حمیدرضا خدایی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، درباره شایعه مرغهای هورمونی، با بیان اینکه مرغهای هورمونی بزرگترین دروغ قرن است، گفت: «در سیستمهای پرورشی طیور، حداقل سه نوع پرورش مرغ وجود دارد یک نوع پرورش مرغ گوشتی است که به لطف پیشرفت اصلاح نژاد و تغذیه مناسب حداکثر دو ماه بیشتر طول نمیکشد که مرغها رشد کنند و توجه شود که این مرغها و خروسها اصلا به سن بلوغ نمیرسند. این نوع مرغها برای مصرف به بازار عرضه میشوند.
سلامت نیوز در خبری نوشت:دسته دوم مرغهای تخم گذار هستند که از تخم مرغ آنها استفاده میکنیم. دسته سوم مرغهای لاین (یا اجداد) هستند که از این نوع مرغها جوجه کشی میکنیم و اصلا به چرخه خوراک ما وارد نمیشوند (و ممکن است از گوشت آنها در صنایع غذایی مانند سوسیس و کالباس استفاده شود)»
وی در ادامه گفت: «ما به عنوان مصرف کننده فقط از مرغها یا خروسهای گوشتی استفاده میکنیم. برای اینکه این نوع مرغها در دوره پرورش ۴۲ روزه خیلی خوب رشد کنند پرورش دهندگان طیور اقداماتی را انجام میدهند؛ که یکی از آنها استفاده از محرکهای رشد مانند آنتی بیوتیکها است، اما باید گفت هورمون به هیچ عنوان در پرورش مرغها استفاده نمیشود.»
وی در توضیح بیشتر درباره دلایل عدم استفاده از هورمون در صنعت طیور، گفت: «اولین دلیل این است که این کار صرفه اقتصادی ندارد ما نمیتوانیم به عنوان مثال یک گله ۱۰۰ هزارتایی مرغ داشته باشیم و بیاییم به تک تک آنها هورمون تزریق کنیم، چون هورمون بسیار گران است و به واسطه اینکه اصلاح نژاد و تغذیه اصولی و برخی محرکهای رشد گیاهی بی آزار مشکل رشد مرغها را حل کرده است پس اصلا پرورش دهندگان مرغ به استفاده از روش بسیار گران تزریق هورمون، نیازی پیدا نمیکنند؛ بنابراین با اطمینان میگویم در صنعت طیور به هیچ عنوان هورمون استفاده نمیشود ولی در بخشهای دیگر صنعت دامپروری مثل پرورش دام بزرگ ممکن است از هورمون استفاده کنند.»
وی خاطرنشان کرد: «در پرورش مرغ گوشتی یعنی مرغی که گوشتش مورد استفاده ما قرار میگیرد هورمون استفاده نمیکنیم دلیلش این است که اصلاح نژاد قبلا مشکل رشد مرغها را حل کرده است و مرغها در عرض ۴۲ تا ۵۰ روز به بازار مصرف میرسند و نکته دوم گرانی هورمون است که به واسطه گرانی آن صنعت دامپروری زیر بار استفاده از هورمون برای مرغ گوشتی نخواهد رفت.»
وی درباره مصرف مرغهای با وزن متوسط گفت: «پیشتر فرهنگ تغذیهای ایرانیان به این صورت بود که تصور میکردند هر قدر مرغ وزن بیشتری داشته باشد، بهتر است، اما خوشبختانه در حال حاضر مصرف مرغهای در وزن ۲ کیلوگرم بین مردم رایج شده است که این بسیار خوب است. اصولا مرغهای هم وزن نشان دهندهی مدیریت مطلوب و یک پارچهی مرغدار است.»
وی تاکید کرد: «مرغهای هورمونی دروغ بزرگ قرن در صنعت طیور ایران است ولی متاسفانه استفاده از آنتی بیوتیک در پرورش مرغها برای رشد بیشتر مرسوم و مد نظر برخی مرغداران است. این پرورش دهنه گان از انتی بیوتیکها به عنوان محرک رشد مرغها استفاده میکنند. البته برخی مرغ داریها ادعا میکنند مرغ سبز تولید میکنند و در جیره غذایی مرغ هایشان آنتی بیوتیک نیست و ما به دلیل خصوصیات ظاهری، وزن و رشد یکنواخت این مرغها اصل را بر صحت گفته هایشان میگذاریم.»
وی درباره عوارض مصرف آنتی بیوتیک در پرورش مرغ برای بدن انسان گفت: «وقتی بیماری عفونی میگیریم و به پزشک مراجعه میکنیم برای ما آنتی بیوتیک تجویز میکند و به مصرف کامل آنتی بیوتیک توصیه میکند. ما به این دوز، دوز درمانی میگوییم که عفونتهای باکتریایی بدن ما را به صورت کامل از بین میبرد. وقتی در پرورش مرغها از آنتی بیوتیک استفاده شود؛ آنتی بیوتیکهایی که از طریق گوشت مرغ وارد بدن مصرف کنندگان میشد دوز درمانی نیست ویک دوز ضعیفی است که ممکن است مقاومت ایجاد کند.»
وی افزود: «یک زمانی اگر بیمار به دلیل سینوزیت به پزشک مراجعه میکرد و پزشک یک آنتی بیوتیک ساده برای بیمار تجویز میکرد و بیمار بهبود پیدا میکرد، اما بعد از یک مدتی که دوباره بیماری فرد عود میکند باید آنتی بیوتیک قوی تری برای فرد تجویز شود که این چرخه به طور مداوم تکرار میشود؛ قطع به یقین نمیتوانم این را بگویم، ولی شاید یکی از دلایل سخت شدن درمانها با آنتی بیوتیک بجز تجویز غیر اصولی آنتی بیوتیک در کشور ما، استفاده از فراوردههایی باشد که ممکن است در درون خود مقادیر جزیی آنتی بیوتیک داشته باشند بنابراین ضرر استفاده از آنتی بیوتیک در مرغها برای مصرف کننده است.»
وی درباره باورعمومی مردم درباره عدم استفاده از گردن یا بال مرغ به دلیل تزریق واکسن، گفت: «قسمتهایی که پوست به استخوان نزدیک میشود هم ما رگهای بیشتری داریم و هم ممکن است تجمع چربی داشته باشیم و البته طبق نظر عوام تجمع هورمونها در این قسمتها بیشتر باشد بنابراین مصرف کردن نواحی که به استخوان نزدیک است به واسطه عروق خونی و لنف و چربیها این باور را در افراد ایجاد میکند که ممکن است گردن یا بال مرغ قسمتهای مضر برای مصرف باشد که این باور اشتباهی است در این قسمتهای مرغ بیشتر تجمع چربی را داریم شاید توصیهای که برای عدم استفاده از این نواحی مرغ میشود به همین موضوع تجمع چربی برمی گردد. البته لازم است اضافه کنم محل تزریق واکسن در طیور گردن و بال نیست و در ماهیچههای با ضخامت است و نکتهی دیگر اینکه برخی واکسنها اساسا خوراکی است.»
وی افزود: «گفته میشود در بال و گردن مرغ هورمون جمع میشود این در حالی است که در پرورش مرغ گوشتی اصلا مرغ بالغ نمیشود که بخواهد هورمونهای جنسی را در این قسمتها ذخیره کند. مرغ نزدیک چهار ماه طول میکشد که به بلوغ برسد ما زیر دو ماه این مرغها را به بازار عرضه میکنیم بنابراین ما مرغی را مصرف میکنیم که اصلا بالغ نیست که بخواهیم هورمون جنسی تولید کرده باشد که در قسمتهای بال و گردن ذخیره کرده باشد و این موضوع را قویا تکذیب میکنم.»
مرغهایی که دچار خون مردگی شده اند را میتوان مصرف کرد؟
وی درباره مصرف گوشت مرغهایی که دچار خون مردگی یا کبودی میشوند، گفت: «مصرف آن اشکالی ندارد. دلیل کبودی این است که رگ پاره شده و خون به زیر پوست مرغ رفته است. البته قطعا این موضوع در بازار پسندی مرغ تاثیر میگذارد.»
وی تاکید کرد: «چیزی به اسم مرغ هورمونی وجود ندارد و این یک بازارگرمی بیش نیست و متاسفانه افراد غیر مطلع به این موضوع دامن میزنند. باید افراد را هدایت کنیم در زمینه تخصص خودشان صحبت کنند. بنده اجازه ندارم در حوزه پزشکی وارد شوم، صنایع غذاییها اجازه ندارند به حوزه دامپروری و دامپزشکی وارد شوند، دامپروریها هم اجازه ندارند به حوزه صنایع غذایی وارد شوند کما اینکه همه دارند یک کار مشترک انجام میدهند و هدف رساندن محصول سالم به دست مصرف کننده است.»
وی در پایان گفت: «صفحات اینستاگرام و فضای مجازی را که میبینید اطلاعات زیادی وجود دارد که اصلا صحت ندارد مثلا در مورد خواص قهوه که اگر پیگیر اخبار باشید یک روز میگویند قهوه خوب است یک روز میگویند بد است. شاید اظهار نظر متناقض به دلیل به کار بردن شیوههای نامطلوب علم آمار در تحقیقات باشد. ما یک سر درگمی آماری دربرخی مطالعات علوم پزشکی و تجربی داریم و آن این است که فقط یک رابطه را به دست میآورند یک ضریبی را به دست میآوریم. در حالی که باید توانایی این را داشته باشیم که وقتی رابطهای را به دست میآوریم توجیه علمی آن را هم بر اساس منابع و ماخذ داشته باشیم.»