ورود به «مرحله کارشناسی مذاکرات» یعنی چه؟

زی‌سان: هنگامی که طرفین وارد مرحله گفت‌و‌گو‌های کارشناسی می‌شوند؛ در این حالت نه حتی یک گام بلکه چند گام روبه‌جلو هستند و بازگشت هرکدام از طرفین از کلیات مورد توافق اولیه، ناقض اصول گفت‌وگوی سازنده است.

به گزارش زی سان به نقل از هم میهن، در پایان دور دوم مذاکرات ایران و ایالات متحده در رم، وزیر امورخارجه اعلام کرد که «در ادامه جلسه گذشته، این‌بار هم روبه‌جلو بود. موفق شدیم در خصوص یکسری اصول و اهداف به تفاهم بهتری برسیم. از چهارشنبه مذاکرات فنی و کارشناسی در عمان آغاز خواهد شد. شنبه آینده در عمان کار کارشناسان را بررسی خواهیم کرد. هیچ گمانه‌زنی را تایید نمی‌کنم و بهتر است توجه نکنیم.»

گفت‌و‌گو‌های سیاسی مثل اغلب موضوعات دیگر یک دستور کلی دارد و در صورت توافق درباره کلیات، وارد جزئیات و گفت‌و‌گو‌های کارشناسی می‌شوند. البته، ورود به گفت‌و‌گو‌های کارشناسی لزوماً به معنای رسیدن به توافق نهایی نیست؛ به این معناست که طرفین نسبت به چارچوب کلی، توافق کرده‌اند و امیدوارند که جزئیات آن نیز در گفت‌و‌گو‌های کارشناسی تعیین شود. از این منظر می‌توان گفت که چارچوب مورد نظر ایران که حفظ غنی‌سازی است حتماً مورد توافق بوده است؛ ولی جزئیات زیادی وجود دارد که می‌توان نسبت به آنها توافق کرد یا گفت‌و‌گو‌ها را پایان داد. البته و به‌طور کلی، هنگامی که طرفین وارد مرحله گفت‌و‌گو‌های کارشناسی می‌شوند؛ در این حالت نه حتی یک گام بلکه چند گام روبه‌جلو هستند و بازگشت هرکدام از طرفین از کلیات مورد توافق اولیه، ناقض اصول گفت‌وگوی سازنده است.

اخباری که جسته و گریخته از عدم موفقیت دور دوم این گفت‌و‌گو‌ها و از منابع غیرمعتبر اعلام شد، بیش از هر چیز نشان‌دهنده وجود نیرو‌های مخالف و علاقه آنان به شکست است.

متاسفانه در داخل کشور هم برخی عناصر ضدمردمی به هر طریقی خواهان جشن گرفتن برای شکست گفت‌و‌گو‌ها هستند؛ همچنان که در اسرائیل هم عده‌ای دنبال شنیدن چنین خبری هستند. ولی آنچه که تاکنون شاهد آن بوده‌ایم، التزام نهاد‌های اصلی قدرت در دو کشور برای حل‌وفصل اختلافات بدون توسل به زور است.

نکته مهمی که ممکن است در همین هفته رخ دهد، اقدام به مذاکرات مستقیم است. به این دلیل که با ورود به مرحله کارشناسی ادامه گفت‌و‌گو به‌صورت غیرمستقیم نه مفید و ممکن و نه منطقی است.

مفید نیست؛ چون جزئیات موضوعات کارشناسی قابل انتقال دقیق از طریق واسطه نیست و زمان زیادی را تلف می‌کند و کاری خسته‌کننده خواهد بود. پیشتر هم همین فرآیند پس از گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم انجام و در نهایت تبدیل به مستقیم شد.

منطقی هم نیست؛ چون هنگامی که به مرحله کارشناسی می‌رسیم یعنی در مورد کلیات توافق اجمالی کرده‌ایم و این حالت، منع ناشی از نبود اعتماد برای گفت‌وگوی مستقیم را برمی‌دارد.

به‌علاوه، افراد ناظر و حتی مذاکره‌کنندگان نیز چنین منعی را نمی‌توانند هضم کنند. پس انتظار عمومی از نشست سوم این است که نه‌تنها یک گام در محتوا پیش برویم؛ بلکه امیدواریم شاهد یک تحول در شکل و صورت مذاکرات هم باشیم.