تورم سه رقمي مواد پروتیينی

مسعود یوسفی در روزنامه اعتماد نوشت:  مرکز آمار ایران تغییرات متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب برای گروه‌های مختلف کالا‌های خوراکی در مناطق شهری کشور را اعلام کرده که تصویر روشنی از گرانی خوراکی‌ها در سال ۱۴۰۲ به صورت ماه به ماه ارایه می‌کند. در این گزارش از مفهوم «متوسط قیمت پرداخت شده برای محصولی باکیفیت ثابت» استفاده شده است. این مفهوم بدان معناست که محصولی کاملا مشخص با مشخصات دقیق و ثابت طی دوره زمانی و با ترکیبی از وزن یا مقدار مشخص با داده‌های اسکنری در نظر گرفته شده است. مطابق همین «متوسط قیمت» که توسط مرکز آمار ایران ارایه شده در بهمن ماه امسال یعنی یک ماه به پایان سال ۱۴۰۲، در میان ۵۳ قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری، ۲۰ قلم از آنها تغییر قیمت بالاتری از نرخ تورم سالانه داشته‌اند. اما نکته نگران‌کننده اینکه در یک مقیاس سالانه، فقط تورم ۵ قلم کالا رو به پایین بوده و ۴۸ قلم کالای دیگر همچنان رو به بالا حرکت کرده‌اند. اتفاقی که با گذشت نزدیک به دو سال از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین نهاده‌های خوراکی همچنان تداوم دارد.

در برخی کالا‌های خوراکی، میزان افزایش قیمت نزدیک به پایان سال ۱۴۰۲ به شدت بالاست. به‌طور مثال کنسرو ماهی تن نیز در میان اقلام خوراکی، در صدر تورم سالانه قرار داشته است. تورم سالانه این کالا نزدیک به ۱۱۳ درصد بوده. گوشت قرمز نیز در آستانه تورم ۱۰۰ درصدی قرار گرفته است. قیمت یک قوطی ۱۸۰ گرمی کنسرو تن ماهی در بهمن پارسال چیزی حدود ۳۹ هزار تومان بوده. در دی ماه امسال این رقم به حدود ۸۰ هزار تومان و در بهمن ماه یعنی یک ماه بعد، دو هزار تومان بیشتر شده است! یا قیمت یک کیلو گوشت گوسفندی که در بهمن پارسال حدود ۲۸۷ هزار تومان بوده در دی ماه امسال به ۵۳۶ هزار تومان افزایش پیدا کرده و سپس یک ماه گذشته و ۱۰۰ هزار تومان به قیمت آن افزوده شده است! در مورد گوشت گاو و گوساله نیز همین روند تکرار شده. قیمت یک کیلو گوشت گاو یا گوساله در بهمن پارسال حدود ۲۶۶ هزار تومان بوده که بهمن امسال به ۵۳۱ هزار تومان رشد کرده است. یعنی چیزی بیش از ۱۰۰ درصد تورم در این کالا طی یک‌سال رقم خورده است.

وضعیت گوشت سفید نیز تعریفی ندارد. قیمت یک کیلو مرغ ماشینی (غیرسنتی) در بهمن پارسال حدود ۵۶ هزار تومان بوده و در بهمن امسال این رقم به ۸۷ هزار تومان رسیده. یک کیلو ماهی قزل‌آلا نیز از حدود ۱۳۰ هزار تومان در بهمن پارسال به حدود ۲۱۵ هزار تومان در بهمن امسال رسیده و نشان می‌دهد که این قبیل خوراکی‌ها خود را همپای تورم عمومی بالا کشیده‌اند. نکته عجیب، افزایش قیمت کالا‌هایی است که قیمت آنها عموما به صورت «دستوری» توسط دولت تعیین می‌شود. مثلا یک بسته ۲۰۰ گرمی خامه پاستوریزه در بهمن پارسال حدود ۲۴ هزار تومان قیمت داشته، در دی ماه امسال به حدود ۳۲ هزار تومان رشد پیدا کرده یا یک قالب ۱۰۰ گرمی کره پاستوریزه که بهمن پارسال حدود ۲۶ هزار تومان بوده و بهمن امسال به ۳۲ هزار تومان رشد قیمت پیدا کرده است. تورم سه رقمی در برخی کالا‌های خوراکی در حالی طی یک‌سال اخیر شکل گرفته است که اگر همین الان قیمت‌گذاری دستوری برداشته شود؛ بسیاری از این محصولات با عدد‌های نجومی راهی بازار خواهند شد و به نظر می‌رسد که بخش اصلی ماجرا که همان «تورم عمومی» در ایران است را باید دلیل به وجود آمدن چنین وضعیتی در بخش خوراکی‌ها دانست.

موضوع تورم دو رقمی که از سال ۹۶ به بعد تداوم داشته و حالا در کانال ۴۰ درصدی جا خوش کرده، موضوع انتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی و اقتصاددانان از طیف‌های مختلف است. محسن رنانی، اقتصاددان در یادداشتی که به تازگی در کانال تلگرامی خود منتشر کرده در این باره با اشاره به حمله «مغولان» به ایران و تخریب زیرساخت‌های فرهنگی کشورمان نوشته است: «مغولانِ مدرن، اما کار دیگری می‌کنند؛ آنان ساختمان تخریب نمی‌کنند، حتی ساختمان و صنعت هم می‌سازند؛ اما آرام‌آرام، با ابزاری نرم به نام تورم، نه تنها فقرا را که توان دفاع از خود ندارند، به فلاکت می‌کشانند، بلکه ارزش‌های انسانی و اخلاقی کل جامعه را نابود می‌کنند. آنگاه جامعه‌ای که اخلاق و ارزش‌های انسانی و ایمانی نداشته باشد و بخش بزرگی از آن هم فقیر و به حاشیه رانده شده باشد، در چرخه‌ای از تخریب نسل‌ها خودبه‌خود نابود خواهد شد.» در ادامه نگاهی داریم به برخی تحولات قیمتی در خوراکی‌ها که توسط مرکز آمار ایران ارایه شده است.

گروه نان و غلات

در این گروه «شیرینی خشک» با ۲.۴ درصد رشد قیمتی، «رشته آش» با ۱.۳ درصد و «ماکارونی» با ۱.۳ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به دی ماه ۱۴۰۲ داشته‌اند. اما خوشبختانه بیشترین کاهش قیمت مربوط به «برنج ایرانی درجه یک» با ۱.۰- درصد بوده است.

گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن

در این گروه مهم، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «شیرخشک» با ۹.۳ درصد و «کره پاستوریزه» با ۱.۱ درصد و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «روغن نباتی جامد» با ۱.۵- درصد، «روغن مایع» با ۰.۷- درصد و «پنیر پاستوریزه» با ۰.۱- درصد است.

گروه میوه و خشکبار

در این گروه نیز به گفته مرکز آمار ایران، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل (دی ماه) مربوط به «خربزه» با ۳۸.۳ درصد، «انار» با ۵.۷ درصد و «کشمش پلویی» با ۵.۰ درصد همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «پسته» با ۱.۱- درصد و «موز» با ۰.۶- درصد است.

گروه سبزیجات و حبوبات

بیشترین افزایش قیمت در این گروه نسبت به ماه قبل مربوط به «خیار» با ۴.۲ درصد، «لوبیا قرمز» با ۲.۰ درصد و «عدس» با ۱.۸ درصد و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «گوجه‌فرنگی» با ۳۵.۹- درصد، «کدو سبز» با ۶.۴- درصد و «بادمجان» با ۵.۰- درصد است.

گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها

در این گروه نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل، دی ماه مربوط به «سس گوجه‌فرنگی» با ۲.۳ درصد و «سس مایونز» با ۱.۱ درصد و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «قند» با ۰.۳- درصد است.