«سبرایت» یک پرنده مینیاتوری بزرگ و یکی از قدیمیترین نژادهای مرغ بانتام بریتانیایی است. نام این مرغ از «سر جان ساندرز سبرایت» گرفته شده که در اوایل قرن نوزدهم آن را به عنوان یک نژاد زینتی با پرورش انتخابی ایجاد کرد.
به گزارش زیسان به نقل ازراز بقا، سبرایت اولین نژاد طیور بود که باشگاه تخصصی خود را برای علاقهمندان داشت و پس از گذشت مدت کوتاهی از تأسیس، در استانداردهای نمایشگاهی طیور پذیرفته شد. امروزه آنها از محبوبترین نژادهای بانتام هستند. علیرغم محبوبیت آنها، نژاد سبرایت اغلب دشوار است و به ارث بردن برخی از ویژگیهای منحصر به فرد این نژاد به صورت علمی مورد مطالعه قرار گرفته است. به عنوان یک مرغ عمدتاً زینتی، تخمهای ریز و سفید میگذارند و برای تولید گوشت و حتی تخم نگهداری نمیشوند.
«سر جان ساندرز سبرایت» هفتمین بارونت سبرایت و عضو پارلمان هرتفوردشایر بود. علاوه بر پرورش مرغ، گاو و سایر حیوانات، سر جان چندین جزوه تاثیرگذار در مورد نگهداری و پرورش حیوانات نوشت: هنر بهبود نژادهای حیوانات اهلی (۱۸۰۹)، مشاهداتی بر پرواز (۱۸۲۶) و مشاهداتی بر غریزه حیوانات (۱۸۳۶).
چارلز داروین جزوه سر جان سبرایت را در سال ۱۸۰۹ را خواند و تحت تأثیر قطعهای قرار گرفت که توضیح میدهد چگونه «گونههای ضعیف و ناسالم زندگی نمیکنند تا ناتوانیهای خود را گسترش دهند». این نوشتهها، همراه با مکاتبات داروین از طریق دوست مشترکشان ویلیام یارل، به داروین در ایجاد نظریه انتخاب طبیعی کمک کرد.
اثر مهم داروین در مورد منشأ گونهها که برای اولین بار در سال ۱۸۵۹ منتشر شد، به آزمایشهای سر جان در پرورش کبوتر اشاره کرد و یادآور شد: «ماهرترین پرورشدهنده، سر جان سبرایت، در مورد کبوترها میگفت که «او این کار را انجام میدهد. هر پر مشخص را در بازه زمانی سه ساله تولید میکند، اما شش سال طول میکشد تا سر و منقار مشخصی را به دست آورد.»
داروین همچنین در اثر خود در سال ۱۸۶۸ به نام «تغییرات گیاهان و جانوران در فرآیند اهلی شدن» به طور گسترده در رابطه با سبرایت بانتام و همچنین پرورش کبوتر و سگ، در کتابش هبوط انسان در سال ۱۸۷۱، انتخاب در رابطه با جنسیت و کتابش در مورد انتخاب طبیعی (که در زمان حیات او منتشر نشد) به سر جان اشاره کرد.
سبرایت تصمیم گرفت تا یک مرغ بانتام بسیار کوچک با پرهای مشبک و توری مانند ایجاد کند. اگرچه آرایش دقیق این نژاد نامشخص است، تصور میشود که او سبرایت طلایی را با جفتگیری متقابل یک مرغ نانکین بانتام، یک مرغ کوچک طلایی شبیه هامبورگ و یک خروس پیت گیم پَر مرغی خلق کرد.
او بعداً سبرایت نقرهای را از تلاقی سبرایتهای طلایی با یک خروس سفید رُزکُمب ایجاد کرد. وی این خروس سفید را از باغهای جانورشناسی جدید انجمن جانورشناسی لندن که در سال ۱۸۲۶ تأسیس شد، آورد. همچنین این امکان وجود دارد که ویژگیهای منحصر به فرد این نژاد از نژاد کَمپین بلژیکی به جای «پیتگیم» گرفته شده باشد.
در حدود سال ۱۸۱۰، سبرایت باشگاه سبرایت بانتام را تأسیس کرد که اولین انجمن تک نژادی برای مرغ و خروس بود. در سال ۱۸۵۳، سبرایت در کتاب طیور ویلیام وینگفیلد و جورج ویلیام جانسون، با تصویری توسط هریسون ویر، توصیف شد. این نژاد در اولین استاندارد کمال انجمن طیور آمریکا در سال ۱۸۷۴ پذیرش شد و گفته طبق انجمن بانتام آمریکا، امروزه این نژاد یکی از ده جوجه بانتام محبوب است.
سبرایت مطابق با نیات خالق آنها، یک مرغ و خروس زینتی است و معمولاً در رقابتهای نمایشی طیور دیده میشود. همه سبرایتهای واقعی قد بسیار کوچکی دارند. وزن نرها به طور متوسط ۶۲۰ گرم و مادهها ۵۷۰ گرم هستند. پشت کوتاه، سینههای نسبتاً بزرگ و بالهای رو به پایین آنها با هم ترکیب میشوند تا ظاهری زاویهدار و شاداب ایجاد کنند.
در انگلستان، دو نوع رنگ طلایی و نقرهای شناخته شده است و این دو رنگ پایه طلای تیره یا نقرهای متمایل به سفید دارند که به طور مساوی در اطراف لبهها با مشکی پوشانده شده است.
مرغها دارای پاهای بدون پر با پوستی به رنگ آبی هستند و منقار آنها در حالت ایده آل به رنگ شاخ تیره است. خروسها یک تاج گل رز پوشیده شده با نقاط ظریف و یک سنبله کوچک از سر به سمت عقب (به نام لیدر) حمل میکنند.
تاجها، لالههای گوش و غبغبها در اصل رنگ ارغوانی بودند که به آن توت میگویند، اما امروزه اغلب قرمز روشن هستند. اگرچه توت هنوز طبق استانداردها در اکثر کشورها مورد نظر است. برخی از پرورش دهندگان پَر مرغی شدن را دارای اثر نامطلوب بر باروری سبرایتهای نر میدانند و ممکن است از خروسهایی که این ویژگی را ندارند برای اهداف پرورشی استفاده کنند.
به طور مشخص، سبرایتها تنها یکی از معدود نژادهای مرغ است که در آن خروسها پَر مرغی هستند، به این معنی که آنها هیچ یک از پرهای بلند داسی شکلی که در اکثر خروسها در دم، گردن ظاهر میشوند را ندارند.
با توجه به ویژگی منحصر به فرد پَرمرغی بودن، زیست شناسان مولکولی سببرایت بانتام را یک مدل ارگانیسم مفید در مطالعه هورمونهای جنسی میدانند. این امر به این دلیل است که آنها حامل جهشی هستند که باعث میشود بافتهای پوستشان مقدار زیادی از هورمونهای جنسی نرینه (آندروژنها) را به هورمونهای جنسی مادینه (استروژنها) تبدیل کند.
سبرایتها نه پرندگان گوشتی برجستهای هستند و نه تخمگذارهای پربار. مرغهای سبرایت سالانه حدود ۶۰ تا ۸۰ تخم خامهای سفید و کوچکی میگذارند. پرورش آنها میتواند به خصوص برای مبتدیان دشوار باشد. مرغها به ندرت جوجه میگیرند و جوجهها معمولاً میزان مرگ و میر بالایی دارند.
بزرگسالان به طور کلی سرسخت هستند، اما به ویژه مستعد ابتلا به بیماری مارِک هستند. مانند بسیاری از بانتامها، آنها خوب پرواز میکنند، بنابراین گاهی اوقات در حبس نگه داشته میشوند و اجازه ندارند آزادانه پرواز کنند. به دلیل ساختار ژنتیکی، نرها ممکن است گاهی اوقات نابارور به دنیا بیایند، که این امر تولیدمثل را پیچیدهتر میکند.