VAR؛ بلای جدید فوتبال ایران

جام جم نوشت: فصل جدید رقابت‌های لیگ برتر، نصفه و نیمه با VAR برگزار شد و این موضوع هم مزایایی داشت و هم انتقاد‌هایی را برانگیخت. منتقدان فدراسیون فوتبال می‌گویند مهدی تاج و همکارانش، فقط سیستم را آورده‌اند و امکانات لازم برای استفاده از آن مهیا نیست.

موافقان هم می‌گویند همین که سیستم وارد شده و مورد استفاده قرار گرفته تا از اشتباهات بزرگ جلوگیری کند، اتفاق مثبتی است و می‌توان با رفع اشکالات به صورت حرفه‌ای‌تری از آن استفاده کرد. درکل به نظرمی‌رسد کمک داور ویدئویی ایران، با کل فوتبال‌مان همخوانی دارد و باگ‌های آن باید رفته رفته از بین می‌رود. به طور مثال در بازی استقلال و ملوان، به شکل عجیبی سیستم VAR کنار زمین نبود تا داور صحنه‌های مشکوک را چک کند، این درحالی است که در بازی اول پرسپولیس، این مانیتور کنار زمین وجود داشت. کوپال ناظمی، داور بازی استقلال بی‌‎آن‌که صحنه‌های مشکوک را چک کند، تصمیمات خود را در بازی استقلال و ملوان تایید کرد که این هم جای بحث زیادی دارد. دو باشگاه استقلال و پرسپولیس نسبت به دو صحنه اعتراض داشتند. مثلا پرسپولیسی‌ها می‌گویند قبل از گل تراکتور، روی وحید امیری خطا شد که پربیراه نگفتند یا استقلالی‌ها که می‌گویند قبل از گل دوم ملوان، کرنر آنها گرفته نشد که تصاویر، نظر هر دو باشگاه را تایید می‌کند. حال این سؤال به وجود می‌آید که چرا VAR این دو اتفاق مهم را که منجر به تعیین نتیجه بازی شده، بررسی نکرده است؟

هرچی خودت گرفتی!

ورزشگاه آزادی برای پوشش رقابت‌های لیگ برتر۱۶دوربین تلویزیونی دارد ولی درشهر‌هایی مثل قزوین و اراک که این روز‌ها میزبان بازی با VAR هستند، ۴ یا نهایتا ۵ دوربین برای پوشش مسابقه وجود دارد. این یعنی VAR قابلیت خود را از دست می‌دهد چراکه این سیستم خوراک خود راازتصاویر دوربین‌های باکیفیت می‌گیرد. نتیجه این کمبود دربازی استقلال با ملوان به وضوح مشاهده شد. یک منبع آگاه در گفتگو با روزنامه جام‌جم فاش کرد VAR در اعلام پنالتی‌های استقلال برابر ملوان هیچ نقشی نداشته است. این منبع آگاه توضیح می‌دهد: «بنا براطلاعات موثق، هردوصحنه پنالتی باهمان دوربین‌های پخش بازی بررسی شده و درهردو صحنه هم داوران اتاق VAR در گوش کوپال ناظمی می‌گویند ما از تصاویر تلویزیونی نمی‌توانیم چیزی تشخیص دهیم، هر تصمیمی خودت گرفتی! او هم هر دوصحنه راپنالتی اعلام می‌کند؛ یعنی گفته‌اند نقش VAR در اعلام رای به پنالتی به هیچ وجه درست نیست، چون آنها دقیقا همان تصویری را دیدند که ما در تلویزیون دیدیم و زیاد قابل تشخیص نبود.» 
او اضافه کرد: «اگر قرار بود VAR نقش داشته باشد، به نظرتان قبل از گل دوم ملوان، برای استقلال کرنر نمی‌گرفت؟ در یک نمونه واضح در بازی ایران و امارات در مقدماتی جام جهانی، یادتان هست شجاع خلیل‌زاده اخراج شد و امارات هم گل زد. بعد از چند دقیقه تصمیم برگشت. در بازی پرسپولیس هم صحنه خطاروی امیری بررسی نشد. این یعنی VAR هست، اما استفاده از آن کم هست!»

VAR فقط برای سرخابی‌ها نیست

فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش برای جلوگیری از تمام جنجال‌ها سراسیمه و شتابزده VAR را وارد فوتبال کردند که البته عده‌ای آن را به فال نیک می‌گیرند، چون می‌گویند وجود این سیستم حداقل نیمی از اشتباهات را کاهش می‌دهد. درست است که گاهی تصاویر قابل تشخیص نیست ولی گاهی هم آفساید یا اشتباهات را تشخیص می‌دهد. از آنجا که اصرار بوده لیگ با VAR شروع شود، فرصت آزمون و خطا از سیستم و داوران گرفته شد، به این دلیل که خبری از کمک داور ویدئویی آفلاین نبود. همه جای دنیا معمولا شروع به کار این سیستم این گونه بوده که چند هفته به صورت آفلاین کار کرده؛ به این معنی که VAR در بازی بوده، اما روی رای داوران نقشی نداشته و کار خود را پیش برده تا تست‌های لازم از سیستم و همین‌طور افراد حاضر در اتاق آن گرفته شود. در ایران، اما خبری از فعالیت آفلاین نبود و سریعا کار آنلاین شروع شد. عجیب اینجاست که بعضی وقت‌ها حتی تصویر بعضی مانیتور‌ها قطع شده! که این قطع و وصل مسبب ایجاد مشکل بوده است. فرد مطلع دیگر و از موافقان شروع فعالیت VAR به جام‌جم می‌گوید: «موضوع طبیعی هم بود. به هر حال کار عجله‌ای این مشکلات را در فوتبال زنده پیش می‌آورد. طبق قانون فیفا، VAR باید حداقل در چهار بازی خانگی هر تیم در طول فصل حضور داشته باشد. الان بعضی باشگاه‌ها معترض هستند و حق هم دارند. می‌گویند چرا فقط استقلال و پرسپولیس VAR دارند. مگر در بازی‌های دیگر اشتباه اثرگذار نداریم؟ من موافق شروع فعالیت آن هستم ولی باید به تیم‌های دیگر هم توجه شود. الان سپاهان شاکی است و حق هم دارد!» او اضافه می‌کند: «به نظرمن مشکلات به مرور زمان حل می‌شود. این‌که VAR وارد فوتبال ما شده اتفاق خوبی است و باید ورزشگاه‌های ما کم‌کم استاندارد شود. دوربین‌های بیشتری برای پوشش بازی داشته باشیم. این نیازمند همکاری همه‌جانبه است و فدراسیون فوتبال نمی‌تواند به تنهایی مشکلات را حل کند. همین حالا در تهران پایتخت ورزشگاهی که میزبان استقلال و پرسپولیس باشد، نداریم. چطور می‌خواهیم با VAR تازه وارد، مشکلی وجود نداشته باشد و به وجود نیاید؟»