تصمیم اخیر برای موکل شدن یارانه‌های نقدی دهک‌های بالای اقشار کم درآمد به آخر ماه نشان می‌دهد که عملا داستان پرداخت یارانه از مکانیزم پیش از موعد در دولت احمدی‌نژاد به یک ماه کامل تاخیر (گم شدن) رسمی در دولت سیزدهم رسیده است
«زی‌سان»: تغییر زمان پرداخت یارانه‌ها، این روز‌ها به مهمترین بحث محافل عمومی و رسانه‌ای تبدیل شده است. دولت چرایی و هدف این تغییر را نظم‌بخشیدن به پرداخت یارانه خطاب می‌کند، اما این تصمیم به مذاق اکثریت یارانه‌بگیران خوش نیامده است.
به گزارش «زی‌سان»، طیبه حسینی، سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها روز ۱۶ بهمن ماه از تغییر زمان پرداخت یارانه‌ها و مستمری‌های موضوع قانون هدفمندسازی یارانه‌ها خبر داد. او در توضیح چرایی این اقدام نظم بخشیدن به پرداخت یارانه را مطرح کرد.
بر اساس تغییر جدید، مستمری کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور بیستم هرماه، یارانه نقدی و معیشتی خانوار دهک‌های یک تا سه بیست و پنجم هر ماه، یارانه نقدی و معیشتی سایر خانوار‌های مشمول سی ام هر ماه و یارانه دارو و هزینه حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی سوخت، از ابتدای ماه انجام می‌گیرد.
این تصمیم بدین معنا بود که بخش اصلی یارانه که شامل دهک‌های چهار، پنج، شش، هفت، هشت می‌شود با تاخیری ۱۰ روزه و به آخر هر ماه تغییر پیدا کرد. همزمان با این طرح دولت سیزدهم، همانند سال ابتدایی آغاز به کار خود (۱۴۰۰) از «فجرانه» خود برای یارانه تشویقی رونمایی کرد.
دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۰ به مناسبت دهه فجر در روز ۲۱ بهمن‌ماه مبلغ ۱۰۰ هزار تومان را به‌عنوان هدیه به حساب اقشار کم درآمد جامعه واریز کرد و در سال ۱۴۰۱ در حالی که انتظار می‌رفت این طرح مجدداً اجرا شود، اما چنین نشد. امسال (۱۴۰۲) علیرضا عسگریان، معاون امور رفاهی و اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک رونمایی کرد.
بر اساس طرح فجرانه، اعتبار تشویقی حساب یارانه بگیران از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان رسیده و شرط خرید ۲۰۰ هزار تومان حذف شد. طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک از ۱۷ بهمن ماه آغاز و به مدت سه ماه اجرا و تا ۱۷ اردیبهشت ماه ادامه خواهد داشت. به گفته عسگریان، خانوار‌های دهک‌های یک تا هفت جامعه برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی مشمول دریافت یارانه فجرانه هستند که به روایت ساده‌تر به معنای مشمول شدن ۶۱ میلیون نفر از یارانه تشویقی است.
ماجرای گم شدن یک ماه یارانه از احمدی‌نژاد تا روحانی و رئیسی
مهمترین کانون تغییرات جدید در پرداخت یارانه، موکول شدن یارانه نقدی و معیشتی از بیستم به آخر ماه است. متعاقب اجرای این تغییر بسیاری از کاربران در فضای مجازی و عامه مردم این انتقاد را مطرح کردند که تغییر پرداخت یارانه به آخر ماه عملا به معنای حذف یک ماه یارانه مردم از ابتدای پرداخت تا به امروز (۱۳ سال گذشته) است. حال پرسش جدی این است که آیا گم شدن یک ماه یارانه واقعیت دارد یا خیر؟
طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹ کلید خورد. در آذر ماه همین سال، نخستین واریز یارانه با رقم ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حساب صورت گرفت تا بزرگ‌ترین طرح (جراحی) تاریخ اقتصاد ایران بر کرسی بنشیند. در چند ماه اول اجرای هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹ دولت یارانه نقدی خانوار‌ها را به صورت دوماهه و پیش از موعد به حساب آن‌ها واریز می‌کرد. در این ایام دولت احمدی‌نژاد با توپ پر وارد شد و می‌خواست رضایت حداکثری مردم را جلب کند. اما بعد از چند ماه اولین تعدیل دولت در واریز یارانه‌ها آغاز شد.
از آغاز سال ۱۳۹۰ در روند واریز یارانه‌ها تغییر کرد؛ به طوری‌که از آن پس یارانه نقدی به صورت ماهانه و در روز‌های ابتدایی هر ماه به حساب مردم واریز شد. در این مقطع نیز همزمانی موعد واریز یارانه نقدی با زمان پرداخت حقوق کارمندان، کارگران و بازنشستگان، نارضایتی بانک مرکزی را به همراه داشت. در نتیجه از اواسط سال ۹۰ تصمیم گرفته شد زمان واریز یارانه نقدی به هفته دوم هر ماه منتقل شود.
در اواخر دولت احمدی‌نژاد این باتوم سیاست بود که لای چرخ پرداخت یارانه‌ها قرار گرفت. با کشیده شدن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و اعمال تحریم‌های سنگین بر دولت، رفته‌رفته خزانه خالی شد و زمان واریز یارانه نقدی از هفته دوم به هفته سوم ماه‌ها منتقل شد. در نهایت امر نیز اوضاع رد اواخر دولت احمدی‌نژاد به شکلی شد که زمان واریز یارانه نقدی از بیستم ماه هم عبور کرد.
بعد از روی کار آمدن روحانی، در ابتدای امر تیم اقتصادی دولت قصد داشت تغییراتی را در نحوه پرداخت یارانه‌ها ایجاد کند که البته به سرانجام نرسید. در دولت یازدهم زمان واریز یارانه‌ها با روز ۲۲ هر ماه تعیین شد. در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ دولت موفق شد تا حدودی به اوضاع تورم و اقتصاد و سروسامان بدهد، اما در ماجرای یارانه‌ها در چند ماه شاهد کشیده شدن پرداخت به آخر ماه بودیم.
در دولت دوازدهم یا همان دولت دوم حسن روحانی که با روی کار آمدن ترامپ، خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه همراه بود، یارانه‌ها نیز جنجالی جدید را به همراه داشتند. در سال‌های بعد از ۱۳۹۷ تورم افسارگسیخته به کشور بازگشت، نرخ ارز‌های خارجی در برابر ریال چند برابر شد. در این بین این مبلغ یارانه بود که در رقم ۴۵ هزار و ۵۰۰ باقی مانده بود و هر روز ارزش آن بیش از بیش آب می‌رفت.
رقم یارانه تا ۱۳۹۸ در همان مقدار ۴۵ هزار و ۵۰۰ برای تمام دهک‌ها و اقشار باقی ماند. روحانی دائما پرداخت یارانه را باری اضافی بر دوش دولت می‌دانست و هیچ‌گاه حاضر نبود درآمد ناشی از هدفمندی یارانه‌ها که چند برابر شده بود را به افزایش رقم یارانه‌ها تخصیص دهد. اما بعد از گران شدن شبانه و ناگهانی بنزین در آبان ۱۳۹۸ موجی از نارضایتی‌ها در کشور شکل گرفت. پس از موج اعتراضات مردمی در نهایت حسن روحانی با اکراه پذیرفت، بخشی از درآمد حاصل از گران کردن بنزین را در قالب افزایش یارانه به مردم بازگرداند. بدین‌ترتیب یارانه اقشار کم‌درآمد (دهک اول تا سوم) حدوداً به ۱۰۰ هزار تومان رسید.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رئیسی سیاست تغییر در پرداخت یارانه‌ها در دستور کار قرار گرفت. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالا‌های اساسی از سوی دولت، از اردیبهشت ۱۴۰۱ پرداخت یارانه معیشتی جدید با رقم ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان زمان پرداخت بیستم هر ماه در دستور کار قرار گرفت. در این بین یارانه نقدی اقشار کم‌درآمد (دهک اول تا سوم) ۴۰۰ هزار تومان تعیین شد و یارانه دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان تعیین شد. البته شایان ذکر است سال گذشته یارانه اقشار کم درآمد با شرایط خرید کالابرگ به ۵۲۰ هزار تومان رسید.
در نهایت امر تصمیم اخیر برای موکل شدن یارانه‌های نقدی دهک‌های بالای اقشار کم درآمد به آخر ماه نشان می‌دهد که عملا داستان پرداخت یارانه از مکانیزم پیش از موعد در دولت احمدی‌نژاد به یک ماه کامل تاخیر (گم شدن) رسمی در دولت سیزدهم رسیده است. البته مجددا این پرسش پیش می‌آید که آیا همان داستان نیمه اول سال ۱۳۹۰ تکرار نمی‌شود؟ در سال ۹۰ بانک مرکزی تداخل پرداخت یارانه با پرداخت حقوق به کارمندان و کارگران را مطرح کرد. اکنون نیز مساله مهم این است که آیا همزمانی موعد واریز یارانه با پرداخت حقوق‌ها موجبات اختلال در سیستم پرداخت‌ها نخواهد شد؟
سایر اخبار
غیر قابل انتشار: ۱ | در انتظار بررسی: ۰ | انتشار یافته: ۲
پرطرفدار
این از بدیهیات است ولی افراد ی که مغرض هستند هیچ وقت نخواهند فهمید.