خوب، بد و زشت نخستین مناظره!

زی‌سان: اولین مناظره نامزد‌های انتخابات چهاردهم ریاست جمهور دیشب (دوشنبه / ۲۸ خرداد) برگزار شد. این مناظره از ساعت ۲۰ تا ۲۴ با اجرای مهدی خسروی برگزار شد. موضوع اصلی نخستین مناظره «اقتصاد» با محوریت مهار تورم و رشد تولید بود. 

به گزارش «زی‌سان»، ۶ نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای نخستین بار در مقابل یکدیگر به طرح برنامه‌های اقتصادی خود پرداختند. در ادامه مهم‌ترین حاشیه‌ها و نکات نخستین مناظره ارائه شده است. 

۱- در همان ابتدای مناظره، بر خلاف انتظارات این شروع کوبنده و طوفانی مصطفی پورمحمدی با تمرکز بر نقش بزرگ سیاست خارجی در اقتصاد با کلید واژه تحریم و حمله به سفارت‌خانه‌ها بود. پورمحمدی در همان ابتدا تاکید کرد که اقتصاد را بدون توجه به سیاست خارجی نمی‌توان درست کرد. 

۲- تلاش قالیباف برای زاویه پیدا نکردن با پزشکیان یکی از نکات قابل توجه بود که در مناظره نخست اتفاق افتاد. او در همان دور اول با دیدگاه پزشکیان اعلام همراهی کرد. به روایتی می‌توان گفت او با جدی‌ترین نامزد رقیب خود اعلام صلح کرد. این رویه، دقیقا برخلاف راهبرد او در مناظره‌های انتخاباتی سال ۱۳۹۲ بود که در مناظره او با حسن روحانی دچار چالش جدی شد. 

۳- توپ پر زاکانی برای هدف قرار دادن پزشکیان و معطوف کردن نگاه‌ها به سوی خود از همان ابتدای مناظره مشهود بود. زاکانی به طور مشخص بار‌ها روی خود را به سوی پزشکیان برگرداند و او را مورد خطاب قرار داد. حتی در دور پایانی مناظره، خواستار محاکمه مسئولان سابق کشور حاضر در ستاد پزشکیان شد. او بار‌ها به دولت روحانی و عملکردش حمله کرد. این موضوع حتی با واکنش کانال سپاه قدس نیز همراه شد؛ به گونه‌ای که حملات را بداخلاقی و توهین نامید. 

۴- نگاه از بالا به پایین و تحقیرآمیز قاضی‌زاده هاشمی نسبت به سایر کاندیدا‌ها نیز حاشیه‌ساز شد. او به شکل غیرمستقیم به سایر کاندیدا‌ها اعلام کرد، کارشناس نیستید و سطح بحث‌ها کارشناسانه نیست. 

۵- گاف بزرگ زاکانی درباره WHO و WTO نیز بسیار جنجالی شد. زاکانی قصد داشت بگوید ترکیه با وجود عضو WTO (سازمان تجارت جهانی) بودن دچار تورم شده است، اما اشتبا‌ها WHO (سازمان بهداشت جهانی) را به کار برد. 

۶- دیگر نکته قابل توجه در جریان مناظره نخست، تیکه پرانی پنهان جلیلی به پزشکیان بود. جلیلی که تقریبا شب آرام و بدون چالشی را سپری کرد، به شکل پنهان خطاب به نامزد اصلاح‌طلبان می‌گفت: رئیس‌جمهور خود باید کارشناس باشد. تقریبا جلیلی در تمامی مناظره چندان وارد چالش با سایر نامزد‌ها نشد. نکته قابل توجه درباره او تاکید بر دیدگاه و رویکرد ویژه داشتن خود بود. 

۷- قالیباف بار‌ها تاکید کرد، رئیس‌جمهور آینده باید قوی، تصمیم‌ساز و دارای سابقه اجرایی باشد. این اظهارات قالیباف به طور مشخص اشاره به خود بود. به نوعی او خود در میان تمامی نامزد‌ها مرد اجرایی و تصمیم‌ساز می‌داند. 

۸- تپق‌های مکرر و بریده حرف زدن پزشکیان به صورت مشهود در کلیت مناظره ادامه داشت. هر چند این اتفاق را نمی‌توان به عنوان یک ضعف بزرگ قلمداد کرد، اما ظاهرا او از آمادگی لازم برای ورد به مباحث جنجالی و انتقادات مطرح شده از خود برخوردار نبود. 

۹- عدم توجه نامزد‌های مختلف به انتقادات و تلاش‌های زاکانی برای مورد توجه قرار گرفتن در فضای مجازی بازتابی گسترده‌ای داشت. این‌که زاکانی تلاش داشت کانون اصلی توجه باشد و با حمله به نامزد اصلاح‌طلبان خود را برجسته کند مشهود بود، اما مشهودتر این بود که دیگر نامزد‌ها چندان او و اظهاراتش را جدی نمی‌گرفتند. 

۱۰- اصرار پزشکیان بر غیرکارشناسانه بودن دیدگاه سایر نامزد‌ها کلید واژه اصلی نامزد جریان اصلاحات بود. او تاکید داشت که باید مدیریت را به آدم‌های با تجربه و متخصص بدهیم و از تجربه سایر کشور‌های موفق استفاده کنیم. چرا برای بیماری به خارج می‌رویم و از دانش آنها استفاده می‌کنیم، در زمینه مدیریت هم از این مشورت‌ها و تجارب استفاده کنیم.

۱۱- جنجالی شدن ادعا‌های زاکانی درباره توسعه و تورم کشور ترکیه هم بسیار جنجالی شد. زاکانی در مناظره ادعا کرد: ترکیه با سرمایه گذاری خارجی و عضویت در FATF بیش از ۷۰ درصد تورم دارد. منقدان نوشتند: برخلاف تحلیل شهردار تهران اتفاقا مهمترین عامل تورم ترکیه پس از سال ۲۰۱۷ به تحریم‌های آمریکا و ترامپ بر علیه این کشور مربوط است. در پی چرخش اردوغان به شرق پس از کودتای ۲۰۱۶ و خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه روابط ترکیه و غرب تیره و ترامپ تحریم‌های را بر علیه صنایع این کشور اعمال کرد که به خروج شرکت‌های بین المللی و سقوط ارزش لیر در برابر دلار انجامید. بعلاوه ترکیه در بخش خاکستری FATF قرار دارد و هنوز تاییدیه‌های لازم را کسب نکرده است.

۱۲- تلاش تمامی نامزد‌ها برای دور نگه داشتن خود از انتقاد صریح از دولت رئیسی نیز به صورت کلی مشهود بود. با وجود طرح انتقاد‌های پنهان از عملکرد دولت سیزدهم هیچ نامزدی به صورت مستقیم از دولت شهید رئیسی انتقاد نمی‌کرد. 

۱۳- در کلیت مناظره اول مجادله جدی میان نامزد‌ها شکل نگرفت. این رویه بر خلاف مناظرات دوره‌های قبل انتخابات ریاست جمهوری بود. البته این انتظار وجود دارد در مناظره‌های آتی این مجادله میان نامزد‌ها اتفاق بیافتد. 

۱۴- چهار نامزد اصول‌گرا تلاش داشتند خود را ادامه دهنده راه دولت شهید رئیسی معرفی کنند. در این بین بیش از هر شخص دیگر علیرضا زاکانی تلاش داشت خود را ادامه دهنده راه دولت شهید رئیسی معرفی کند. او بیش از سایر نامزد‌ها نام شهید رئیسی را بر زبان آورد.