گرمازدگی (Hyperthermia) به شرایطی گفته میشود که درجه حرارت بدن بهطور غیرطبیعی بالا باشد. موقعی که دمای بدن بیش از حد نرمال بالا برود و اصطلاحا گرمازدگی رخ بدهد، میتواند منجر به مرگ فرد شود. در این حالت درجه حرارت بدن به بیش از ۴۰ درجه میرسد. درحالیکه دمای طبیعی بدن فرد بزرگسال ۳۰ تا ۳۵ درجه است. تهوع، تشنج، سرگیجه و گاهی از دست دادن هوشیاری و فرو رفتن در کما از علائم این عارضه است.
خیلیها گرمازدگی را ساده میگیرند و هشدارهای کارشناسان درباره پرهیز از ترددهای غیرضروری بیرون از خانه در ساعات اوج گرما را جدی نمیگیرند. اما باید دانست که این عارضه سالانه منجر به مرگ حدود ۵۰۰ هزار نفر در سراسر جهان میشود که ۴۵ درصد این موارد در کشورهای آسیایی و ۳۶ درصد در کشورهای اروپایی اتفاق میافتد. در ایران هم هر سال موج گرمازدگی جان صدها نفر را تهدید میکند؛ بنابراین در تابستان و در گرمای بیش از ۳۵ تا ۳۸ درجه باید اصول خودمراقبتی برای پیشگیری از ابتلا به گرمازدگی مورد توجه همه افراد قرار گیرد.
متخصصان تاکید دارند که پیشگیری از درمان بهتر است و بنابراین باید همه نکات و توصیههای مربوطه را رعایت کنیم تا دچار گرمازدگی نشویم. اما در صورت گرمازده شدن به کجاها میتوانیم مراجعه کنیم تا روند درمانی ما آغاز شود و به دمای طبیعی بدن و سلامت قبلی برگردیم؟
اورژانس ۱۱۵: اگر خودتان یا شخصی در اطرافتان علائم گرمازدگی را داشت، فوری با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید تا به موقع به دادتان برسند.
آمبولانسهای مستقر در سطح شهر: معمولا در روزهای اوج گرما که سازمان هواشناسی هم درباره آن هشدار میدهد، اتوبوسآمبولانسهای اورژانس با کارشناسان و تکنسینهایش در میادین بزرگ شهر مستقر میشوند تا در صورت مشاهده مورد یا مواردی از گرمازدگی، برای نجات جان افراد اقدام کنند. اما باید توجه داشت که این آمبولانسها هر روز در خیابانها و میدانها مستقر نیستند و این مخصوص روزهایی است که هواشناسی هشدار قرمز میدهد.
مراکز درمانی و بیمارستانها: اگر دچار گرمازدگی شدید و هوشیاری و تعادل هم دارید، میتوانید به نزدیکترین بیمارستان یا درمانگاه که خدمات اورژانسی هم ارائه میدهند، مراجعه کنید تا کارهای اولیه را برای شما انجام دهند و دمای بدنتان را به حالت طبیعی برگردانند. اورژانسها با اقدامات درمانی، آبِ از دست رفته بدن را برمیگردانند و فرد را از مرگ حتما نجات میدهند.
درمانگاهها و کلینیکهای شبانهروزی: درمانگاهها و کلینیکهای شبانهروزی هم گزینههای خوبی برای مواقع گرمازدگی هستند. درمانگاهها معمولا امکانات کافی برای کمکرسانی به موقع به فرد گرمازده را دارند.
مراکز جامع خدمات سلامت: این مراکز که به خانههای بهداشت معروفند، در هر محلهای وجود دارند و فعالند. اما ساعت کار این مراکز محدود است و اگر در ساعت غیر اداری دچار گرمازدگی شده باشید، این مراکز تعطیل هستند.
مراکز هلال احمر: مراکز هلال احمر در روزهای گرم به صورت پایگاههای امدادی در حالت آمادهباش به سر میبرند و البته بیشتر به مسافران خدمات مرتبط با گرمازدگی را ارائه میدهند.
داروخانهها: اگر بیمارستانی نزدیک شما یا فرد گرمازده نیست، داروخانهها هم میتوانند کمک کنند. البته داروخانهها فقط در موارد خفیف گرمازدگی میتوانند کمک حالتان باشند.
مراکز طب سنتی: اگر گرمازدگی شما در حدی نیست که نیاز به مراجعه به بیمارستان یا تماس با اورژانس داشته باشید، میتوانید در روزهای آینده به یک پزشک طب سنتی مراجعه کنید تا درباره کمآب شدن بدنتان دستورهای خوراکی لازم را به شما بدهد. شربت تخم شربتی، شربت خاکشیر و آبلیمو، شربت آبلیمو و شربت بهلیمو نوشیدنیهایی هستند که متخصصان طب سنتی برای فرار از گرمازدگی توصیه میکنند.
اگر فردی بعد از گرمازدگی، سطح هوشیاری خود را از دست داد، دیگر نمیتوان و نباید او را نزد پزشک عمومی یا مرکز طب سنتی یا برد. چنین بیماری باید در کوتاهترین و سریعترین زمان به بیمارستان منتقل شود. وگرنه ممکن است به کما برود و حتی جان خود را از دست بدهد.
در زمان گرمازدگی خفیف نیازی به مراجعه به بیمارستان نیست. در گرمازدگی متوسط باید به بیمارستان مراجعه شود، اما در صورت گرمازدگی شدید که هوشیاری فرد مختل میشود، باید سریع با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود. چراکه، زیرا این وضعیت ممکن است منجر به مرگ فرد شود.
فکر نکنید گرمازدگی تنها افزایش بیش از حد دمای بدن است و دما هم خیلی راحت به شرایط سابق برمیگردد و تمام. خیلی از افرادی که دچار گرمازدگی میشوند، ممکن است دچار شوک شوند یا به کما بروند.
همچنین اختلال تنفسی، تورم مغز، نارسایی کلیه، نارسایی کبد، دیابت، افت فشار خون بالا، کاهش جریان خون به قلب و سایر مشکلات مرتبط با گردش خون و آسیب عصبی از دیگر عوارض افزایش بیش از حد دمای بدن هستند. گاهی عوارض گرمازدگی تا چند روز با فرد میماند و به او احساس ضعف و خستگی میدهد و گاهی هم چندساعته برطرف شود. پس بهتر است پیشگیری را حتما در برنامه خود بگذارید تا دچار گرمازدگی و تبعات خطرناک و گاه جبرانناپذیر آن نشوید.
منبع: همشهری آنلاین