزا در ایتالیا، پیش از پیوستن به موسسه خواهران مبلغان تسلی‌بخش، در رشته پرستاری تحصیل کرده است. او از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳ مدیریت این موسسه را بر عهده داشت و تجربه‌ای غنی به عنوان مبلغ مذهبی در موزامبیک دارد.
به گفته ناظران پست جدید او در ساختار کلیسا، از لحاظ تصمیم‌گیری در امور مرتبط با زندگی مذهبی، دومین مقام مهم پس از پاپ است.
سول پریتو می‌گوید: «توجه داشته باشید که نهاد‌های مرتبط با زندگی مذهبی اگرچه بخشی از کلیسا هستند، استقلال بالایی دارند و بر اساس همان منطق سلسله مراتبی روحانیون اداره نمی‌شوند.»
انتصاب سیمونا برامبیلا غیر منتظره نبود، چون این تصمیم در چارچوب فرایندی تدریجی برای ادغام زنان مذهبی در نهاد‌های تصمیم‌گیری واتیکان انجام شده است.
تا پیش از سال ۲۰۱۹ تمام اعضای مجمع موسسات زندگی وقف‌شده، مرد بودند. این وضعیت باعث بروز انتقاداتی داخلی شده بود، چرا که زنان از موقعیت‌های تصمیم‌گیری محروم بودند.
اما در همان سال پاپ فرانسیس برای نخستین بار هفت زن را به عنوان اعضای این مجمع منصوب کرد و پس از آن سیمونا برامبیلا ابتدا به سمت دبیر و اکنون به‌عنوان ریاست این نهاد انتخاب شد.
از آغاز دوران رهبری پاپ فرانسیس، حضور زنان در واتیکان به تدریج افزایش یافته است.
در سال ۲۰۱۶ باربارا جاتا به عنوان مدیر موزه‌های واتیکان منصوب شد و در سال ۲۰۲۲ رافائلا پترینی به سمت دبیرکل فرمانداری واتیکان انتخاب شد، مقامی که به صورت معمول به اسقف‌ها اختصاص داشت.
به گزارش خبرگزاری واتیکان، درصد زنان در ساختار‌های این نهاد از ۱۹/۲ درصد در سال ۲۰۱۳ به ۲۳/۴ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
این پیشرفت‌ها مستلزم اصلاح قانون اساسی واتیکان بود که در سال ۲۰۲۲ انجام شد و به افراد غیر روحانی، از جمله زنان، اجازه داد مدیریت یک نهاد را بر عهده بگیرند و به مقام ریاست منصوب شوند.
اگرچه این تغییرات به تدریج انجام می‌شود، اما انتصاب این زن ایتالیایی نشان‌دهنده عزم پاپ فرانسیس برای گسترش نقش زنان مذهبی در کلیسا است، تصمیمی که همچنان با مقاومت برخی از بخش‌های محافظه‌کار کلیسای کاتولیک روبه‌رو است.
