زیسان: فصل پنجم حسینیه معلی، به شکلی بیسابقه کانون توجهات را به سوی خود جلب کرده و طیفی از منتقدان و مدافعان تم جدید برتامه تلویزیونی در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. فصل جدید این برنامه متفاوت از فصلهای گذشته بوده و در نوع خود یک سنتشکنی بزرگ در برنامههای مذهبی محسوب میشود.
به گزارش «زیسان»، حسینیه معلی که از سال ۱۴۰۰ به عنوان برنامهای مذهبی در تلویزیون پخش شد، در چهار فصل گذشته در با فرم و محتوایی نسبتا یکسان مخاطبان قابل توجهی را برای خود جذب کرد. آنچنان که اخیرا سعید ستودگان تهیهکننده «حسینیه معلی» در گفتگو با روزنامه فرهیختگان مدعی شده، این برنامه تبدیل به پرمخاطبترین برنامه معارفی تاریخ تلویزیون ایران شده است.
در فصول گذشته این تنها دکوراسیون و ظاهر استودیو بود که تغییر میکرد، اما فصل جدید فرم و حتی محتوای متفاوتی رونمایی شده است. زمینه مذهبی و دینی برنامه همچنان حفظ شده، اما سنت شکنی بزرگ برنامهسازی معارفی در ایام شادی است. در واقع، فصل جدید برنامه حسینیه معلی به ویژه اعیاد شعبانیه از ۲۳ بهمن ماه هرشب ساعت ۲۲:۳۰ پخش میشود. آنچنان که در گزارشها اعلام شده این برنامه تا ماه مبارک رمضان ادامه خواهد داشت. این برنامه با حفظ ژانر مذهبی، فضایی شاد و مفرح را ارائه میکند که شاید از نظر بسیاری از افراد بیسابقه و عجیب باشد.
در فصل جدید حسینیه معلی، سید مجید بنیفاطمه، میثم مطیعی، رضا نریمانی و نزار قطری به عنوان داور و کارشناس حضور دارند. اجرای این فصل از معلی هم به عهده نجمالدین شریعتی سپرده شده است. ترکیب داوران کنونی در شراطی است که درفصللهای گذشته سید مجید بنیفاطمه، مهدی رسولی، سعید حدادیان، حجتالاسلام مصطفی کرمی، احمد واعظی، مهدی سلحشور، محمدی صمیمی، عبدالرضا هلالی در این برنامه به عنوان کارشناس و داور حضور داشتند.
محور اصلی سنتشکنی فصل پنجم برنامه حسینیه معلی را میتوان در اظهارات تهیهکننده آن مشاهده کرد. سعید ستودگان تهیهکننده «حسینیه معلی» در گفتگو با فرهیختگان تاکید میکند: «در حال تاسیس یک روش جدید برای برنامهسازی معارفی در ایام شادی اهل بیت هستیم.»
آنچه بعد از پخش برنامه نیز شاهد بودیم این بود که برای اولین بار در یک برنامه معارفی، یک برنامه مناسبتی شاد، اعیاد مذهبی خارج از شکلهای کلیشهای صداوسیما اجرا شد. فراتر از وارد کردن ژانر شاد بودن به یک برنامه مذهبی، وجهه بینالمللی بخشیدن به برنامه نیز کانون توجهات را به سوی خود جلب کرد. از یک سو، حضور نزار قطری به عنوان داور و از سوی دیگر، حضور گروههای خارجی در برنامه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به نظر میرسد برنامه بینالمللی شدن و فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران رفتن را هدفگذاری کرده است.
تردیدی وجود ندارد که هر سنتشکنی تبعاتی دارد. آوردن بساط شادی و آنچه که برخیها عنوان رقص را به آن اطلاق کردند به یک برنامه با ژانر مذهبی، به طور طبیعی نمیتوانست عادی باشد و سرازیرشدن موج انتقادات نیز طبیعی به نظر میرسید. محافل حوزوی به شدت این برنامه را مورد انتقاد قرار دادند. بسیاری آن را توهین به ساخت برنامههای دینی دانسته و به شدت حرکات داوران برنامه را نقد کردند. در ادامه مهمترین انتقادات و محوریهای نقد فصل پنجم برنامه حسینیه معلی به اختصار شرح داده میشود.
حمله تمامعیار به میثم مطیعی با رمز استاندارد دوگانه: شاید بیش از هر انتقاد دیگری، حمله تمام عیار رسانه صراطنیوز به میثم مطیعی مداح مشهور است. این رسانه در یادداشتی تحت عنوان «استاندارد دوگانه آقای مداح تمامی ندارد!» نوشت: «یک بام و دو هوای افرادی مانند مطیعی که داعیه دار برگزاری مجالس سنتی و با وقار هستند و شوآفهای او در آنتن تلویزیون تناقصهایی است که برای مخاطب ایجاد شبهه میکند! به راستی فردی که در اوج برگزاری مراسمات مذهبی به ناگه از روی دلسوزی لب به سخن گشوده و به برخی دیگر از مداحان که نماهنگهای مذهبی خوانده اند میتازد، چگونه دُر افشانیهای خود را فراموش کرده و در مقابل دیدگان مردم وسط صحنه میآید؟! مطیعی که به تازگی اظهاراتی را در آسیب شناسی مجالس مذهبی مطرح کرده و گفته بود هیاتها را کنسرت نکنیم، در برنامه تلویزیونی معلی به مناسبت میلاد امام حسین (ع) تنها کاری که نکرد رقصیدن در وسط حسینیه بود!» صراط نیوز ویدئویی از اظهارات میثم مطیعی را نیز پخش کرد که در آن میگوید: «بگذارید، هیأتها، هیأت بمانند. هیأتها را کنسرت نکنید! اما در رسانه ملی در زمان اجرای سرود به مناسبت شب میلاد سالار شهیدان، با حضور در بین تماشاچیان و ابراز خوشحالی در نقش مجلس گرم کن ظاهر شده و اظهارات قبلی خودش را به دست فراموشی سپرد.
این «جنگولک بازیها» جایش حسینیه نیست: روزنامه جمهوری اسلامی نیز در مطلبی انتقادی نوشت: میخواهید مردم را با خنده همراه کنید کمدینهای مجرب و خندانندههای مودب هستند که راه را باز کنند. این روزنامه نوشت: فلان برنامه مذهبی در تلویزیون را دیدهاید؟ هجو تمام است. مداحان با این کارها مدح چه کسی میکنند؟ این رسم مداحی نیست. هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. این «جنگولک بازیها» جایش حسینیه نیست حتی از نوع مجازی آن.
وقتی روحانیت از رسالت اصلی خود دور میشود: علی رهید از منبریها و طلبههای فعال در فضای مجازی نیز با انتقاد از برنامه نوشت: «وقتی روحانیت از وظیفه و رسالت اصلی خودش دور میشه و وارد اموری میشه که بهش مربوط نیست، کم کم مجبور میشه برای به دست آوردن عزت و جایگاه اجتماعی دست به این لودگیها و مسخره بازیها بزنه! صرفا برای اینکه به مخاطب القاء کنند ما هم مثل شما آدمیم و بلدیم بخندیم و بخندونیم مثل شما زندگی میکنیم! و افسوس بر اون صدا و سیمایی که کارشناسانش لابد بعد از ساعتها با توهم جدایی مردم از روحانیت، به این نتیجه رسیدن که لودگی با لباس پیغمبر رو تو صدا و سیما پخش کنند تا شاید مردم نگاهشون به آخوند عوض بشه؟!»
صدای محمود کریمی در آمد و مطیعی جواب داد: محمود کریمی مداح مشهور کشورمان یکی دیگر از افرادی بود که به شدت از برنامه حسینیه معلی انتقاد کرد. ویدئویی از محمود کریمی منتشر شد که در آن میگوید: «ممکن است دوستان بابت این حرفها از من دلخور شوند، ولی من نمیخواهم مادر امام زمان (عج) از من دلخور شود، آن کسی [بشیر حسینی، سردبیر برنامه]که میگوید یک کربلای شیطون بلا بریم مال یک برنامه حسینیه نیست و باید برنامه جُنگ بسازد. هیئت و روضه تخصص میخواهد. کاش آقایان روضهخوان بیشتر ملاحظه میکردند و هر تصویری را از خودشان بیرون نمیدادند. ما هم اهل خنده و شوخی هستیم، ولی نباید بیمزهاش بکنیم.» البته این اظهارات محمود کریمی با واکنش میثم مطیعی نیز همراه شد.
بر خلاف منتقدان، برخی از رسانهها و شخصیتها از فصل جدید برنامه حسینیه معلی دفاع کردند. حجت الاسلام رفیعی در پاسخ به حمله کنندگان به برنامه حسینیه معلی تاکید کرد: اسلام دین شادی است، برنامههای شادِ مذهبی را نزنیم، تشویق کنیم.»
حسین کشتکار فعال رسانهای در یادداشتی تحت عنوان «مراقب دستاوردهای «حسینیه معلی» باشیم/ بازنمایی موفق از شادی مومنان» نوشت: «برنامه «حسینیه معلی» در حالی به نیمه فصل پنجم خود رسیده که در روزهای اخیر با برخی انتقادات و حواشی روبهرو بوده است. حسینیه معلی یک ابداع جدید است که باید بتواند جایگاه خود را در سپهر آیینهای دینی و شعائر شیعی بازیابی کند... برنامه «حسینیه معلی» به عنوان یک رویداد جدید رسانهای در آیینهای دینی، بستری است برای به نمایش گذاشتن ابعاد جذاب و کمتر دیده شده منش، آداب و رسوم مومنان و اقوام مسلمان در ایام حزن و شادی اهل بیت (ع).
امیرحسین کردی فعال رسانه در یادداشتی با عنوان «مفاهیم «حسینیه معلی» در پوسته شادی و شوخی عرضه میشود» نوشت: «برنامه «حسینیه معلی» توانسته در هر قسمت خود بیش از یک ساعت مخاطب را با محوریت مفاهیم مذهبی، شاد و سرگرم کند و برنامهای مفرح عرضه کند که پیام خود را به صورت بسته بندی شده به مخاطب ارایه میکند. همچنین ذکر اهل بیت (سلام الله علیهم) بهواسطه این برنامه در وسعتی بیش از یک هیات و حسینیه به شکل سنتی پخش گردد. مفاهیمی که با پوسته شادی و شوخی به مخاطبان عرضه میگردد بیش از پیش اثرگذار است.»
زهرا قربانی رضوان نیز در مطلبی تحت عنوان «حسینیه معلی؛ رئالیتیشو به سبک مذهبی» در خبرگزاری دانشجو به دفاع از این برمنه پرداخت. او نوشت: «برنامه «حسینیه معلی» در قالب رئالیتی شو توانست با جسارتی هرچه تمام ساختارهای قبل را تغییر دهد و به عنوان جدیدترین نوع برنامه سازی مذهبی و دینی بار دیگر مخاطبان را پای تلویزیون بکشاند تا بیننده برای اولین بار شاهد یک هیات تلویزیونی باشد. این روزها با گذشت اعیاد جشن ولادت امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) شاهد نگاه متفاوت برنامه سازان سیما بودیم که از حالتهای رسمی گذشته فاصله گرفته اند و برنامهای شاد و پرانرژی در قالبی مذهبی ارائه دادند که نشان دهنده تغییر سبک پرداخت به برنامههای دینی تلویزیونی است.