۱۲ نکته درباره سامانه دفاع موشکی اسرائیل؛ ایران چطور گنبد آهنین را سوراخ کرد؟

زی‌سان: اسرائیلی‌ها مدعی بوده و هستند که بهترین سامانه دفاع موشکی و هوایی جهان را در اختیار دارند، اما حمله اخیر موشکی ایران به اسرائیل اعتبار ادعای آنها را به کلی ساقط کرد. 

به گزارش «زی‌سان»، بر خلاف تصورات اولیه و ادعا‌های از پیش طرح شده، سیستم دفاع موشکی اسرائیل در برابر موشک‌های ایران عملکرد موفقی نداشت. همین امر اکنون پرسش‌ها و تردید‌ها را درباره سیستم دفاع موشکی تل‌آویو به میان کشیده است. شاید برای بسیاری پرسش این باشد که سیستم دفاع موشکی و هوایی اسرائیل چگونه است و چند لایه دارد؟ 

در نوشتار حاضر در قالب ۱۲ نکته و به صورت اختصار هر آن‌چه در باره سامانه دفاع موشکی اسرائیل بدانید ارائه شده است:

۱- اسرائیل در سیستم دفاع موشکی خود از سه مدل یا گونه پدافند دفاعی بهره می‌گیرد. این سیستم‌های دفاع هوایی عبارتند از: پیکان (آرو) به عبری ختس، فلاخن داوود و گنبد آهنین. 

۲- سامانه پیکان یا همان ختس، تحت عنوان سیستم ضد بالستیک و مقابله با موشک‌های دوربرد مطرح است. سامانه فلاخن داوود در مرحله پایین‌تر از پیکان و به عنوان لایه دوم دفاع هوایی اسرائیل عمل می‌کند که رسالت اصلی آن دفاع موشکی کوتاه برد است. در نهایت لایه سوم سیستم ضد راکت گنبد آهنین است که به منظور دفاع در برابر راکت‌ها طراحی شده است. البته این تفکیک به معنای عدم مداخله این سیستم‌ها در رهگیری حملات هوایی نیست. برای نمونه گنبد آهنین حتی برای مقابله با موشک‌های کروز و میان برد نیز به کار گرفته می‌شود. 

۳- سامانه دفاع موشکی پیکان (آرو (Arrow Weapon System به عبری ختس) سامانه ضد موشک تولید اسرائیل است. پیکان اولین سامانه‌ای است که با انحصارا با هدف دفاع موشکی طراحی و تولید شده است. گفته می‌شود این سامانه توانایی هدف‌گیری انواع هواگرد‌ها را دارد. ساخت این سامانه از اواسط دهه ۱۹۸۰ توسط شرکت رافائل آغاز و اولین به کارگیری آن در سال ۲۰۰۲ برای دفاع از پایگاه پالخیم در جنوب سرزمین‌های اشغالی بود. 

۴- سامانه دفاع موشکی پیکان از ۴ جزء اصلی تشکیل شده است. موشک رهگیر پیکان، رادار گرین پاین به معنی کاج سبز، مرکز فرماندهی کنترل ارتباطات و اطلاعات گلدن سیترون (به معنی لیموی طلایی) و مرکز کنترل پرتاب براون هازلنات (فندق قهوه ای). همچنین، همانند سامانه‌ی آمریکایی تاد، تمامی اجزاء این سامانه نیز قابل جابه جایی هستند.

۵- رادار گرین پاین سامانه پیکان، گفته می‌شود توانایی ردگیری بیش از ۳۰ هدف که با سرعت بالای ۹ ماخ پرواز میکنند را حداقل در فاصله‌ی ۵۰۰ کیلومتری دارد. سامانه پیکان سه رهگیر دارد. رهگیر پیکان یک، موشکی تک مرحله‌ای با بُرد ۵۰ کیلومتر معرفی شده است. رهگیر پیکان ۲ نیز موشکی دو مرحله‌ای است. وزن آن ۸۰۰ کیلوگرم از پیکان ۱ بیشتر و طولش نیم متر کمتر است بردی معادل ۷۰ کیلومتر دارد. در مجموع پیکان ۲ سریع‌تر چابکتر و مرگبارتر از پیکان ۱ است. رهگیر پیکان ۳ جدیدترین رهگیر این سامانه است که برای نابودی موشک‌های بالستیک خصوصا موشک‌های حامل کلاهک‌های کشتار جمعی در خارج از جو و در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری در حال توسعه است. 

۶- سیستم دفاع موشکی فلاخن داوود (David's Sling) از سال ۲۰۰۵ با مشارکت شرکت اسرائیلی رافائل و شرکت آمریکایی ریتیون برای مقابله با موشک‌هایی با برد ۷۰ تا ۳۰۰ کیلومتر طراحی شد. یعنی برای مقابله با موشک‌های توپ‌خانه‌ای دوربرد و موشک‌های بالستیک کوتاه برد ساخته شده است. علاوه براین، این سیستم برای مقابله با هواپیما‌های جنگی و موشک‌های کروز نیز استفاده می‌شود. 

۷- در سیستم فلاخن داود درگیری با اهداف در ارتفاع تا ۱۵ کیلومتر صورت می‌گیرد. این سامانه مجهز به راداری است که برد تشخیص آن بیش از ۴۷۰ کیلومتر است. فلاخن داوود قرار است جایگزین سیستم‌های پدافندی هاوک و پاتریوت شود و به عنوان لایه دوم دفاع هوایی موشکی اسرائیل (دفاع موشکی کوتاه برد) پایینتر از سیستم ضدبالستیک ختس (پیکان) و بالاتر از سیستم ضد راکت گنبد آهنین فعالیت می‌کند.

۸- سامانه پدافند هوایی «گنبد آهنین» در سال ۲۰۱۱ از سوی شرکت اسرائیلی «رافائل» ایجاد شد و هدف آن مقابله با حملات موشکی و راکتی از سوی نیرو‌های حماس، جهاد اسلامی و حزب‌الله عنوان شده است. این سامانه پدافند هوایی کوتاه‌برد، برای رهگیری و انهدام راکت‌ها با برد چهار تا ۷۰ کیلومتر طراحی شده است

۹- سامانه گنبد آهنین بعد از ۲۰۱۱ به رکن اصلی دفاعی اسرائیل تبدیل شده است. مقامات اسرائیلی مدعی هستند این سامانه از سال ۲۰۱۱ تا کنون ۵ هزار پرتابه را رهگیری و منهدم کرده و درصد موفقیت آن ۹۰ درصد است. این سامانه برخلاف سیستم‌های دفاع هوایی طراحی شده برای مهار موشک‌های بالستیک، گنبد آهنین راکت‌های بدون هدایت را که در ارتفاع پایین می‌مانند، نوعی که اغلب توسط حماس در غزه شلیک می‌شود، هدف قرار می‌دهد.

۱۰- بنا به گفته شرکت Raytheon و مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، ۱۰ باتری گنبد آهنین در سراسر اسرائیل وجود دارد که هر کدام شامل ۳ تا ۴ پرتابگر است. این سیستم قابل حمل است و تنها چند ساعت زمان نیاز دارد تا مستقر شود و خود موشک‌های مهارکننده نیز قابلیت تغییر مسیر و جهت‌گیری مجدد بالایی دارند.

۱۱- بنابر گزارش‌ها اسرائیل در حال حاضر ۱۰ آتش‌باری سامانه گنبد آهنین فعال دارد. هر آتش‌بار این سامانه سه قسمت دارد: نخست، رادار که وظیفه شناسایی راکت‌ها را بر عهده دارد. سپس، پرتابگر و موشک «تامیر» که پرتابه‌ها را در آسمان رهگیری و سرنگون می‌کند و در آخر هم مرکز فرماندهی و کنترل که شامل نرم‌افزاری است که وظیفه ارسال پیام به رادار در جهت شناسایی و رهگیری پرتابه‌ها را بر عهده دارد.

۱۲- نرخ نگهداری و عملیاتی نگه داشتن گنبد آهنین رقمی سرسام‌آور است. بهای هر موشک تامیر به تنهایی ۵۰ هزار دلار (۴۷ هزار و ۲۵۱ یورو) است. تامین مالی این سامانه در ابتدا از سوی اسرائیل انجام می‌شد، اما به علت هزینه بالا، اسرائیل مجبور به اتکا به آمریکا، متحد دیرینش شد. به گزارش دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا، ایالات متحده تا کنون حدود سه میلیارد دلار (۲.۸ میلیارد یورو) صرف تجهیزات و نگهداری از گنبد آهنین کرده است.

گنبدی که بعد از صرف این مقدار هزینه، هفته گذشته توسط موشک‌های ایرانی سوراخ شد.