آیا ممکن است انسان از خنده بمیرد؟!

حتما تاکنون این جمله را بار‌ها شنیده‌اید: «مردم از خنده!». هرچند این اصطلاح اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، اما آیا دارای پشتوانه علمی است؟

گرچه به نظر بعید می‌رسد کسی از خنده بمیرد، اما از نظر فنی این مسئله امکان‌پذیر است و حتی نمونه‌های مستندی از مرگ مرتبط با خنده در گذشته وجود دارد. احتمال اندکی برای تأثیر منفی خنده بر بدن وجود دارد. قلب یکی از آسیب‌پذیرترین مسیر‌ها است.

در نمونه‌های نادر، خنده‌های از ته دل می‌توانند به سنکوپ ناشی از خنده منجر شوند. در این شرایط فشار خون فرد به سرعت در طول خنده‌ی اغراق‌آمیز افت می‌کند. به‌این‌ترتیب دستگاه عصبی خودکار به شدت واکنش می‌دهد. این دستگاه به تنظیم فرآیند‌های فیزیولوژیکی غیرارادی اختصاص دارد. در نتیجه‌ی این اتفاق، جریان خون منتهی به مغز به شدت افت می‌کند و به از بین رفتن هوشیاری می‌انجامد.

وقتی می‌خندید در واقع در حال حرکت دادن قفسه‌ی سینه‌ی خود به بالا و پائین هستید و این فرآیند باعث تغییر فشار در حفره‌ی سینه‌ای می‌شود و می‌تواند بر عصب واج تأثیر بگذارد. این عصب، وظیفه‌ی حمل سیگنال‌های بین مغز و بخش زیادی از اعضای داخلی بدن را برعهده دارد. همچنین می‌تواند باعث گیج شدن یا حتی در موارد بسیار نادر، باعث مرگ شود.

اولین نمونه‌ی مستند از سنکوپ ناشی از خنده در سال ۱۹۹۷ گزارش شد. در آن زمان، بیماری ۶۲ ساله مبتلا به فشار خون و دیگر مشکلات مربوط به قلب، حین خندیدن بلند به برنامه‌ای تلویزیونی به نام «سینفلد»، چندین بار از حال رفت و وضعیتی را تجربه کرد که با الهام از همان برنامه، «سنکوپ سینفلد» نامیده شد.

بیمار مورد بحث بر اثر عارضه سنکوپ ناشی از خنده فوت نکرد. این نوع غش‌کردن معمولا موجب می‌شود که فرد برای کمتر از چند دقیقه از حال برود و دوباره هوشیار شود. از نظر فنی سنکوپ ناشی از خنده می‌تواند به ایست قلبی منجر شود، اما خطر بزرگ‌تر این غش‌کردن‌ها زمانی به وجود می‌آید که در شرایط خطرناک رخ دهد. هرچند بعید به‌نظر می‌رسد، ممکن است فردی به این وضعیت دچار شود، با سر روی زمین بیفتد یا از روی پله یا سکوی مترو سقوط کند و از دنیا برود.

گاهی خنده می‌تواند بر مقدار هوای دریافتی قلب، ریه‌ها و مغز تأثیر بگذارد. برای مثال احساسات شدید مثل اشتیاق عمیق می‌توانند سرعت تنفس را بالا ببرند و علائم آسم را در فرد به وجود بیاورند و همین مسئله با تنفس غیرمعمول ناشی از خنده تشدید می‌شود. پژوهشگر‌ها در سال ۲۰۰۹ با بررسی ۱۰۵ بیمار مبتلا به آسم متوجه شدند که بیش از ۴۰ درصد آن‌ها آسم ناشی از خنده را تجربه کردند. در نمونه‌های شدید و در صورت عدم دسترسی فرد به دستگاه تنفسی، حملات آسمی می‌توانند کشنده باشند.

از نظر تئوری، خندیدن می‌تواند به اسپاسم ناگهانی تار‌های صورتی هم بینجامد. به این عارضه لارنگواسپاسم یا آسیفکسی گفته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که شخص بین خنده‌هایش اکسیژن کافی را دریافت نکند؛ اما احتمال وقوع این شرایط و مرگ در پی آن، بسیار اندک است.

به‌طورکلی بااینکه نمونه‌های گزارش‌شده از مرگ بر اثر خندیدن به دلیل آسیفکسی یا ایست قلبی وجود دارد، بعید است علت کلی مرگ افراد سالم، خندیدن باشد. در واقع خندیدن بی‌ضرر است و حتی می‌تواند در اغلب موقعیت‌ها برای سلامت افراد مفید باشد.

به عقیده‌ی پزشکان، خندیدن و شوخی کردن می‌تواند به بیماران کمک کند شرایط خود را بهتر تحمل کنند، به دیدگاه متفاوتی درباره بیماری‌شان برسند و از زندگی بیشتر لذت ببرند. بر اساس پژوهش‌ها، خندیدن با کاهش سطح هورمون استرس فرد یا کورتیزول و افزایش دوپامین، به کاهش اضطراب می‌انجامد. علاوه بر این خندیدن به افزایش جریان اکسیژن در بدن و کاهش التهاب در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری کمک می‌کند. در واقع خنده بهترین دارو است و بعید است به مرگ افراد منجر شود. بااین‌حال از نظر تئوری احتمال مرگ بر اثر خنده وجود دارد.

منبع: زومیت