تولید «کوچک‌مغز» از بافت مغز جنین

دانشمندان نخستین بار شبه‌اندام یا ارگانوئید مغزی درست کرده‌اند؛ یک کوچک‌مغز آزمایشگاهی که از بافت مغز جنین انسان رشد کرده است.

به نوشته لایو ساینس، شبه‌مغز جدید به اندازه یک دانه برنج رشد کرد و حاوی انواع زیادی از سلول‌ها است که به صورت خودسازماندهی به ساختار‌های سه‌بعدی پیچیده تبدیل شدند. این پژوهشگران رشد تومور‌های مغزی را نیز در این کوچک‌مغز‌ها تحریک و واکنش تومور‌ها به دارو‌های موجود سرطان را ارزیابی کردند.

کوچک‌مغز در جنبه‌های مهم رشد و عملکرد، مشابه مغز انسان در اندازه کامل است. نویسندگان این مطالعه جدید که روز دوشنبه (۸ ژانویه) در نشریه «سلول» منتشر شد، در بیانیه‌ای اعلام کردند کوچک‌مغز‌ها پیش‌تر از سلول بنیادی انسان رشد داده شدند، اما هیچ‌وقت مستقیما از بافت مغزی که پیش‌تر تشکیل شده بود، ایجاد نمی‌شدند؛ این یعنی شبه‌اندام‌های جدید فرصت‌های جالبی پدید آورده‌اند.

به گفته پژوهشگران این کوچک‌مغز‌ها می‌توانند ارگانوئید‌های مشتق از سلول‌های بنیادی را تکمیل و راه‌های جدید و ویژه‌ای برای مطالعه سلامت و بیماری مغز ایجاد کنند.

تفاوت این روش آن است که سلول‌های بنیادی باید برای شبیه‌سازی بخش‌های مختلف مغز تحریک شوند، اما بافتی که مستقیم از مغز برداشته می‌شود، می‌تواند در مراحل خاص رشد دقیقا همان بافت را ایجاد کند. برای رشد سلول بنیادی، باید «چارچوبی» فراهم شود، اما بافت مغز قادر است چارچوب را خودش بسازد؛ بنابراین ارگانوئید‌های جدید مشتق از بافت جنینی درباره چیزی که نواحی مختلف مغز را تشکیل می‌دهد، آنچه باعث تنوع سلولی می‌شود، رفتار و ویژگی‌های سلول‌های خاص مغز، بینشی نوین ارائه می‌دهد.

در آزمایش‌های اولیه، کوچک‌مغز‌ها به مدت شش ماه رشد کردند و پژوهشگران توانستند چند کوچک‌مغز را از یک نمونه بافت رشد بدهند.

از آنجا که ارگانوئید‌ها روشی جدید برای آزمایش ایمنی و اثربخشی دارو‌های نوظهورند، توانایی تولید ارگانوئید‌های متعدد از یک نمونه برای تکرار آزمایش درمان‌های جدید مفید است.