پشت‌پرده حمله آمریکا به یمن؛ بایدن به دنبال چیست؟

زی‌سان: در ژانویه ۲۰۲۱ زمانی که بایدن و دموکرات‌ها ریاست کاخ سفید را عهده‌دار شدند، در یکی از اولین اقدامات خود، انصارالله یمن را از لیست سیاه گروه‌های تروریستی خارج کردند. اکنون سه سال از این ماجرا سپری شده و حالا آمریکا حمله به انصارالله را در دستور کار قرار داده است.

به گزارش «زی‌سان»، پس از چند هفته جنجال بر سر امنیت کشتی‌رانی در دریای سرخ که همراه با ایجاد ائتلاف دریایی «نگهبانان سعادت» به رهبری آمریکا بود، در بامداد جمعه (۲۲ دی) نیروی هوایی آمریکا و انگلیس، به استان‌های صنعا، صعد ه، حجه، تعز و مناطق د یگری د ر یمن حمله کرد ند. این حمله در مقیاسی کوچک‌تر در بامداد شنبه (۲۳ دی) نیز با حمله به شمال صنعا تکرار شد.

متعاقب تحولات اخیر، در یک سوی ماجرا انصارالله یمن بر حتمی بودن انتقام از آمریکا و متحدانش تاکید دارد و در سوی دیگر ماجرا دولت آمریکا و انگلیس بر ادامه حملات خود اصرار دارند. در چنین وضعیتی بیش از هر موضوع دیگری پرسش مهم این است که چرا دولت بایدن در واپسین سال دوره ۴ ساله ریاست جمهوری خود دست به چنین اقدام تهاجمی زده است؟ در سطح دوم، پرسش دیگر این است که کاخ سفید چه برنامه‌ای برای انصارالله یمن دارد؟ 

چرا بایدن به یمن حمله کرد؟ 

ساده‌ترین پاسخ برای صورت مساله چرایی حمله دولت آمریکا به یمن، حمایت از اسرائیل در منطقه است. از همان آغاز جنگ غزه تاکنون که ۱۰۰ روز از حمله اسرائیل سپری می‌شود، سیاست آمریکا بر مهار دایره بحران از طریق پیشگیری از گسترش جنگ متمرکز بوده است. در همان روز‌های ابتدایی جنگ، دولت آمریکا چند ناو بزرگ هواپیمابر را روانه مدیترانه کرد تا به همگان بگوید تمام قد از رژیم اسرائیل حمایت و اجازه ورود سایر بازیگران به بحران را نخواهد داد. بر خلاف این رویکرد آمریکا، انصارالله یمن بدون واهمه از هشدار‌های آمریکا طی بیش از یک ماه گذشته با حمله به کشتی‌های تجاری اسرائیلی، ورود غیررسمی خود را به جنگ اعلام کرده است؛ لذا برداشت اول می‌تواند این باشد که آمریکا با حمله به انصارالله یمن، قصد داشت این پیام را مخابره کنند که اجازه گسترش جنگ و ورود بازیگران جدید به جنگ با اسرائیل را نخواهند داد. 

شاید فراتر از موضوع اسرائیل آن‌چه برای دولت آمریکا اهمیت داشته باشد، با اقتصاد و انرژی ارتباط داشته باشد. به نظر می‌رسد، واشنگتن با آگاهی از این که دریای سرخ محل انتقال بخشی بزرگ از صادرات نفتی در سطح جهانی است، اختلال در کشتی‌رانی در دریای سرخ را تهدیدی برای صادرات انرژی در سطح جهانی ارزیابی کرد. افزایش بهای جهانی نفت، در آستانه انتخابات ماه نوامبر آمریکا، به هیچ عنوان موضوعی نبوده و نیست که باب میل دموکرات‌ها باشد. در نتیجه حمله اخیر به یمن را نیز می‌توان تلاشی برای ممانعت از وقوع این سناریو ارزیابی کرد. 

علت سوم آمریکا در حمله به یمن را می‌توان مستقیما به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر (حدود ۱۱ ماه دیگر) ارجاع داد. دولت بایدن طی سه سال گذشته نتوانسته در عرصه سیاست خارجی موفقیت چندانی کسب کند و استراتژی کاخ سفید در این حوزه به شدت مورد انتقاد جمهوری‌خواهان بوده است. در چند وقت اخیر نیز انتقادات بی‌شماری نسبت به انفعال آمریکا در مقابل دولت صنعا مطرح شده بود. در نتیجه به نظر می‌رسد استراتژیست‌های کاخ سفید برای کاهش سطح انتقادات دست به چنین اقدامی زده‌اند. در واقع، یک جنگ محدود در سطح خارجی می‌تواند نجات‌بخش دولت بایدن در انتخابات ۲۰۲۴ باشد. 

دلیل چهارم ماجرای حمله آمریکا به یمن را می‌توان تلاش واشنگتن برای حفظ وجهه و هژمونی خود در نظام بین‌الملل دانست. یعنی فراتر از مسائل اقتصادی و استراتژیک، اختلال کشتی‌رانی در دریای سرخ و انفعال آمریکا به طور نمادین می‌تواند شکستی بزرگ برای واشنگتن باشد. از دیرباز رهبران آمریکایی رسالت حفاظت از امنیت کشتی‌رانی را در آب‌های آزاد برای خود قائل بوده و آن را بخشی از ابرقدرتی آمریکا دانسته‌اند. در وضعیتی کنونی نیز به نظر می‌رسد دولت آمریکا با حمله به یمن، تلاش کرد این پیام را به جامعه جهانی منتقل کند که همچنان قدرت برتر در سطح جهانی است. 

بایدن از حمله به انصارالله چه می‌خواهد؟ 

فراتر از موضوع چرایی حمله، پرسش مهم دیگر این است که بایدن از حمله به انصارالله چه می‌خواهد؟ در سطح ابتدایی باید توجه داشت که دولت آمریکا به هیچ عنوان خواستار ورود به جنگ فراگیر و روزانه با انصارالله نیست. حملات ارتش آمریکا و انگلیس بیشتر با هدف بازدارندگی انجام شده‌اند. دولت صنعای مطلوب برای آمریکا، بازیگری است که محدود در مرز‌های یمن باقی بماند و از ورود به جنگ غزه، حمله به همسایگان و هدف قرار دادن کشتی‌ها در دریای سرخ امتناع کند. 

چشم‌انداز ایدئال دولت بایدن این است که انصارالله از مواضع تهاجمی چند وقت اخیر خود عقب‌نشینی کند و همچنان فاز صلح با عربستان سعودی را ادامه دهد. البته احتمالا دولت آمریکا در صورت حملات تقابلی دولت صنعا پلن B خاص خود را دارد، اما آن‌چه حتمی به نظر می‌رسد دموکرات‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ به هیچ عنوان به دنیال برپایی یک جنگ بزرگ در خاورمیانه نیستند.