بزرگ‌ترین معمای هوانوردی جهان؛ چه بر سر پرواز ام اچ ۳۷۰ آمد؟

زی‌سان: در دهه گذشته، چند کلمه است که برای لی اریو کابوس بوده است – قطع ارتباط. وقتی که پرواز ام اچ ۳۷۰ و پسر لی اریو، یانلین که سوار آن پرواز بود، ناپدید شد، خطوط هوایی مالزی به او گفتند که ارتباط قطع شده است.

آقای لی می‌گوید: «سال‌هاست که می‌پرسم منظور شما از عبارت 'قطع ارتباط' چیست؟ به نظر من اگر ارتباط با کسی قطع شود، باید بتوانید دوباره با او ارتباط برقرار کنید.»

او و همسرش لیو شوانگ‌فنگ - کشاورزان روستایی در جنوب پکن - تلاش کرده‌اند تا از چیزی سر در بیاورند که به بزرگترین معمای تاریخ هوانوردی تبدیل شده است.

در ۸ مارس ۲۰۱۴، کمتر از یک ساعت پس از آغاز پرواز معمولی شبانه از کوالالامپور به پکن، خلبان به کنترل ترافیک هوایی مالزی شب به خیر گفت. هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ حامل ۲۲۷ مسافر و ۱۲ خدمه در آستانه ورود به حریم هوایی ویتنام بود.

هواپیما سپس ناگهان تغییر جهت داد و تمام ارتباطات الکترونیکی قطع شد. هواپیما به عقب برگشت، ابتدا بر فراز مالزی، و سپس به سمت دوردست‌ترین نقطه جنوبی اقیانوس هند رفت تا زمانی که گمان می‌رود سوخت آن تمام شده است.

بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین عملیات جست‌وجوی تاریخ که چهار سال به طول انجامید برای پیدا کردن هواپیما انجام شد، اما هیچ اثری از هواپیمای ناپدید شده پیدا نشد. هزاران اقیانوس شناس، مهندس هوانوردی و کارآگاهان آماتور داده‌های تکه تکه و پراکنده پرواز را بررسی کرده و سعی کرده‌اند محاسبه کنند که این پرواز کجا سفر خود را به پایان رسانده است.

برای خانواده‌های سرنشینان این هواپیما، ۱۰ سال گذشته سال‌های غم و اندوه گریزناپذیری بوده است، و پویشی به راه انداخته‌اند تا جستجو ادامه پیدا کند، و بفهمند دقیقاً چه بر سر ام‌اچ۳۷۰ آمده است و چرا.

پیشنهاد مطالعه: تئوری‌هایی درباره ناپدیدشدن پرواز MH۳۷۰ مالزی  

آقای لی برای حمایت از آن پویش، سراسر دنیا را در نوردیده است. او می‌گوید که پس‌انداز خود را در سفر به اروپا و آسیا و سواحل ماداگاسکار، که در آن‌جا قطعاتی از لاشه هواپیمای گم شده پیدا شده است، خرج کرده است.

او می‌گوید که می‌خواست شن‌های جایی را حس کند که جسد پسرش ممکن است آنجا به ساحل آمده باشد. می‌گوید در اقیانوس هند فریاد می‌زده و به یانلین می‌گفته که آمده تا او را به خانه ببرد.

او می‌گوید: «برای یافتن پسرم تا آخر دنیا سفر خواهم کرد.»

این زوج که اکنون در اواخر دهه ۶۰ زندگی خود هستند، در بخش روستایی استان هِه‌بِی چین زندگی می‌کنند. بیشتر درآمد آنها صرف هزینه تحصیل فرزندانشان می‌شد و هرگز پولی برای سفر نداشتند.

یانلین اولین کسی بود که در روستای آنها به دانشگاه رفت و اولین کسی بود که در خارج از کشور شغل پیدا کرد و در مالزی برای یک شرکت مخابراتی کار می‌کرد.

او برای یک قرار درخواست ویزا به چین برمی‌گشت که پرواز ناپدید شد. آقای لی می‌گوید: «قبل از وقوع این حادثه، ما هرگز به شهر مجاور هندان نرفته بودیم».

آقا و خانم لی که اکنون مسافرانی با تجربه هستند، به مالزی بازگشته‌اند تا با خانواده‌های دیگر مراسم یادبود دهمین سالگرد این اتفاق را برگزار کنند.

یانلین یکی از ۱۵۳ مسافر چینی این پرواز بود. والدین او در میان حدود ۴۰ خانواده چینی هستند که دریافت غرامت از سوی دولت مالزی را رد کرده‌اند و چندین پرونده حقوقی را در چین علیه شرکت هواپیمایی، سازنده هواپیما و سایر طرف‌ها تشکیل داده‌اند.

در طول ۱۰ سال، زندگی افرادی که تحت تأثیر این اتفاق قرار گرفته‌اند، ادامه یافته است، اما آنها نیز احساس می‌کنند که به هواپیمای گم‌شده قفل و زنجیر شده‌اند.

پیامی از سوی شوهر گریس نیتان به مادرشوهرش که در ام‌اچ۳۷۰ ناپدید شد

گریس نیتان در حال انجام امتحانات نهایی حقوق در بریتانیا بود که ام اچ ۳۷۰ ناپدید شد. مادرش آن، در پرواز بود. اکنون او یک وکیل دادگستری است که در مالزی دفتر کار خود را دارد و مادر دو فرزند خردسال است.

در مراسم یادبود سالگرد در کوالالامپور، او تعریف می‌کند که با عکس مادرش به محل برگزاری جشن ازدواج خود رفت، و دو بارداری سخت را در شرایطی پشت سر گذاشت و دستش از مشورت مادرش کوتاه بوده است.

چند قطعه درهم‌شکسته از هواپیما برای بازدید وجود داشت که تنها شواهد فیزیکی پیدا شده از هواپیما هستند. بخش‌هایی از بال به نمایش گذاشته شده بود که در اثر غوطه‌ور بودن طولانی مدت در دریا پوسیده شده بود و ساختار داخلی لانه زنبوری شان که به طرز عجیبی شل و ول به نظر می‌رسید، از بیرون دیده می‌شد.

در میان جمعیت، بلین گیبسون بود که بیش از هرکس دیگری قطعاتی از ام اچ ۳۷۰ را پیدا کرده است.

آقای گیبسون را که یکی از بی‌شمار شخصیت‌هایی است که پایش به داستان پرماجرای ام اچ ۳۷۰ کشیده شده، می‌توان ماجراجویی آماتور توصیف کرد. او به سبک ایندیانا جونز لباس می‌پوشد و درآمد حاصل از فروش خانه اجدادی‌اش در کالیفرنیا را برای تأمین هزینه‌های عشق‌اش به سفر، با هدف شخصی بازدید از همه کشور‌های جهان خرج کرده است.

«در مراسم سالگرد یک سالگی گم شدن هواپیما که شرکت کردم، فهمیدم هیچ جستجوی سازمان‌یافته‌ای در خطوط ساحلی برای یافتن قطعه‌های شناور وجود ندارد. هیچ کاری نکرده بودند، به همین سادگی. آن زمان میلیون‌ها دلار برای جستجو در زیر آب خرج می‌کردند؛ و من فکر می‌کردم که خوب، احتمالا اولین قطعه از این هواپیما را کسی که در ساحل راه می‌رود پیدا می‌کند؛ و از آنجایی که هیچ‌کس این کار را نمی‌کرد، فکر کردم که خودم می‌توانم انجامش دهم.»

او می‌گوید یک سال سواحل میانمار تا مالدیو را جست‌وجو می‌کرده است، تا توانسته اولین قطعه‌اش را، از پایدارکننده پشتی هواپیما، روی نواری شنی در موزامبیک بیابد.

در آن زمان قطعه بزرگ دیگری از بال، معروف به فلاپرون، قبلاً در جزیره ریونیون پیدا شده بود که به خانواده‌ها اطمینان می‌داد که ام اچ ۳۷۰ واقعاً در اقیانوس هند سقوط کرده است.

قطعات پیدا شده همگی ۱۶ ماه یا بیشتر پس از ناپدید شدن ام اچ ۳۷۰ در سواحل مختلف شرق آفریقا کشف شدند.

تجزیه و تحلیل جریان‌های آب غالب جنوب اقیانوس هند نشان می‌داد که آنها احتمالاً از جایی آمده‌اند که گمان می‌رود ام اچ ۳۷۰ در دریا سقوط کرده است.

اسلم خان، بازپرس ارشد سابق مالزی توضیح داد که چگونه آنها را شناسایی کردند. شماره سریال در برخی از قطعات با سوابقی مطابقت داشت که تولید کننده نگه می‌داشت، تا تأیید شود که بدون شک آنها متعلق به بوئینگ خطوط هوایی مالزی هستند.

فونت‌های متمایز به کار رفته در علامت‌های استنسیل روی قطعات دیگر نشان می‌داد که تقریباً با اطمینان می‌توان گفت که آنها هم متعلق به این هواپیما هستند. هیچ هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ دیگری تاکنون در اقیانوس هند سقوط نکرده است.

تا زمانی که فلاپرون پیدا شد، تنها شواهدی که نشان می‌داد هواپیما دور زده و در مسیر برعکس رفته است، داده‌های رادار نظامی در مالزی و تایلند بود که هواپیما را در حال پرواز به سمت غرب بر فراز شبه جزیره مالایا مشاهده کرده بودند.

سپس یک شرکت انگلیسی به نام اینمارست یک سری از شش پینگ یا «دست دادن» را که در هر ساعت بین یکی از ماهواره‌هایش و ام اچ ۳۷۰ انجام شده بود، شناسایی کرد. تمام ارتباطات دیگر هواپیما قطع شده بود.

از این داده‌های پراکنده و کمیاب برای ردیابی و پیدا کردن فاصله بین هواپیما و ماهواره در هر ساعت به همراه سلسله‌ای از کمان‌های دایروی استفاده کردند که موقعیت تخمینی محل سقوط را مشخص می‌کند. اما باز هم این منطقه بسیار عظیمی در یک دریای متلاطم و بسیار عمیق بود.

جست و جو، با مشارکت ۶۰ کشتی و ۵۰ هواپیما از ۲۶ کشور، از مارس ۲۰۱۴ تا ژانویه ۲۰۱۷ به طول انجامید. در اوایل سال ۲۰۱۸ جستجو به مدت پنج ماه توسط یک شرکت خصوصی مستقر در ایالات متحده به نام «اوشن اینفینتی» با استفاده از شهپاد‌های زیر آب برای بررسی بستر دریا از سر گرفته شد.

فقدان اطلاعات دقیق، به تئوری‌های بسیاری در مورد آنچه در هواپیمای ام اچ ۳۷۰ اتفاق افتاده است دامن زده است، از ربوده شدن و بردن آن به روسیه، یا شاید به پایگاه هوایی ایالات متحده در جزیره دیگو گارسیا، تا سرنگون کردن آن.

فلورانس دو چانگی، روزنامه‌نگار فرانسوی با نگاهی به قطعات ام اچ ۳۷۰ که به نمایش گذاشته شده بود، زمزمه کرد: «خجالت‌آور است».

خانم چانگی کتابی با تحقیقات دقیق نوشته است، که یکی از بیش از ۱۰۰ کتاب منتشر شده درباره ام اچ ۳۷۰ است.

او می‌گوید که کل فرضیه چرخش هواپیما و رفتن به جنوب جعلی بوده است. او معتقد است که قطعاتی که پیدا شده متعلق به ام اچ ۳۷۰ نیست. او در مورد محموله داخل هواپیما سوالاتی را مطرح می‌کند و در کتابش می‌گوید که این هواپیما احتمالاً به دلیل این محموله توسط هواپیما‌های آمریکایی بر فراز دریای چین جنوبی سرنگون شده است.

اما، اگر داده‌های رادار و ماهواره‌ای ارائه شده توسط مالزی و اینمارست سرسری پذیرفته شوند - و اکثر کارشناسان آنها را می‌پذیرند - و این که این هواپیمای مسافربری همچنان به جنوب پرواز کرده است، تنها یک توضیح قابل قبول وجود دارد؛ و آن این است که یک نفر هواپیما را عمدا به آن سمت هدایت کرده است.

در مستند جدید بی‌بی‌سی، «چرا هواپیما‌ها ناپدید می‌شوند»، دو کارشناس هوافضای فرانسوی، که یکی از آنها خلبانی با تجربه است، از شبیه‌ساز پرواز برای بازسازی چرخش شدید بوئینگ ۷۷۷ بر فراز دریای چین جنوبی، درست پس از آخرین تماس با کنترل ترافیک هوایی مالزی استفاده کرده‌اند. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که این کار فقط می‌تواند به صورت دستی توسط یک خلبان ماهر و با تجربه انجام شود.

این واقعیت که این کار درست زمانی انجام شده است که ام اچ ۳۷۰ از حریم هوایی مالزی به حریم هوایی ویتنام می‌رفت، به آنها نشان می‌دهد که خلبان تلاش می‌کرده است این حرکت و تغییر مسیر را پنهان کند؛ و اینکه می‌دانسته است مدتی طول می‌کشد تا کنترل ترافیک هوایی ویتنام گزارش دهد که هنوز هواپیما با آنها تماس نگرفته است.

تئوری‌های دیگری نیز وجود دارد - اینکه همه سرنشینان هواپیما به دلیل هیپوکسی، کمبود اکسیژن، پس از کاهش فشاری که شناسایی نشده بود بی‌هوش شده‌اند، یا اینکه یک آتش سوزی یا انفجار فاجعه بار ناگهان ارتباطات را قطع کرده و خلبانان را مجبور به بازگشت کرده است. اما این حرکت‌های دشوار و به دنبال آن پرواز مداوم و یک‌نواخت به سمت جنوب به مدت هفت ساعت، این تئوری‌ها را بسیار نامحتمل می‌کند.

با این حال، پذیرفتن این نظر که یکی از خلبانان به عمد هواپیما و همه مسافرانش را به سمت مرگی در آب برده است نیز سخت است. هیچ یک از خلبانان هیچ سابقه‌ای نداشتند که بتواند چنین اقدامی را توضیح دهد.

تمام این گمانه‌زنی‌های پرشور بر خانواده‌ها اثرات منفی گذاشته‌اند.

جاکیتا گونزالس، همسر پاتریک گومز، سرپرست پرواز ام اچ ۳۷۰، می‌گوید: «برای دشمنان خونی‌ام هم این را نمی‌خواهم.»

«ما گرفتار بد کابوسی بوده‌ایم. اول بار که جست‌وجو را شروع کردیم می‌گفتند که چیزی دیده‌اند و بعد امیدوار می‌شدیم؛ و باز بعد از آن می‌گفتند نه این آن پرواز ام چ ۳۷۰ نیست؛ و باز دوباره با واقعیت مواجه می‌شدیم. هر بار مثل این بود که کسی روس قفسه سینه ما ایستاده و نفس‌مان را بریده است.»

از همان ابتدا دولت مالزی مورد انتقاد خانواده‌ها قرار گرفت. ابتدا به دلیل مدیریت آشفته اولین واکنش به گم شدن هواپیما، با اشتباهاتی مانند عدم اقدام سریع در ردیابی رادار نظامی ام اچ ۳۷۰. و بعداً، به دلیل عدم تمایل آشکار دولت به صدور مجوز جستجو‌های بیشتر، پس از پایان آخرین عملیات اوشن اینفینیتی در اواسط سال ۲۰۱۸.

این شرکت پیشنهاد داده است که جستجو را بدون هیچ کارمزدی از سر بگیرد، اما نیاز به تأیید دولت دارد.

برخی از مقامات مالزی به طور خصوصی اذعان می‌کنند که دولت می‌توانست کار‌های بیشتری انجام دهد. شاید بتوان بخشی از این کم‌کاری را با گذراندن دوره‌ای از آشفتگی سیاسی خارق‌العاده در کشور در سال‌های اخیر توضیح داد. همچنین یک همه‌گیری اتفاق افتاد، حاشیه فرعی بزرگی که باعث شد خانواده‌ها نتوانند مراسم یادبود سالانه خود را برگزار کنند.

وزیر حمل و نقل فعلی، آنتونی لوک، با شرکت در مراسم دهمین سالگرد در کوالالامپور، به دنبال حل این مشکل بود و به خانواده‌ها قول داد که برای یافتن هواپیمای مفقود شده هر کاری که ممکن است انجام دهد. او اعلام کرد که اکنون در حال گفتگو با اوشن اینفینیتی در مورد امکان از سرگیری جستجو در اواخر سال جاری است.

اوشن اینفینیتی در سال ۲۰۱۸ منطقه‌ای به وسعت ۱۱۲ هزار کیلومتر را بررسی کرد. اگرچه این جستجو، نواحی بسیار چالش برانگیزی مانند دره‌های عمیق زیر آب را در بر می‌گرفت و ممکن است متوجه هواپیما نشده باشد.

ریچارد گادفری متخصص بریتانیایی بازنشسته فناوری اطلاعات هوافضا، شخص دیگری است که در گرداب ام اچ ۳۷۰ غوطه‌ور شده است. او می‌گوید منطقه جستجوی بسیار کوچکتری را با استفاده از تجزیه و تحلیل نوآورانه ارسال‌های آزمایشی رادیویی موج کوتاه که به طور معمول توسط علاقه‌مندان رادیو‌های آماتور انجام می‌شود، مشخص کرده است. این کار باید امکان جستجوی متمرکزتر توسط پهپاد‌ها را با چندین گذر از یک منطقه فراهم کند.

«آن‌ها سالانه ۱.۷ میلیارد سابقه را در پایگاه داده خود ثبت می‌کنند. تور ماهیگیر بزرگی را در سراسر جهان تصور کنید که پر از سیگنال‌های رادیویی است. هر بار که یک هواپیما از این تور می‌گذرد، سوراخی در تور ایجاد می‌کند. این به من می‌گوید که هواپیما در یک زمان خاص کجا بوده است. در طول شش ساعت پرواز ام اچ ۳۷۰ به سمت جنوب اقیانوس هند، من توانستم ۳۱۳ ناهنجاری را در سیگنال‌های رادیویی در ۹۵ نقطه مختلف در زمان پیدا کنم. این به شما یک مسیر پروازی بسیار دقیق‌تر و تعیین مکان دقیق‌تر سقوط را می‌دهد.»

روش ریچارد در حال حاضر توسط دانشگاه لیورپول در حال آزمایش است، که انتظار می‌رود تا اواخر امسال مشخص کند که چقدر معتبر است.

ده سال بعد، لی اریو و همسرش لیو شوانگ فنگ هنوز منتظرند تا بفهمند چه بر سر پسرشان آمده است

خانواده‌ها می‌گویند که با وعده‌های اخیر وزیر حمل و نقل - تغییر لحن دولت مالزی که بسیار لازم بود- دلگرم شده‌اند. اما باز هم محتاط هستند. پیش از این چند بار به آنها امید واهی داده شده است.

خانم گونزالس می‌گوید: «من فقط می‌خواهم هواپیما پیدا شود. حداقل آن وقت می‌توانم بگذارم شوهرم آرام بگیرد. فعلاً کاری برای او انجام نداده‌ام، می‌دانید، مراسم یادبودی برایش برگزار نکرده‌ام. نمی‌توانم، زیرا ما هیچ چیز قابل لمسی از او نداریم.»

در مراسم بزرگداشت تابلوی بزرگی نصب شده بود که مردم می‌توانستند روی آن پیام‌هایی از امید، همدردی یا اندوه بنویسند.

لی زانو زد تا با حروف چینی درشت پیامی برای یانلین بنویسد و سپس با چشمانی اشکبار نشست و به آن نگاه کرد.

او نوشته بود: «پسرم، ۱۰ سال گذشت. مادر و پدرت اینجا هستند تا تو را به خانه برگردانند. ۳ مارس ۲۰۲۴.»

منبع: بی بی سی