بمب افکن خط مقدم سوخو-۲۴ام (Su-۲۴M) توسط شرکت سهامی دفتر طراحی سوخوی مستقر در مسکو و انجمن تولید هواپیما نووسیبیرسک در نووسیبیرسک روسیه تولید میشود. سوخو-۲۴ام در سال ۱۹۸۳ وارد خدمت شد و توسعه یافته Su-۲۴ است که با نام رمز ناتو “Fencer” شناخته میشود.
تاکنون بیش از ۹۰۰ فروند سوخو-۲۴ تحویل داده شده است و این هواپیما در خدمت نیروی هوایی و دریایی روسیه و نیروی هوایی آذربایجان، الجزایر، بلاروس، قزاقستان، لیبی، سوریه، سودان، ایران و اوکراین است.
بمب افکن خط مقدم سوخو-۲۴ام برای نفوذ به قلمرو متخاصم و انهدام اهداف زمینی و سطحی در هر شرایط آب و هوایی، در روز و شب طراحی شده است. این جنگنده دارای انواع مختلف است که برای شناسایی و اقدامات متقابل الکترونیکی طراحی شده است.
۴۰۰ فروند سوخو ۲۴ام نیروی هوایی روسیه به استاندارد M۲ با سیستمهای ناوبری و تسلیحاتی ارتقا یافتند تا امکان پرتاب نسخههای جدید Kh-۲۹ و سایر موشکها فراهم شود. ارتقاءها شامل یک کامپیوتر جدید SV-۲۴، نمایشگرهای کریستال مایع، نمایشگر هدآپ ILS-۳۱، نقشه متحرک دیجیتال و سیستم موقعیت یابی جهانی است. در سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی روسیه شروع به جایگزینی سوخو۲۴ با سوخو۳۵ کرد.
سوخو ۲۴ ارتقا یافته ناوگان دریای سیاه نیروی دریایی روسیه در مانور پست فرماندهی چندملیتی قفقاز-۲۰۲۰ که در سپتامبر ۲۰۲۰ در روسیه برگزار شد، شرکت کرد.
این هواپیما دارای یک پیکربندی آیرودینامیکی معمولی با بال شانهای با حرکت متغیر است. بدنه از طراحی نیمه مونوکوک با بخش مستطیل شکل، با کابین خلبان دو صندلی تحت فشار است. زاویه برگشت بال از ۱۶ درجه تا ۶۹ درجه متفاوت است، با توجه به لبه جلویی بال با چهار موقعیت ثابت پانل بیرونی بال در ۱۶ درجه، ۳۵ درجه، ۴۵ درجه و ۶۹ درجه است.
قسمت دم شامل سطوح دم افقی متحرک و یک دم عمودی تک باله مجهز به سکان است. سطوح دم افقی در هنگام انحراف متقارن به عنوان آسانسور و در هنگام انحراف متفاوت به عنوان هواکش عمل میکنند. ارابه فرود از نوع سه چرخه به هواپیما اجازه میدهد از باندهای بتنی یا بدون سنگفرش استفاده کند.
Su-۲۴ به انواع زیر از موشکهای هوا به زمین مسلح میشود که شامل موشکهای هدایت شونده فرماندهی رادیویی Kh-۲۳ یا Kh-۲۳M با برد ۵ کیلومتر با حداکثر حمل تا چهار موشک، موشکهای راداری غیرفعال Kh-۲۸ و Kh-۵۸ با برد ۹۰ کیلومتر و قابلیت حمل تا دو موشک و دو موشک هوا به هوای IR ویمپل R-۶۰ با برد ۳ کیلومتر است.
هواپیمای سوخو ۲۴ ام نیز مجهز به موشکهای هدایتشونده لیزری Kh-۲۵L با برد ۲۰ کیلومتر وقابلیت حمل تا چهار موشک، موشکهای لیزری / هدایت شونده با تلویزیون Kh-۲۹LT با برد ۱۰ کیلومتر با قابلیت حمل تا سه موشک، موشکهای راداری غیرفعال Krypton با برد ۱۸۰ کیلومتر با قابلیت حمل حداکثر دو موشک و موشکهای هدایت شونده فرماندهی تلویزیونی Kh-۵۹ با برد ۹۰ کیلومتربا قابلیت حمل حداکثر دو موشک است.
همچنین این جنگنده مجهز به بمبهای هوایی هدایت شونده با تلویزیون KAB-۵۰OKR و هدایت لیزری KAB-۱۵۰۰L است که توسط شرکت تحقیقاتی و تولید دولتی منطقه مسکو تامین میشود.
هر دو هواپیما میتوانند تا شش غلاف موشک را حمل کنند. وزن تسلیحات بمب معمولی بین ۷.۵ تا ۸ تن است. این هواپیما میتواند تا سه غلاف اسلحه را با تفنگهای ۲۳ میلی متری Gsh-۶-۲۳ حمل کند که سرعت شلیک ۹۰۰۰ گلوله در دقیقه و واحد آتش ۵۰۰ گلوله دارد. اسلحههای Gsh-۶-۲۳ توسط دفتر طراحی ابزار در تولا، روسیه تولید میشوند.
سیستم یکپارچه ناوبری و هدف گیری بمب افکن سوخو ۲۴، PNS-۲۴ است. PNS-۲۴، در ارتباط با تجهیزات ناوبری رادیویی، میتواند عملکردهای زیر را انجام دهد: هشدار زمین، شناسایی اهداف و انهدام آنها توسط سطح و بمباران پرتابی. تعیین هدف برای موشک ها؛ شناسایی رادارهای عملیاتی و پرتاب موشک بر روی این رادارها، کنترل خودکار و نیمه اتوماتیک هواپیما در هنگام فرود به ارتفاع ۴۰ تا ۵۰ متر.
هواپیمای سوخو۲۴ام مجهز به سیستم ناوبری و هدف گیری یکپارچه اصلاح شده PNS-M است که شامل یک سیستم دید لیزری/تلویزیونی برای موشکهای هدایت شونده لیزری هوا به سطح/تلویزیون است.
SVP-۲۴ Gefest، سیستم مشاهده ناوبری مدرن، در سال ۲۰۱۳ بر روی بمب افکنهای سوخو۲۴ ام منطقه نظامی مرکزی نصب شد. این سیستم دقت تسلیحات داخل هواپیما را بهبود میبخشد. این سیستم همچنین برای بمب افکنهای خط مقدم نیروی دریایی ۴۳ هنگ مستقل حمله هوایی نیروی دریایی روسیه تجهیز میشود.
این نیروگاه از دو توربوجت A-F با نیروی رانش ۱۱۲۰۰ کیلوگرمی تشکیل شده است. سوخت در مخازن یکپارچه بدنه قرار میگیرد. دو مخزن سوخت خارجی با ظرفیت ۳۰۰۰ لیتر هر کدام را میتوان از قسمت بال مرکزی آویزان کرد و یک مخزن سوخت خارجی با ظرفیت ۲۰۰۰ لیتر از بدنه آویزان شد.
یک سیستم گاز بی اثر برای ایمنی آتش نصب شده است. هواپیمای سوخو۲۴ ام مجهز به سیستم سوخت گیری پروازی است. حداکثر سرعت Su-۲۴M ۱۵۵۰ کیلومتر در ساعت و برد بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر است. سقف سرویس ۱۱۰۰۰ متر و حداکثر سرعت صعود ۹۰۰۰ متر در دقیقه است.
نام: سوخو ۲۴
خدمه: ۲ (خلبان و ناوبر)
ورود به خدمت: سال ۱۹۸۳
طول: ۲۲.۶۷ متر
ارتفاع: ۵.۹۲ متر
منبع: روزیاتو