وقتی اسد با خطای محاسباتی از ایران دور شد و سقوط کرد!

 تحولات سوریه هر روز سرعت بیشتری می‌گیرد و اخباری که صبح امروز منتشر شده حاکی از سقوط دولت اسد است. در شرایط فعلی آنچه برای ما اهمیت دارد تاثیر این تحولات بر اوضاع منطقه و مسائل ایران است. در این میان کارشناسان تحلیل‌های بعضا متناقضی ارائه می‌دهند؛ هرچند برخی‌ها شکست بشار اسد را شکست ایران می‌خوانند، اما بررسی دقیق وقایع چند ماه اخیر نشان می‌دهد اتفاقا «فاصله گرفتن اسد از ایران و حزب الله کار دستش داد».

به ویژه بعد از ترور شهید سیدحسن نصرالله، دمشق در مسیری متفاوت از گذشته قرار گرفت؛ از رأی مثبت به بیانیه شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه تا سکوت معنادار در قبال حمله اسرائیل به لبنان از جمله موضوعاتی بود که از چرخش اسد حکایت می‌کرد. از روزی هم که تحریر الشام به طور علنی حرکت خود را برای تصرف سوریه آغاز کرد، بشار اسد از روس‌ها برای مقابله کمک خواست، اما هیچ درخواستی را به ایران ارائه نکرد، موضوعی که عباس عراقچی بر آن صحه گذاشت.

ابوالفضل حسن بیگی در گفت‌و‌گو با «نامه نیوز» درباره شکست پی در پی دولت دمشق از گروه‌های معارض سوری گفت: ارتش سوریه تعداد معارضان را کمتر از ۲۰ هزار نفر تخمین زده بود و تصور می‌کرد «شورشی‌ها قابل مهارند» بنابراین آقای اسد هیچ درخواست کمکی از تهران نداشت. اسد همچنین مشورت‌هایی از روس‌ها گرفته بود و براساس آن مشورت‌ها گمان می‌کرد مردم سوریه از وضعیت خود راضی‌اند و با گروه‌های مسلح معارض همراهی نخواهند کرد، اما واقعیت صحنه نشان داد که این محاسبات صحیح نبود.

وی با بیان اینکه روس‌ها صرفا پشتیبانی هوایی از ارتش سوریه می‌کنند، افزود: تروریست‌ها از محور‌هایی پیش روی می‌کنند که خیلی برای روسیه حساسیت برانگیز نیست، چون می‌دانند که اگر بخواهند به طرطوس یا لاذقیه نزدیک شوند حتما با پاسخ زمینی روس‌ها مواجه می‌شوند. 

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی اظهار کرد: از دیگر نقاط ضعف ارتش سوریه این بود که خیلی به نیروی جنگاوری اکراد اعتماد و اتکا کرد، اما واقعیت صحنه مشخص کرد که آنها خیلی جنگجو نیستند بنابراین برنامه دفاعی حکومت اسد از این ناحیه نیز آسیب پذیر شد. هرچند تروریست‌ها بیشترین ضربه را از بمباران شدید هوایی ارتش سوریه و روسیه متحمل شدند، اما همیشه در جنگ زمین تعیین کننده است.

وی با بیان اینکه بیشترین ضربه را اسد از ارتش سوریه خورد، ادامه داد: اسد به دلگری توان نظامی ارتش خود و حمایت روسیه از ایران فاصله گرفت، اما ارتش سوریه تا به حال نتوانسته مقابل گروه‌های مسلح مقاومتی از خود نشان دهد، ضمن آنکه روس‌ها نیز در عمل رکب خوردند و آقای پوتین مجبور شد فرمانده میدان خود در سوریه را عزل و فرمانده جدید منصوب کند.

نماینده ادوار مجلس گفت: ارتش سوریه امروز روحیه و انسجام لازم را ندارد، چون تا شورشی‌ها را می‌بینند اسلحه‌ها و مهمات شان را زمین می‌گذارند و فرار می‌کنند. اختلاف بین ارتشی‌ها زیاد است. برخی ارتشی‌ها به بشار اسد فشار آوردند که از ایران کمک نگیرد و آنها کسانی بودند که می‌خواستند کودتا کنند. نکته دیگر آنکه نیرو‌های مردمی نیز مانند سال ۲۰۱۲ کارایی ندارند.

وی با بیان اینکه شرایط زمینی به ضرر حکومت سوریه تغییر کرده است، افزود: اسد در یک سه راهی سختی قرار گرفته و همین موضوع تصمیم گیری را برایش سخت کرده است. اگر اسد دیر بجنبد، گروه‌های معارض به دروازه‌های دمشق می‌رسند و در آن صورت کمکرسانی به سوریه سخت می‌شود، چون تحریر الشام از سلاح‌هایی استفاده می‌کند که خیلی راحت می‌تواند کاخ ریاست جمهوری اسد را هدف بگیرند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی بیان کرد: جمهوری اسلامی رسما اعلام کرد «زمانی برای کمک نظامی یا مستشاری به دیگر کشور‌ها اقدام می‌کند که آنها از تهران طلب یاری کنند.» اگر بشار اسد زود تصمیم بگیرد و از ایران کمک بخواهد، ایران می‌تواند ورق را به نفع اسد برگرداند.