دور دوم انتخابات همه چیز متفاوت است

رحمن قهرمان پور در دنیای اقتصاد نوشت:

اگر پزشکیان و جلیلی راهی دور دوم شوند؛ اصلاح‌طلبان در یک هفته آتی تلاش خواهند کرد فضا را دو قطبی کرده و با ایجاد ترس طبقه متوسط را پای صندوق رای بیاورند. اما در صورتی که پزشکیان و قالیباف به دور دوم بروند فرمول رقابت قدری متفاوت شده و رقابت در مرکز سیاسی شکل خواهد گرفت.

در این حالت امکان شکل‌گیری دو‌قطبی کمتر است، چون ترساندن طبقه متوسط شهری از قالیباف دشوار است. در این سناریو رقابت نزدیک خواهد بود؛ چون هر دو نامزد در میان آرای مردد موقعیت خوبی دارند. اما اصلاح‌طلبان به انتقادات خود از قالیباف خواهند افزود تا آرای قطعی منفی او را فعال کنند.

معمولا نرخ مشارکت در دور دوم در انتخابات مجلس کمتر می‌شود، اما در انتخابات ریاست‌جمهوری این‌گونه نیست و گاهی نرخ مشارکت بیشتر هم می‌شود. یکی از دلایل داغ نشدن تنور انتخابات در مرحله نخست، مناظره‌های تلویزیونی و تغییر مکرر شکل مناظره بود که در کنار تعدد نامزد‌ها مانع از شکل‌گیری مناظره داغ و تشویق آرای مردد به رای دادن شد. چون در دور دوم مناظره‌ها دو نفره است، بنابراین مواضع و تفاوت نامزد‌ها شفاف‌تر می‌شود و این می‌تواند مشارکت را تا حدی افزایش دهد.

نکته جالب توجه در میزان مشارکت تاثیر دما بر میزان مشارکت است. در کشور‌هایی مثل ایران که در تابستان دمای هوا زیاد است افراد در ساعات گرم کمتر به پای صندوق رای می‌روند؛ بنابراین تمدید زمان رای‌گیری و خنک‌تر شدن هوا می‌تواند باعث افزایش مشارکت در قیاس با ساعات اولیه رای‌گیری شود.

اما در کل هوای بسیار گرم باعث می‌شود مشارکت، اندکی (کمتر از نیم درصد) کاهش یابد. در رقابت نزدیک این رقم در ایران حدود ۳۰۰ هزار رای است که اثرگذار است. اکنون باید منتظر اعلام نتایج باشیم. در صورتی که انتخابات در دور نخست تمام نشود نامزد‌ها در دور دوم به مراتب خسته‌تر خواهند بود و بنابراین توان فیزیکی نامزد‌ها در کارزار انتخاباتی دور دوم خیلی مهم است. هنوز معلوم نیست چند مناظره برگزار می‌شود. اما اگر تعداد مناظره‌ها کم باشد سفر‌های استانی نامزد‌ها بیشتر می‌شود و این هم در افزایش مشارکت در دور دوم موثر است.

بر خلاف انتخابات دور دوم در سال ۸۴ که یک نامزد با رای قطعی منفی بالا (مرحوم هاشمی) وجود داشت و شکست دادن او به این دلیل راحت بود، امسال جز قالیباف که رای قطعی منفی در حدود ۱۰-۱۵ درصد دارد، دو نامزد دیگر رای قطعی منفی بسیار کمی دارند؛ بنابراین فرمول پیروزی در دور دوم تکیه بر آرای قطعی منفی نخواهد بود.

جلیلی با آنکه رای قطعی منفی اندکی دارد، ولی به خاطر مواضع سیاسی خود برای طبقه متوسط شهری جذابیت چندانی ندارد و ایجاد دوقطبی با او آسان‌تر است. در دور دوم حتی ممکن است سلبریتی‌ها و هنرمندان هم وارد صحنه شده با افزایش مشارکت کنند. چون در دور اول وارد انتخابات نشدند.