ماجرای جنجالی شدن یک بنر علیه اتباع افغان

زی‌سان: اخیرا انتشار عکسی درباره فروش ممنوعیت فروش نان به اتباع جنجالی شده است. انتشار این عکس در شرایطی است که اخیرا موضوع حضور گسترده و بی‌ضابطه اتباع افغان در ایران به یک چالش جدی تبدیل شده است. 

به گزارش «زی‌سان»، طی یکی دو روز گذشته عکسی از یک بنر در فضای مجازی دست به دست می‌شود، آن‌طورکه به نظر می‌رسد این بنر در یک نانوایی در شهرستان بردسیر است و در متن آن نوشته شده «به دستور دادستان محترم فروش نان به اتباع ممنوع می‌باشد.»

این موضوع با وجود انتقاداتی از سوی مدافعان بشر، طرفداران زیادی را در داخل نیز دارد. چرا که بسیاری بر این باور هستند اتباع غیرفانونی نباید از امکانات و یارانه‌های دولتی ایران استفاده کنند. 

واکنش‌‌ها به بنر جنجالی

این بنر حالا بحث‌برانگیز شده و خیلی‌ها معتقدند چرا مواجهه با مسئله مهاجران غیرقانونی افغانستانی به این سطح رسیده است. درهمین‌باره سید رسول موسوی، دستیار وزیر امور خارجه در شبکه اجتماعی ایکس در مطلبی نوشت: «بر سر در خانقاه ساده و بی‌تکلف عارف کامل، شیخ ابوالحسن خرقانی نگاشته بودند: هرکه در این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید. چه، آنکه به درگاه باری تعالی به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد. چه بر ما رفته است با این تاریخ و فرهنگ و ادب و عرفانی که داریم این چنین شدیم.»

متمرکز شدن نگاهها به مساله اتباع افغان در ایران

جنجالی شدن بنر در شرایطی است که پس از چند دهه حضور جمعیت میلیونی اتباع افغان در ایران، در چند سال اخیر بیش از هر زمان دیگری ضرورت ساماندهی به مهاجرت بی‌رویه شهروندان همسایه شرقی به یک مساله جدی تبدیل شده است. حتی بسیاری حضور غیرقانونی گسترده اتباع افغان را در کشور نه یک مساله بلکه یک تهدید امنیتی برای ایران می‌بینند.  

۴۰ سال میزبانی افغاانستانی‌ها موجب شده که بسیاری از اتباع افغان حاضر در کشور حتی متولد ایران باشند، اما مساله مهم این است که حتی برای این جمعیت نیز ساماندهی قانونی وجود ندارد. گزارش از این امر حکایت دارند که تنها در یک سال گذشته یک میلیون مهاجر غیرقانونی افغانستانی وارد شهر تهران شده‌اند. همچنین، بیش از ۶۰ درصد اتباع افغان ساکن ایران غیرمجار هستند که البته به نظر می‌رسد این تعداد حتی بیشتر نیز باشد.  

در وضعیت جدید به نظر می‌رسد، موضوع ساماندهی اتباع و اخراج مهاجران غیرقانونی به یک دستور کار جدی برای دولت و سایر ارکان‌های حاکمیت نیز تبدیل شده است. اسکندر مومنی، وزیر کشور در ارتباط با موضوع ساماندهی ابتاع افغان اخیرا تاکید کرده که بیشترین مهاجران ما از کشور افغانستان هستند و این ملت رنج‌های بسیاری کشیده‌اند و ملت با فرهنگ و سخت کوشی هستند و نگاه ما به آنها به عنوان یک مردم با فرهنگ است، اما کشور ما نیز توان این حجم از مهاجرت را ندارد و انشاالله برنامه‌ای را در دست اقدام داریم و اولویت اول با کسانی است که به صورت غیرقانونی در کشور حضور دارند.

مومنی تاکید می‌کند: این ساز و کار در تمام دنیا به همین گونه است و طبیعتاً ما در ساماندهی که صورت خواهیم داد در ابتدا به سراغ مهاجرین غیرقانونی می‌رویم چرا که این امر برای کشور ما قابل تحمل نیست و فرصت‌های شغلی بسیاری گرفته می‌شود انتظارمان از اتباع افغانستانی این است که به کشور خود بروند و آنجا را آباد کنند و کشور‌های دیگر نیز ملزم هستند که به دلیل رنج‌هایی که به این ملت وارد کرده‌اند پاسخگو باشند ما به مردم افغانستانی احترام می‌گذاریم، اما شرایط ما اجازه این حجم از مهاجرت را نمی‌دهد.  

نگرانی اصلی درباره افغان‌ها چیست؟

مهم‌ترین نگرانی درباره مساله حضور گسترده و چند میلیونی اتباع افغان در ایران در ارتباط با عدم حضور قانونی و هویت نامشخص آنها است که از نگاه ناظران می‌تواند منبعی برای ناامنی روانی و اجتماعی جامعه باشد. بعد از روی کار آمدن طالبان تخمین زده می‌شود که بیش از دو میلیون افغان وارد ایران شده‌اند که هیچ نظارت و ثبت قانونی‌ای نیز درباره آنها صورت نگرفته است.  

آن‌چنان که حشمت‌الله فلاحت‌پیشه استاد دانشگااه و رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی تاکید می‌کند، آنچه امروز وجود دارد این است که تمام ایرانی‌ها صاحب شناسه هستند ولی بخش اعظم اتباع صاحب شناسه نیستند. در حال حاضر هر ایرانی کوچک‌ترین تخلف رانندگی هم مرتکب شود، اگر مسئولین اراده کنند در عرض چند دقیقه می‌توانند در هر جای کشور این راننده را پیدا کنند ولی اتباع حتی تخلفی هم مرتکب شوند، امکان شناسایی آنها وجود ندارد.

در این میان برخی ناظران معتقدند شرایط حضور این اتباع در کشورمان طوری هست که اصلاً توان شناسایی آنها را نداریم، چه برسد که حاکمیت بخواهد آنها را به کشورشان برگرداند. در واقع، آنها در دورترین نقطه کشور هم دارند کار می‌کنند، اصلاً نمی‌دانیم کجا هستند، چراکه شناسنامه‌ای از این گروه‌ها نداریم.