علت بوی بد دهان چیست؟ هر بو نشانه‌ای از یک مشکل و بیماری + 11 علت مهم

علت بوی بد دهان چیست؟ خیلی از ما دنبال این هستیم که بدانیم دلیل بوی بد دهان با وجود مسواک زدن چیست؟ پاسخ به این سوال ساده نیست. چراکه دلایل این بو بسیار است. فکرش را بکنید که فقط ۵۰ میلیون نفر در ایالات متحده از بوی بد دهان مزمن رنج می‌برند، اما بسیاری از آن‌ها به دلیل خجالت کشیدن از این موضوع، حتی به‌دنبال کمک نیستند.

زی‌سان: درست است که بوی بد دهان اغلب به دلیل مشکلات دهانی ایجاد می‌شود، اما این بو دلایلی دیگری هم دارد که آن‌ها با سایر مشکلات سلامتی مرتبط هستند. حتی در برخی مواقع بوی بد دهان می‌تواند نشانه یک بیماری جدی و خطرناک باشد.

علت بوی بدن دهان با وجود مسواک زدن چیست؟

به گزارش زی‌سان، مطالعات نشان می‌دهد که ۵ تا ۱۰ درصد از علل بوی بد دهان به دلیل بیماری‌های خارج از دهان مربوط است.

بیایید به سراغ انواع بوی بدن دهان و دلایل آن برویم. شاید بتوانیم خودمان را برای همیشه از شر این بو خلاص کنیم.

انواع بوی بد دهان (halitosis) را بشناسید

اگر شما یا دندانپزشک‌تان بتوانید نوع بوی بوی بد دهان خود را تشخیص دهید، توانسته‌اید به تعیین منشأ بو کمک کنید. پیوند دهانی- سیستمی به این معنی است که دندانپزشک شما ممکن است مشکلات بالقوه را در جای دیگری از بدن شما شناسایی کند.

در زیر انواع بوی بد دهان و ارتباطش به بیماری سیستمیک بدن را بشناسید:

• بوی پنیر: معمولاً منشأ آن بینی شماست.
• بوی میوه دهان: ممکن است نشان دهنده دیابت کنترل نشده باشد.
• بوی ماهی دهان: شاید نشان دهنده بیماری کلیوی باشد.
• بوی اسید دادن دهان: احتمالا نشآن‌های از آسم یا فیبروز کیستیک است.
• بوی آمونیاک: این بو نشان دهنده مشکلات کلیوی است.
• بوی شیرین و کپک زده: این بو ممکن است نشانه سیروز کبدی باشد.
• بوی مدفوع دادن دهان: انسداد روده می‌تواند منشاء آن باشد.

۱۱ دلیل بوی بدن دهان (هالیتوزیس) چیست؟

• مشکلات لوزه
• مشکلات سینوسیبیماری ریه
• بیماری روده
• مشکلات مربوط به متابولیک
• بیماری دیابت
• اعتیاد به مواد مخدر
• کبد بیمار
• ترکیبِ شیمیاییِ تری متیل آمینوری (TMA)
• تاثیرات قاعدگی
• هالیتوفوبیا (Halitophobia) یا ترس از بوی بد دهان

۱. وقتی لوزه علت بوی بد دهان است

التهاب لوزه یا سنگ لوزه ممکن است علت بوی بد دهان شما باشد.

ورم لوزه و بوی دهان:

بوی بد دهان مرتبط با التهاب لوزه می‌تواند در انواع حاد، مزمن و عود کننده لوزه رخ دهد. لوزه‌های شما دو پد کوچک از بافت غده‌ای در هر طرف پشت گلو هستند. آن‌ها بخشی از سیستم ایمنی شما را تشکیل می‌دهند و آنتی بادی‌ها و گلبول‌های سفید خون را برای حمله به میکروب‌های داخل دهان می‌سازند. آن‌ها بخشی از اولین خط دفاعی شما در برابر باکتری‌های موجود در غذا یا هوا هستند.

علائم التهاب لوزه عبارتند از:

• لکه‌های سفید یا زرد چرک روی لوزه‌ها
• گلو درد؛ درد در گلو گاهی اوقات شدید است، به خصوص هنگام بلع، و ممکن است بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد.
• غدد لنفاوی متورم در زیر هر طرف فک
• گوش درد یا عفونت
• بوی بد دهان
• شکایت کودکان کوچک از درد شکم
• سردرد
• ز دست دادن صدا یا تغییر در صدا
• گلوی قرمز
• لوزه‌های متورم، گاهی اوقات پوشیده شده یا با لکه‌های سفید قابل مشاهده چرک
• احتمالا تب

حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد از عفونت‌های لوزه‌ها توسط باکتری، معمولاً یک باکتری استرپتوکوک (گلودرد استرپتوکوکی) ایجاد می‌شود. برخی دیگر توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. تعیین علت التهاب لوزه ممکن است دشوار باشد، بنابراین پزشک ممکن است یک نمونه از عفونت را به آزمایشگاه بفرستد.

آنتی بیوتیک‌ها فقط در برابر باکتری‌ها موثر هستند و لوزه‌های ناشی از ویروس را درمان نمی‌کنند.

سنگ‌های لوزه و بوی آن‌ها:

گاهی اوقات باکتری‌ها، بقایای غذا، سلول‌های مرده، مخاط و سایر مواد ممکن است در شکاف‌های لوزه‌های شما به دام بیفتند. این مواد می‌توانند ساخته شوند و در نهایت کلسیف (سخت) شوند و سنگ‌های لوزه (تونسولیت) را تشکیل دهند. این اغلب در افرادی رخ می‌دهد که از التهاب مزمن لوزه‌ها یا

حملات مکرر لوزه رنج می‌برند. بوی بد دهان (هالیتوزیس) که همراه با عفونت لوزه است، شاخص اصلی سنگ لوزه است.
سنگ‌های لوزه حاوی ترکیبات گوگرد فشرده، مخاط و باکتری هستند. یک مطالعه روی بیماران مبتلا به لوزه مزمن مورد آزمایش قرار گرفت. وجود این ترکیبات بدبو شواهد عینی از بوی بد دهان را ارائه می‌دهد. محققان دریافتند که ۷۵ درصد از افرادی که غلظت غیرطبیعی این ترکیبات داشتند، سنگ لوزه نیز داشتند.

به گزارش زی‌سان، محققان دیگر پیشنهاد کرده‌اند که وقتی علت بوی بد دهان نامشخص است باید سنگ‌های لوزه را در نظر گرفت. در صورت داشتن علائم لوزه و بوی بد دهان، ملاقات با متخصص گوش، حلق و بینی توصیه می‌شود.

درمان سنگ لوزه:

بسیاری از سنگ‌های لوزه، به خصوص سنگ‌های بدون علامت، نیاز به درمان خاصی ندارند. حذف کردن آن‌ها در خانه می‌توان سنگ‌های لوزه را از بین ببرد. با استفاده از یک وسیله مثل گوش پنبه تمیز یا سواب، آن‌ها را از کف گلویتان جدا کنید. از ابزار تیز استفاده نکنید.

همچنین آب نمک غرغره کنید. غرغره کردن با آب گرم و شور ممکن است به کاهش ناراحتی لوزه که اغلب همراه با سنگ لوزه است، کمک کند.

درباره تاثیر غرغره بر کرونا بخوانید.

۲. نقش سینوس‌ها در بوی بد دهان چیست؟

بوی بد دهان می‌تواند ناشی از ساختار میکروبی، رشد یا عفونت سینوس‌های شما باشد.

عفونت سینوسی یا سینوزیت و بوی دهان:

سینوزیت التهاب سینوس‌های بینی است که ناشی از یک التهاب کوتاه مدت و حاد ناشی از عفونت باشد. این مشکل در موارد دیگر می‌تواند یک بیماری مزمن طولانی مدت باشد که با آلرژی و یا مشکلات ساختاری در بینی پیچیده می‌شود. سینوزیت طولانی مدت می‌تواند کیفیت زندگی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

سینوس‌های بینی در داخل گونه ها، اطراف و پشت بینی قرار دارند. آن‌ها برای گرم کردن، مرطوب کردن و فیلتر کردن هوای ورودی به حفره بینی عمل می‌کنند. آن‌ها همچنین به ما کمک می‌کنند تا صدا‌های خاصی را صدا کنیم.

علائم سینوزیت بسته به شدت و اینکه کدام سینوس‌ها درگیر هستند متفاوت‌اند و خیلی‌اوقات با بوی بد دهان همراه می‌شوند.

علائم بالقوه عبارتند از:

• مخاط ضخیم، سبز یا زرد رنگ بینی یا پشت گلو
• از دست دادن حس بویایی یا چشایی
• طعم بد در دهان
• گلو درد و سرفه
• خستگی
• تب و لرز
• احتقان صورت (احساس پری) و درد
• سردرد
• دندان درد
• احساس فشاری که هنگام خم شدن به جلو بدتر می‌شود
• آپنه انسدادی خواب
• آبریزش و پولیپ بینی

خلط پشت حلق و بوی بد دهان:

عفونت سینوس می‌تواند منجر به بوی بد دهان شود. سیستم تنفسی شما روان کننده‌ای به نام موکوس می‌سازد. موکوس ماده غلیظ و مرطوبی است که سیستم تنفسی را مرطوب کرده و به به‌دام‌انداختن و از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها قبل از ایجاد عفونت کمک می‌کند.

سینوزیت، پولیپ بینی و چکه‌های بعد از بینی همگی می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند، زیرا باعث ایجاد میکروب ها، اجسام خارجی و متابولیت‌هایی می‌شوند که باعث بوی بد دهان می‌شوند.

۳. بوی بد دهان و عفونت ریه چه ارتباطی دارند؟

بوی بد دهان می‌تواند ناشی از عفونت‌های ریوی و شرایطی مانند برونشیت، آبسه ریوی، سل، آمفیزم و ذات‌الریه باشد.

انواع عفونت ریه عبارتند از:

1. برونشیت (عفونت راه‌های هوایی بزرگ یا برونش‌ها)
2. کروپ (عفونت نای یا نای در کودکان)
3. آنفولانزا (عفونت گسترده دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی از جمله بینی، گلو و گاهی اوقات برونش‌ها و ریه‌ها)
4. پنومونی (عفونت آلوئول‌ها و بافت ریه اطراف)
5. سرطان ریه معمولاً باعث بوی بد دهان می‌شود و در حال حاضر از تنفس در تشخیص اولیه استفاده می‌شود.

اگر عفونت دستگاه تنفسی تحتانی با افزایش تولید مخاط ظاهر شود، ممکن است تشخیص علت بوی بد دهان دشوار باشد. متأسفانه، به غیر از درمان منبع عفونت، این نوع بوی بد دهان ممکن است درمان دیگری جز زمان نداشته باشد.

آسم و بوی بد دهان:

افراد مبتلا به آسم بیشتر از خشکی دهان رنج می‌برند. این به این دلیل است که آسم جریان هوا را محدود می‌کند و باعث می‌شود افراد مبتلا بیشتر از طریق دهان نفس بکشند. داروی موجود در دستگاه‌های استنشاقی نیز می‌تواند دهان را خشک کرده و باعث تحریک شود که گاهی منجر به زخم یا برفک دهان می‌شود.

فیبروز سیستیک (CF) و بوی بد دهان:

یک بیماری ژنتیکی که بسیاری از‌اندام‌ها از جمله ریه ها، دستگاه گوارش و سینوس‌ها را درگیر می‌کند. بیماران دارای موکوس متورم، غلیظ و بی حرکت خواهند بود که منجر به انسداد سینوس در ریه‌ها می‌شود. این بیماری نیز می‌تواند بوی بدی برای دهان ایجاد کند.

رازهای رنگ زبان؛ زبان شما از سلامتتان چه می‌گوید؟

۴. علل گوارشی بوی بد دهان: چگونه بفهمیم بوی بد دهان از معده است؟

دستگاه گوارش باعث بسیاری از موارد بوی بد دهان می‌شود. هر شرایطی که به هوای معده اجازه می‌دهد به سمت مری و حفره دهان حرکت کند، ممکن است باعث بوی بد دهان شود. با این حال، بوی بد دهان ناشی از روده معمولاً نشانه عدم تعادل عمومی در سیستم گوارشی است.

یکی از علائم GERD یا GORD (بیماری رفلاکس معده به مری) که باعث رفلاکس اسید (سوزش سر دل) می‌شود، بوی بد دهان است/ هر نوع بیماری که باعث اسید معده / سوزش سر دل / ناراحتی معده شود ممکن است باعث ایجاد بو شود.

همچنین هر گونه بیماری گوارشی که باعث آروغ زدن (اوغ زدن) شما شود می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. این موارد شامل عدم تعادل در شرایط گوارشی مانند مشکلات “IBS”، عدم تحمل غذایی یا مصرف زیاد قند است.

انسداد روده یا یبوست و بوی بد دهان:

وقتی بدن شما غذا را هضم نمی‌کند، یک عارضه جانبی ناگوار می‌تواند بوی بد دهان باشد که شبیه مدفوع است.

حل مشکلات روده و درمان عفونت معده بوی بد دهان را از بین می‌برد.

۵. مشکلات متابولیک و برخی رژیم‌ها یکی از علل بوی بد دهان است

رژیم‌های کم کربوهیدرات یا کتوژنیک می‌توانند بدن شما را مجبور کنند به جای سوخت، چربی بسوزانند. این اتفاق، ماده شیمیایی‌ای به نام کتون تولید می‌کند که در تنفس آزاد می‌شود و بوی عجیب میوه و آجیل یا استون تولید می‌کند.

خبر خوب این است که اگر بوی بد دهان دارید، احتمالاً به رژیم غذایی کم کربوهیدرات به خوبی پایبند هستید و بوی بد دهان اغلب یک مشکل کوتاه مدت است تا بدن شما با متابولیسم چربی سازگار شود.

بوی بد دهن ناشی از گرسنگی:

این اتفاق به دلیل حذف منظم وعده‌های غذایی یا روزه داری است که می‌تواند میزان بزاق دهان را کاهش دهد. خشکی دهان ممکن است از پاکسازی باکتری‌های مضر جلوگیری کند و باعث ایجاد بوی سولفوریک شود.

۶. گاهی بوی بد دهان ناشی از دیابت و انسولین است

دیابتی‌ها از تولید ناکافی انسولین رنج می‌برند که باعث سوزاندن چربی و تولید کتون در آن‌ها می‌شود. این بدان معنی است که آن‌ها مستعد «نفس کتون» (ketone breath) هستند که بالاتر مورد بحث قرار گرفت. یکی دیگر از دلایل بوی بد دهان در افراد دیابتی ممکن است نارسایی مزمن کلیه باشد.

نارسایی مزمن کلیه و دهان بد بو:

وقتی دهان بوی ماهی بدهید یا تنفس بویی شبیه به آمونیاک بگیرد، احتمالا مشکل کلیه وجود دارد. این بو به نام «اورمیک فتور» شناخته می‌شود، مقدار زیاد اوره در بزاق و تجزیه آن به آمونیاک باعث ایجاد بو می‌شود.

۷. بیماری کبد از علل بوی بد دهان است

گاهی اوقات، کبد منبع بوی بد دهان می‌شود. نارسایی کبد فرانک (Frank) که منجر به کمای کبدی می‌شود، اغلب با بوی شیرین و کپک‌آمیز در تنفس نشان داده می‌شود، زیرا بدن سعی می‌کند محصولات جانبی تجزیه اسید‌های آمینه حاوی گوگرد را دفع کند. سیروز ممکن است باعث ایجاد بوی بد تنفسی شود که به عنوان خون پوسیده یا تخم مرغ فاسد توصیف می‌شود.

نارسایی کبدی در مراحل پایانی همچنین می‌تواند باعث بوی بد دهان شود که به نام “Fetor hepaticus” شناخته می‌شود؛ رایحه‌ای شیرین و کپک زده ناشی از دی متیل سولفید (Dimethyl sulfide). این امر باعث شده بود که محققان بلژیکی در مجله کروماتوگرافی بوی بد دهان را به عنوان یک ابزار تشخیصی بالقوه برای تشخیص مشکلات کبدی پیشنهاد کنند.

۸. تنفس تری متیل آمینوری: از علل بوی ماهی دهان چه می‌دانید؟

یک اختلال تشخیص داده نشده، معروف به “TMAU” یا تری متیل آمینوری، به عنوانِ سندرم بوی ماهی وجود دارد که ممکن است تا ۱ ٪ از شهروندان ایالات متحده را تحت تأثیر قرار دهد. این مسئله باعث می‌شود دهان بوی ماهی بدهد. گاهی اوقات نیز این بو شبیه تخم مرغ‌های فاسد، زباله یا ادرار است.

این اختلال ژنتیکی بر توانایی تجزیه کولین تأثیر می‌گذارد و منجر به تجمع تری متیل آمین می‌شود. بوی ماهی از طریق عرق، ادرار، بزاق، خون و هوا که از طریق دهان و سوراخ‌های بینی بازدم و دفع می‌شود. بیماران مبتلا به تری متیل آمینوری ممکن است نیاز به حذف یا کاهش مصرف غذا‌های پر کولین مانند بروکلی، لوبیا، تخم مرغ، حبوبات، کلیه و جگر داشته باشند.

۹. قاعدگی هم ممکن است منجر به بوی بد دهان شود

تحقیقات نشان داده که بوی بد دهان در زنان، قبل و در طول قاعدگی افزایش می‌یابد. آن‌ها خاطرنشان کردند که در طول قاعدگی، بوی حاوی “VSC”های بسیار بیشتری نسبت به مردان است. در حالی که سطح باکتری‌های دهان در هر دو جنس یکسان است، اما زنان در طول قاعدگی به دلیل مسائل هورمونی، سطح بزاق کمتری دارند که ممکن است دلیل بوی بد دهان آن‌ها باشد.

۱۰. خودرن دارو بر بوی بد دهان موثر است

بسیاری از دارو‌ها می‌توانند با خشک کردن بزاق شما باعث ایجاد بوی بد دهان شوند. هفت دسته‌بندی دارویی از ده دارویی که خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ذکر می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

دارو‌های مربوط به افسردگی، اضطراب، درد، آلرژی، گرفتگی بینی، چاقی، آکنه، صرع، فشار خون، بی اختیاری ادرار، آسم و بیماری پارکینسون
اگر از هر یک از این دارو‌ها استفاده و بوی بد دهان را تجربه می‌کنید، با پزشک و دندانپزشک خود صحبت کنید. سعی کنید از خوراکی‌های ادرارآور مانند قهوه که می‌تواند خشکی دهان شما را بدتر کند اجتناب کنید.

۱۱. هالیتوفوبیا (Halitophobia) یا ترس از بوی بد دهان از علت‌های بوی بد دهان است

در حالی که اکثر مردم حداقل کمی نگران بوی نفس خود هستند، برای برخی افراد، ترس از بوی بد دهان به یک فوبیا تبدیل می‌شود. اگرچه هالیتوفوبیا شدید غیرمعمول است، تخمین زده می‌شود که کمتر از ۱ ٪ از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد، اما می‌تواند یک مشکل جدی باشد.

دندانپزشکان تخمین زده اند که تا ۲۵% از افرادی که با بوی بد دهان به آن‌ها مراجعه می‌کنند، به هالیتوفوبیا مبتلا هستند. این مسئله در صورت عدم درمان، می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی شخصی و اعتماد به نفس فرد مبتلا داشته باشد و باعث مشکلاتی مثل اضطراب اجتماعی، نخوردن برخی غذاها، مسواک زدن زیاد و ... شود.

چرا بوی بد دهان اهمیت دارد؟

در مرحله اول، همان‌طور که دیدیم، بوی بد دهان می‌تواند سرنخی برای سلامت و بهداشت نامناسب دهان و دندان باشد.

ثانیاً، بوی بد دهان – به خصوص بوی بد دهان شدید - می‌تواند نشان دهنده یک بیماری در جای دیگری از بدن مثل دستگاه گوارش و سایر‌اندام‌ها باشد.
تعدادی درمان طبیعی و مکمل وجود دارد که می‌تواند به شما در درمان بوی بد دهان کمک کند.

اتفاقات زیر که در پیِ خوردن دارو برای رفع بوی بد رخ می‌دهد، در رفع بوی بد دهان کمک می‌کنند:

• هضم بهتر غذا
• تعادل میکروبیون روده
• تنظیم سیستم ایمنی

مکمل‌های از بین برنده بوی بد دهان:

• پروبیوتیک‌ها
• روغن کبد ماهی
• منیزیم

دنبال اسم قرص برای رفع بوی بد دهان هستید؟

به جز مکمل‌ها قرص و دارو‌هایی برای رفع بوی دهان وجود دارند. با این حال بهتر است برای درمان دارویی از پزشکان کمک بگیرید. فرض کنید بوی بد دهان شما ناشی از سینوزیت باشد، پزشک ممکن است به شما آنتی‌بیوتیک بدهد. همچنین تصور کنید بوی بد دهان شما ناشی از مشکلات مربوط به کبد باشد، بدون شک پزشک با دارو‌ها یا مکمل‌های تخصصی‌تر باید این مشکل را حل کند؛ بنابراین به هیچ وجه نباید سرخود برای بوی بد دهان قرص بخورید. بهتر است ریشه آن را شناسایی کنید تا درمان درست را انتخاب کنید.

جلوگیری از بوی بد دهان شدنی است؟

بدون شک بله! با داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند از این بو جلوگیری کرد. البته در مواردی که بوی بدن دهان ناشی از بیماری‌های ژنتیکی باشد، تنها راه درمان پزشکی است.

خوردن زیاد سبزیجات، نوشیدن آب فراوان، مسواک زدن مرتب بعد از هر بار خوردن غذا، استفاده از شوینده‌های دهان، غرغره آب نمک و ... راه‌هایی است که با انجام آن‌ها می‌توان از بوی بد دهن جلوگیری کرد.

بوی بد دهان درمان خانگی دارد؟‌

می‌توان در خانه بوی دهان را درمان کرد، به شرطی که ناشی از بیماری و مشکلات خاص دیگر نباشد. این بو اغلب و در بیش‌تر موارد ناشی از عدم مراقب درست از سلامت دهان و دندان است. 
مشکلات دیگری مثل مشکلات گوارشی و عفونت‌های سینوسی را هم می‌توان با درمان‌های خانگی بهبود بخشید که در نهایت منجر به کاهش بوی دهان خواهند شد.

در این مطلب راه‌های خانگی درمان بوی بد دهان را بخوانید:

*با انواع درمان خانگی بوی بد دهان آشنا شوید.

در آخر...

بوی دهان چه ناشی از حلق باشد، چه معده و چه حتی مشکلات جدی مانند بیماری‌های ریه و کلیه و دیابت و... نیازمند نظر کارشناسانه است. به خصوص اگر مدت طولانی است که این بو شما را آزار می‌دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید و این بو را ریشه‌یابی کرده و بعد اقدام به درمان نمایید.

منابع مورد استفاده:

drstevenlin
healthline