مقایسه درآمد کاشت خیار با حقوق کارمندی

روزنامه هفت صبح نوشت: امکان ندارد که ایرانی باشید و وقتی در مطب دکتر منتظر رسیدن نوبتتان نشسته‌اید با احتساب میزان مراجعه کننده‌ها و ضرب و تقسیم‌های تخصصی شروع به حدس زدن میزان درآمد روزانه، ماهانه و سالانه پزشک نکنید. این حساب و کتاب برای خیلی شغل‌های دیگر هم از ذهن ما می‌گذرد و هر بار نتیجه را با درآمد خودمان مقایسه می‌کنیم، اما حالا در اتفاقی عجیب دامنه این حساب و کتاب طوری گسترده شده که به کشاورزان هم رسیده است و یکی از بحث‌های جالب توئیتری‌ها مقایسه درآمد کاشت خیار با کارمندی است.

بحث از توئیت کاربری شروع شد که نوشته بود: «مردم اینجا اکثرا کشاورزن و خیار میکارن. الان فصل برداشتشونه. امروز فهمیدم دو ماه میانگین روزی ۳۰ تومن (بعد از کسر حق کارگر و اینا) سود خالص دارن و من که حقوق ماهانه‌م ۱۴ تومنه دلم برای اینا می‌سوخت که فقیرن.»

در ادامه هم کاربر‌های دیگری به او یادآوری کردند که کشاورز‌ها اصلا هم فقیر نیستند و اتفاقا خیلی ثروتمند هستند مثلا کاربری که نوشت: «پیش از کرونا من دانش‌آموزی رو درس می‌دادم که سر یه برداشت ۷۰ میلیون تومن سود کرده بود! سن: ۱۳ سال!» یا کاربر دیگری که به سود کاشت خیار و خربزه اشاره کرده و نوشته بود: «اطراف ما هم همه خیار و خربزه می‌کارن و پولدارن، اونم خیار که هفت بار محصول میده.».

اما کمی بعد صدا‌های مخالف هم شروع شدند، عده‌ای که می‌گفتند زحمت کشاورزی هیچ تناسبی با درآمدش ندارد و کارمندی که زیر کولر نشسته و با کامپیوتر کار می‌کند کجا می‌تواند این شغل را با شغل خودش مقایسه کند، گروه دیگری هم می‌گفتند که اصلا این خبر‌ها نیست و درآمد کشاورزی نه تنها زیاد نیست بلکه اگر حمایت‌های دولتی مثل کود یارانه‌ای و آفتکش و خرید تضمینی نباشد اصلا نمی‌تواند تامین کننده زندگی باشد.

اگر ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کار باشند

این بحث باعث شد که بعضی کارشناس‌ها هم وسط بیایند و بگویند اگر واقعا تخصصی کشاورزی کنید درآمدش واقعا خوب خواهد بود. حمزه جعفری یکی از جوانان اهل شیراز که تحصیل کرده ارشد مهندسی است و چند سالی است به زندگی باغداری رو آورده و در ساوه انار می‌کارد در مورد درآمد کشاورزی می‌گوید: «اتفاقا همین خیار واقعا درآمد خوبی دارد مخصوصا اگر گلخانه‌ای باشد. عملکرد خیار در گلخانه حدود ۲۵ کیلوگرم در متر مربع است. حالا شما فکر کنید یک گلخانه هزار متری داشته باشید و خیار را بتوانید نه به قیمت بازار که بیشتر از کیلویی ۳۰ هزار تومان است که به قیمت کشاورز به دلال تره‌بار بفروشید یعنی مثلا چیزی حدود ۱۵ هزار تومان.

یعنی شما از هر متر گلخانه‌تان ۳۷۵ هزار تومان خیار می‌فروشید که چیزی حدود ۳۷۵ میلیون تومان می‌شود. شما اگر گلخانه را خوب اداره کنید و بوته‌ها را درست پرورش بدهید و به درستی هم جایگزین کنید احتمالا بتوانید از این گلخانه دست کم سالی چهار بار محصول بگیرید. این یعنی تقریبا سالی یک میلیارد و نیم، اما باید حواسمان باشد که تقریبا چیزی حدود ۴۰ درصد این مبلغ یعنی نزدیک به ۶۵۰ میلیون تومان بابت هزینه کارگر، نگهداری دمای گلخانه، تامین آب و بذر و کود و... خواهد شد.

ده درصد هم برای باقی هزینه‌ها و اتفاقات غیر مترقبه که در کشور ما کم نیست کنار بگذاریم در نهایت شما به عنوان یک کشاورز با تجربه که هزارمتر گلخانه دارد سالی ۷۵۰ میلیون تومان می‌توانید از کاشت خیار درآمد داشته باشید که درآمد عجیب و غریبی نیست، اما کم هم نیست. می‌شود ماهی بیشتر از ۶۰ میلیون تومان. این در مورد خیلی از محصولات کشاورزی دیگر هم صدق می‌کند.»

او ادامه می‌دهد: «همین انار که من ۵ سال است روی آن کار می‌کنم در سال‌هایی که همه چیز خوب است هر هزار متر چیزی حدود ۵۰۰ میلیون تومان در سال سودآوری دارد ضمن اینکه در مورد باغ انار ۱۰۰۰ متر یک شوخی است و باغداران معمولا متراژ زمین‌هایشان هکتاری است پس کسی که دست کم یک هکتار باغ انار دارد نه تنها آدم فقیری نیست بلکه خیلی هم وضع مالی خوبی دارد، اما خیلی کار سختی است.

واقعا با کارمندی قابل مقایسه نیست ضمن اینکه ریسک بالایی هم دارد. به عنوان مثال الان دو سال است که ما با کود‌های تقلبی دست و پنجه نرم می‌کنیم. کود خیلی خیلی گران شده و بخش زیادی از کود هم دولتی است، اما در بازار سیاه به دست کشاورز واقعی می‌رسد و الان دو سال است که کود تقلبی می‌فروشند و خیلی از درخت‌های بسیار پر ارزش می‌سوزند. موضوع دیگر این است که خیلی از جوان‌ها با وجود درآمد نه چندان کم دیگر نمی‌خواهند در روستا بمانند و نیروی کار متخصص، جوان و باانگیزه نداریم برای همین خانواده‌های کشاورز بازدهی کمی می‌گیرند.»

 محصولت را درست انتخاب کن

حعفری تاکید زیادی روی انتخاب محصول و کشاورزی علمی می‌کند. او می‌گوید: «خیلی مهم است که شما وقتی سراغ کشاورزی می‌روید بدانید چه محصولی را باید انتخاب کنید مثلا الان چند سالی است که فلفل خیلی بازار خوبی دارد یا بعضی از گیاهان دارویی که ناگهان بازار پیدا می‌کنند به خصوص در روش کشت گلخانه‌ای خیلی درآمد خوبی دارند. اما از آن طرف ممکن است همین اقبال باعث شود که خیلی‌ها سراغ کاشت یک محصول بروند و قیمت پایین بیاید اتفاقی که چند سالی است برای توت فرنگی افتاده و دیگر مثل ده سال اول سود بسیار زیادی ندارد.

ضمن اینکه شما باید زمین دار باشید یعنی قیمت خود زمین به عنوان سرمایه را هم باید لحاظ کنید و اگر همه این نکته‌ها را در نظر داشته باشید و از شیوه‌های علمی در کارتان بهره ببرید و بدشانس هم نباشید کشاورزی شغل بسیار پر زحمت، اما با درآمد خوبی خواهد بود. البته کسی که زمین دارد، زمینش هم آب دارد در انتظار تایید ما برای کشاورزی کردن نمی‌ماند، این حرف‌ها برای کسانی است که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند.»