ایران‌خودرو در دستان کروز: پایان دولت و آغاز چالش‌های جدید در صنعت خودرو
زیسان: شرکت کروز، تأسیس‌شده در سال ۱۳۶۱، یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان قطعات خودرو در ایران است. بر اساس گزارش تسنیم این شرکت از سال ۱۳۹۰ به‌تدریج اقدام به خرید سهام ایران‌خودرو کرد و به‌صورت مستقیم و از طریق شرکت‌های زیرمجموعه خود، حدود ۳۰ درصد از سهام این شرکت را در اختیار گرفت و دو کرسی در هیئت‌مدیره ایران‌خودرو را نیز تصاحب کرد.
به گزارش زیسان، با وجود این سرمایه‌گذاری‌ها، واگذاری کامل مدیریت ایران‌خودرو به کروز با چالش‌های متعددی مواجه بود. دولت و نهاد‌های نظارتی به دلیل نگرانی از انحصارگرایی و تعارض منافع، مقاومت‌هایی در برابر این واگذاری نشان می‌دادند. به‌عنوان مثال، طبق گزارش ایران جیب، شورای رقابت در سال ۱۴۰۱ به غیرقانونی بودن حضور کروز در هیئت‌مدیره ایران‌خودرو رأی داد و دستور به واگذاری سهام این شرکت توسط کروز تا حدی که دیگر عضو هیئت‌مدیره نداشته باشد، صادر کرد.
موانع و چالش‌های پیشین در مسیر واگذاری
موانع اصلی در واگذاری ایران‌خودرو به کروز شامل نگرانی‌ها از انحصار در زنجیره تأمین قطعات و تعارض منافع بود. منتقدان بر این باور بودند که تصاحب ایران‌خودرو توسط یک شرکت قطعه‌ساز می‌تواند به حذف رقابت در بخش‌هایی از صنعت خودرو منجر شود و کیفیت و قیمت محصولات را تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر این، طبق آنچه که تسنیم گزارش داده بود پرونده‌های قضایی مرتبط با واردات غیرقانونی قطعات و اتهامات فساد مالی علیه کروز، موانع دیگری در مسیر این واگذاری ایجاد کرده بود.
آینده ایران‌خودرو پس از واگذاری به کروز
با وجود چالش‌ها و مخالفت‌ها، مجمع عمومی فوق‌العاده ایران‌خودرو در بهمن ۱۴۰۳ برگزار شد و سهامداران با واگذاری مدیریت این شرکت به بخش خصوصی، به‌ویژه به کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های مرتبط با کروز، موافقت کردند.
این واگذاری می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ صنعت خودروسازی ایران باشد. حذف مدیریت دولتی و ورود بخش خصوصی ممکن است به افزایش کارایی، بهبود کیفیت محصولات و کاهش هزینه‌ها منجر شود. با این حال، موفقیت این انتقال به شفافیت در مدیریت، رقابتی نگه‌داشتن بازار و پاسخ‌گویی به نگرانی‌های مصرف‌کنندگان بستگی دارد.
نظارت دقیق نهاد‌های نظارتی و تعامل سازنده بین سهامداران می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت و پایداری این واگذاری در بلندمدت باشد.
