ویروس التهاب مغزی اسب شرقی (EEE)؛ بیماری ویروسی که یک سوم ناقلان را می‌کشد!

در بین این بیماری ها، نام ویروس Eastern Equine Encephalitis یا همان التهاب مغزی اسب شرقی این روز‌ها بیشتر به گوشمان می‌رسد. ما در این مقاله سعی داریم برای افزایش سطح آگاهی شما هر آنچه که نیاز است راجع به ویروس التهاب مغزی اسب شرقی را بدانید، با شما به اشتراک بگذاریم. اگر شما هم به داشتن اطلاعات راجع به ویروس التهاب مغزی اسب شرقی علاقه دارید یا نگران این بیماری هستید، با ما همراه باشید.

 آنسفالیت اسب شرقی یا تریپل‌ی (Triple E)

آنسفالیت اسب شرقی توسط ویروسی ایجاد می‌شود که از طریق گزش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود. این بیماری نادر، اما جدی است. نام این ویروس به دلیل تکرار حرف‌ی (E) در ابتدای سه کلمه انگلیسی آن (Eastern Equine Encephalitis) به اسم تریپل‌ی (Triple E) هم معروف است.
به توصیه پزشکان افرادی که در مناطقی زندگی می‌کنند که ویروس التهاب اسب شرقی در آنها گردش می‌کند، باید با جلوگیری از گزش پشه از خود محافظت کنند.

بیماری التهاب مغزی اسب شرقی چگونه است؟

آنسفالیت اسب شرقی یک بیماری شدید است که در کمتر از ۵٪ از افرادی که به ویروس مبتلا شده‌اند، بروز می‌کند. دوره نهفتگی این بیماری بین ۴ تا ۱۰ روز است، اما در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند طولانی‌تر باشد. حدود یک‌سوم از بیماران مبتلا به آنسفالیت شرقی فوت می‌کنند و نیمی از افرادی که زنده می‌مانند، عوارض عصبی را تجربه می‌کنند. ویروس التهاب مغزی اسب شرقی از طریق گزش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود.

با اینکه این بیماری نادر است، اما بسیار جدی است. تقریباً ۳۰٪ از افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، جان خود را از دست می‌دهند و بسیاری از بازماندگان مشکلات عصبی مداومی دارند. علائم این بیماری می‌تواند شامل تب، سردرد، استفراغ، اسهال، تشنج، تغییرات رفتاری و خواب‌آلودگی باشد.

آنسفالیت شرقی باید در هر فردی که دچار بیماری حاد تب‌دار یا عصبی شده و اخیراً در معرض پشه‌ها، به ویژه در ماه‌های تابستان در مناطقی که فعالیت ویروس گزارش شده است، قرار داشته است، بررسی شود. سایر علل آنسفالیت و مننژیت غیرعفونی نیز باید حتما مورد ارزیابی قرار بگیرد. مانند ویروس‌های هرپس سیمپلکس، انتروویروس‌ها، ویروس غرب نیل، ویروس آنسفالیت سنت لوئیس، ویروس لا کروس و ویروس پاواسین.
باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که در حال حاظر هیچ واکسنی برای پیشگیری یا دارویی برای درمان التهاب مغزی اسب شرقی یا همان تریپل‌ی وجود ندارد.

راه‌های انتقال ویروس التهاب مغزی اسب شرقی چیست؟

• تریپل‌ی توسط ویروسی ایجاد می‌شود که معمولاً از طریق گزش پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود.

• ویروس التهاب مغزی اسب شرقی در محیط باتلاق‌ها، بین پشه‌ها و پرندگان در گردش است.

• این ویروس به ندرت می‌تواند از طریق پیوند عضو جامد منتقل شود.

ویروس التهاب مغزی اسب شرقی در محیط بین پشه‌ها و پرندگانی که معمولاً در باتلاق‌های آب شیرین یافت می‌شوند، در گردش است. انسان‌ها و برخی حیوانات دیگر مانند اسب‌ها اغلب از طریق پشه‌های مختلفی که هم از پرندگان و هم از حیوانات خون می‌خورند (که به عنوان ناقلین پل شناخته می‌شوند) آلوده می‌شوند. انسان‌ها و اسب‌ها به عنوان میزبان‌های "بن‌بست" در نظر گرفته می‌شوند، به این معنی که با وجود ابتلا به ویروس، آن را به پشه‌هایی که آنها را می‌گزند منتقل نمی‌کنند. ویروس التهاب مغزی اسب شرقی از طریق پیوند اعضا در یک مورد شامل یک اهداکننده و سه گیرنده عضو نیز منتقل شده است.

افرادی که در فضای باز در مناطق بومی کار می‌کنند و یا به فعالیت‌های تفریحی می‌پردازند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت هستند. افراد بالای ۵۰ سال و زیر ۱۵ سال به نظر می‌رسد بیشترین خطر ابتلا به بیماری شدید در صورت عفونت با ویروس التهاب مغزی اسب شرقی را دارند. در مجموع، تنها حدود ۴-۵ درصد از عفونت‌های انسانی با ویروس آنسفالیت اسب شرقی منجر به بیماری التهاب مغزی اسب شرقی می‌شود.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری التهاب مغز اسب شرقی چیست؟

• واکسن یا دارویی برای پیشگیری از آنسفالیت اسب شرقی در انسان وجود ندارد.

• بهترین راه برای جلوگیری از عفونت، محافظت از خود در برابر نیش پشه‌ها است.

ویروس التهاب مغزی اسب شرقی از طریق نیش پشه آلوده به افراد منتقل می‌شود. پشه‌ها هم در روز و هم در شب نیش می‌زنند. هر کسی که در جایی که ویروس آنسفالیت اسب شرقی شیوع دارد وقت می‌گذراند، در معرض خطر است. هیچ واکسن یا دارویی برای پیشگیری از تریپل‌ی در انسان وجود ندارد. در غیاب واکسن، پیشگیری از التهاب مغزی اسب شرقی بستگی به اقدامات حفاظتی شخصی برای کاهش تماس با پشه‌های آلوده دارد.
ویروس التهاب مغزی اسب شرقی به‌طور مستند از طریق پیوند ارگان‌های جامد منتقل شده است و احتمالاً از طریق انتقال خون نیز قابل انتقال است. افرادی که اخیراً به این بیماری مبتلا شده اند باید به مدت ۱۲۰ روز (۴ ماه) پس از بیماری خود خون اهدا نکنند.
بهترین راه برای پیشگیری از التهاب مغزی اسب شرقی، محافظت از خود در برابر نیش پشه‌ها است:

• از دفع‌کننده حشرات استفاده کنید.

• لباس‌های آستین بلند و شلوار بپوشید.

• لباس‌ها و تجهیزات خود را با مواد مناسب ضد عفونی کنید.

• اقدامات لازم برای کنترل پشه‌ها در داخل و خارج از خانه انجام دهید.

اسب‌ها به عفونت ویروس تریپل‌ی حساس هستند و بسیاری از موارد ابتلا برای آن‌ها کشنده است. با این حال، این عفونت در اسب‌ها، خطر ابتلا به عفونت انسانی را افزایش نمی‌دهد، زیرا اسب‌ها (مانند انسان‌ها) به عنوان "میزبان‌های مرده" برای ویروس در نظر گرفته می‌شوند (یعنی غلظت ویروس در خون آنها معمولاً برای آلوده کردن پشه‌ها کافی نیست). واکسنی برای پیشگیری از عفونت ویروس التهاب مغزی اسب شرقی در اسب‌ها وجود دارد.

علایم، تشخیص و درمان بیماری التهاب مغزی اسب شرقی چگونه است؟

ویروس آنسفالیت اسب شرقی می‌تواند باعث بیماری تب‌دار یا بیماری‌های عصبی، از جمله مننژیت یا آنسفالیت شود. در حال حاضر، درمان خاصی برای التهاب مغزی اسب شرقی وجود ندارد. استراحت، مصرف مایعات و دارو‌های مسکن ممکن است به کاهش علائم کمک کند.

علائم بیماری تریپل‌ی چیست؟

اکثر افرادی که به ویروس آنسفالیت اسب شرقی آلوده می‌شوند، علائمی بروز نمی‌دهند. برای افرادی که دچار علائم می‌شوند، زمان بین نیش پشه آلوده تا بروز بیماری (دوره نهفتگی) معمولاً بین ۴ تا ۱۰ روز است.
عفونت ویروس التهاب مغزی اسب شرقی می‌تواند منجر به بیماری‌های تب دار یا بیماری‌های عصبی شود. نوع بیماری بستگی به سن فرد و عوامل دیگر دارد.

بیماری تب‌دار با تب، لرز، درد بدن و درد مفاصل مشخص می‌شود. این بیماری به مدت ۱ تا ۲ هفته طول می‌کشد و بیشتر افراد وقتی که سیستم عصبی مرکزی درگیر نباشد، به طور کامل بهبود می‌یابند.

بیماری‌های عصبی می‌توانند شامل مننژیت (التهاب غشا‌هایی که مغز و نخاع را احاطه کرده‌اند) یا آنسفالیت (التهاب مغز) باشند. علائم بیماری‌های عصبی شامل تب، سردرد، استفراغ، اسهال، تشنج، تغییرات رفتاری، خواب‌آلودگی و کما است. در نوزادان، بیماری‌های عصبی معمولاً به سرعت بعد از شروع بیماری رخ می‌دهد؛ در کودکان بزرگ‌تر و بزرگ‌سالان، التهاب مغزی اسب شرقی ممکن است پس از چند روز از بیماری عمومی اتفاق بیفتد.

تقریباً یک‌سوم از افرادی که به التهاب مغزی اسب شرقی مبتلا می‌شوند، فوت می‌کنند. مرگ معمولاً ۲ تا ۱۰ روز بعد از شروع علائم رخ می‌دهد، اما ممکن است خیلی دیرتر نیز اتفاق بیفتد.

بسیاری از افرادی که بهبود می‌یابند، با مشکلات جسمی یا ذهنی طولانی‌مدت مواجه می‌شوند که می‌تواند از ناتوانی‌های ذهنی خفیف تا اختلالات شخصیتی، تشنج، فلج و اختلالات عصب‌های جمجمه‌ای متغیر باشد.
افراد با بیماری شدید و ناتوانی‌های مداوم معمولاً به مراقبت‌های طولانی‌مدت نیاز دارند و معمولاً در عرض چند سال فوت می‌کنند.

تشخیص بیماری التهاب مغزی اسب شرقی چگونه است؟

پزشکان برای تشخیص انسفالیت شرقی (Eastern Equine Encephalitis) بر اساس موارد زیر عمل می‌کنند:

• علائم و نشانه‌ها

• تاریخچه زندگی یا سفر به مناطقی که ویروس تریپل‌ی در آنها شناخته شده است

• تاریخچه احتمال تماس با پشه‌هایی که می‌توانند ویروس التهاب مغزی اسب شرقی را منتقل کنند

• آزمایش‌های آزمایشگاهی از خون یا مایع نخاعی

پزشک شما می‌تواند آزمایش‌هایی را برای بررسی عفونت ویروس التهاب مغزی اسب شرقی یا عفونت‌های دیگر که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند، تجویز کند.

یافته‌های مایع مغزی-نخاعی (CSF) معمولاً شامل پلی‌سیتوز با افزایش نوتروفیل‌ها و سپس لنفوسیت‌ها و همچنین افزایش سطح پروتئین‌ها است؛ سطح گلوکز معمولاً طبیعی است. تصاویر عصبی نشان‌دهنده آسیب‌های مغزی متناسب با التهاب مغز، مانند تخریب نورونی و التهاب عروق خونی در قشر مغز، میان‌مغز و ساقه مغز هستند. درگیر شدن طناب نخاعی حداقل است.

آزمایش سرولوژیک روش اصلی برای تشخیص التهاب مغزی اسب شرقی است. نتیجه مثبت آزمایش ایمونوگلوبولین (Ig) M مخصوص ویروس التهاب مغزی اسب شرقی باید توسط آزمایش آنتی‌بادی خنثی‌کننده در یک آزمایشگاه مورد تایید مرجع سلامت و با کیت‌های آزمایشگاهی مورد تایید وزارت بهداشت انجام شود.

آزمایش سرولوژیک همچنان روش اصلی برای تشخیص التهاب مغزی اسب شرقی است. با این حال، آزمایش‌های مولکولی مانند PCR ممکن است برای بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند مناسب باشد. ویروس التهاب مغزی اسب شرقی از نمونه‌های بالینی به‌سختی قابل جداسازی است؛ تقریباً تمام نمونه‌های مثبت PCR از بافت مغز یا مایع نخاعی (CSF) به‌دست آمده‌اند.

راه درمان ویروس التهاب مغزی اسب شرقی چیست؟

دارو‌های خاصی برای درمان التهاب مغزی اسب شرقی وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر این ویروس مؤثر نیستند. استراحت، مایعات و دارو‌های مسکن ممکن است به کاهش برخی از علائم کمک کنند.

در موارد شدید ابتلا به این بیماری، بیماران معمولاً نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند تا درمان‌های حمایتی مانند مایعات وریدی، دارو‌های مسکن قوی و مراقبت پرستاری دریافت کنند.

اعتقاد بر این است که عفونت با ویروس التهاب مغزی اسب شرقی ایمنی مادام‌العمر در برابر عفونت مجدد ایجاد می‌کند. با این حال، این ایمنی در برابر سایر آلفاویروس‌ها (مانند ویروس آنسفالیت اسب غربی)، فلاوی‌ویروس‌ها (مانند ویروس نیل غربی)، یا بونیاویروس‌ها (مانند ویروس لا کراس) محافظت نمی‌کند.

سخن پایانی 

بیشتر افرادی که به ویروس التهاب مغزی اسب شرقی مبتلا می‌شوند، بیماری مشخصی ندارند. افراد مبتلا به علائم معمولاً دچار بیماری تب‌دار سیستمیک می‌شوند که می‌تواند در کمتر از ۵٪ از افراد به مننژیت یا التهاب مغز پیشرفت کند. دوره نهفتگی برای ویروس التهاب مغزی اسب شرقی از ۴ تا ۱۰ روز متغیر است، اما می‌تواند در بیماران دارای نقص ایمنی چندین هفته طول بکشد.

علائم و نشانه‌ها در بیماران با بیماری عصبی-تهاجمی شامل سردرد، سردرگمی، نقص‌های عصبی کانونی، تشنج و کما می‌تواند باشد.

التهاب مغزی اسب شرقی دارای نرخ کشندگی تقریبی ۳۰٪ است. در بیماران با شرایط حاد بیماری مرگ معمولاً ۲ تا ۱۰ روز پس از شروع علائم رخ می‌دهد، اما ممکن است بسیار دیرتر نیز اتفاق بیفتد. از میان کسانی که بهبود می‌یابند، بیش از نیمی با عوارض جسمی یا عصبی باقی می‌مانند که می‌تواند از اختلالات خفیف مغزی تا اختلالات شدید شناختی، اختلالات شخصیتی، تشنج، فلج و اختلالات عصب‌های جمجمه‌ای متغیر باشد. بسیاری از بیماران با عوارض شدید نیاز به مراقبت‌های طولانی‌مدت دارند.

منبع: گرین پایش