زیسان: انسانهای اولیه ممکن است بدوی بوده باشند، اما عادات و سلیقههای پیچیدهای داشتند. عصر حجر بیش از دو میلیون سال پیش آغاز شد و در حدود ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد به پایان رسید؛ زمانیکه انسانها با آغاز عصر برنز شروع به کشف فلزات کردند.
در مقایسه با انسانهای امروزی، انسانهای عصر حجر و اجداد انسان ممکن است ابتدایی بوده باشند، اما بسیار پیچیدهتر از انسانهای غارنشین بودند.
در واقع، انسانهای اولیه، موجودات مبتکری بودند که توانستند در محیطهای سخت و دشوار زنده بمانند و رشد کنند. هر چه کشفیات ما از آن دوره بیشتر میشود، محققان متوجه میشوند که ما با اجداد دور خود چندان متفاوت نیستیم.
هنگامیکه محققان محتویات معده یک مومیایی ۵۳۰۰ ساله معروف به اوتزی را که در کوههای آلپ یافت شد، کشف کردند، شگفت زده شدند. اوتزی برای شام آخرش بز خورده بود، اما گوشت بز به جای پخته شدن، خشک شده بود!
به گزارش زیسان، یک مومیایی ۵۳۰۰ ساله که در سال ۱۹۹۱ در یخچالهای طبیعی اروپا پیدا شد، نشان داد که مردم انسانهای آنزمان شروع به کار کردن روی گوشت کرده بودند. این مومیایی که با نام اوتزی یا مرد یخی شناخته میشود، ۴۰ تا ۵۰ ساله بوده که در حال پیادهروی در کوههای آلپ «اوتزتال» بین ایتالیا و اتریش امروزی بود، با یک تیر کشته شد.
هنگامی که محققان محتویات معده اوتزی را بررسی کردند، از کشف نوعی بیکن ابتدایی در کنار یک دانه پخته شگفت زده شدند. اوتزی برای شام آخرش گوشت بز خورده بود –، اما گوشت به جای پخته شدن، خشک شده بود. باستانشناسان بر این باورند که او در سفر خود از میان کوهها، گوشت پخته شده را به صورت خشک شده با خود حمل میکرد. آلبرت زینک، متخصص مومیایی، گفت: «به نظر میرسد که آخرین وعده غذایی او گوشت بسیار چرب و خشک بوده باشد، شاید نوعی بیکن عصر حجر».
در ۴۳۰۰۰ سال پیش، انسانهای اولیه با فلوتهای ساخته شده از استخوان پرنده و عاج ماموت موسیقی مینواختند. این ابزار در سال ۲۰۱۲ در غاری در جنوب آلمان پیدا شد.
در ۴۳۰۰۰ سال پیش، اندکی پس از استقرار در اروپا، انسانهای اولیه زمان خود را به نواختن موسیقی روی فلوتهای ساختهشده از استخوان پرنده و عاج ماموت سپری کردند. این ابزار در سال ۲۰۱۲ در غاری در جنوب آلمان پیدا شد و گمان میرود که در مراسم مذهبی یا صرفاً به عنوان راهی برای تفریح و وقت گذرانی از آن استفاده میشده است.
اگرچه مردم تمایل دارند انسانهای اولیه را به عنوان افرادی که در غارها زندگی میکنند تصور کنند، اما سکونتگاهی که در اواسط دهه ۱۹۶۰ در ترکیه یافت شد، برخی از اولین نمونههای شهرنشینی را نشان داد.
نُه هزار سال پیش، مردم عصر نوسنگی در خانههای خشتی زندگی میکردند که در کنار هم قرار داشتند. نیویورک تایمز گزارش داد که هر خانه یکنواخت و مستطیل شکل بود و «مردم به جای درب، از طریق سوراخهای سقف وارد آن میشدند.»
آنها سازههای سادهای بودند، اما همه امکانات مدرن را داشتند: یک کوره، یک اجاق و سکوهایی برای خوابیدن.
به گفته باستانشناسان «فعالیتهای زیادی توسط انسانهای اولیه در سطح پشت بام خانهشان انجام میشد.»
مردم از بین خانهها روی پشت بامها عبور میکردند و از کوچههای بین آنها برای بیرون ریختن زبالههای خانگی خود استفاده میکردند.
روانشناسی به نام فرید گفته: «درواقع آنها خانههای خود را بسیار تمیز نگه میداشتند که احتمالا این رفتار متعلق به طبقه ثروتمند آن زمان بوده است.»
هزاران سال قبل از اینکه زنان حتی اجازه شرکت در المپیک را پیدا کنند، زنان عصر حجر به اندازه ورزشکاران مدرن قوی بودند. طبق مطالعهای که در “Science Advances” منتشر شد، بقایای زنان مربوط به حدود ۷۰۰۰ سال پیش نشان میدهد که آنها تقریباً به اندازه «ورزشهای آبی در رشتههای ورزشی المپیک» قوی بودند.
اطلاعات کمی درباره نقش زنان در زندگی روزمره در آن دوران وجود دارد، ولی آنچه مشخص است اینکه آنها احتمالاً به اندازه همسالان مرد خود درگیر کار یدی بودند.
زمانیکه مردم عصر حجر به جایی برای زندگی نیاز داشتند، اغلب خانه جدیدی نمیساختند یا به دنبال یک غار خالی نمیگشتند. در عوض، آنها خانههای خالی را در منطقه خود بازسازی و در آنجا زندگی میکردند. بقایای خانههای یافت شده نشان میدهد، خانهها تقریباً به طور مداوم تا ۱۰۰۰ سال استفاده میشده است. نسلهای مختلف در آن زندگی میکردند، چرا که آن را مکانهای خوبی برای زندگی میدیدند.»
در اسکاتلند، “Cairngorms” یک مکان محبوب آخر هفته برای کوهنوردان و سپری کردن یک تعطیلات خوب است. در عصر حجر هم اوضاع چندان متفاوت نبود! حدود ۸۰۰۰ سال پیش، مردمان قدیم برای چند شب در بیرون از خانه اصلی و در چادری با یک آتش مرکزی گرد هم میآمدند. برخی محققان، اما اعتقاد دارند این گردهمآیی صرفا برای تفریح نبوده است، بلکه آنها به قصد شکار چند روزی را در بیابان یا جنگل اردو میزدند و در حالی که منتظر شکار بودند طبیعتا تفریح نیز میکردند.
هنگامی که ۱۱۰۰۰ سال پیش آب و هوا به طور چشمگیری تغییر کرد، شکارچیان در شمال شرقی انگلستان امروزی مجبور شدند تغییرات اساسی برای مبارزه با سرمای سوزناک ایجاد کنند. محققان دریافتند حتی با کاهش شدید دما، افراد اولیه پیشگام، به جای نقل مکان به جای دیگر، شیوه زندگی خود را تغییر دادند، از جمله اینکه چگونه خانهای بسازند که تحمل سرما را داشته باشد و یا ابزارهایی کشف شده که نشان میدهد آنها وسایلی برای محافظت از سرما برای خود ساخته بودند.
به نظر میرسد میان وعدهای که ۱۴۴۰۰ سال پیش خورده شده، ممکن است چندان متفاوت از یک میان وعده مدرن نباشد. در شمال اردن، باستانشناسان بقایای نان تخت باستانی را در جایی که زمانی یک شومینه بود، پیدا کردند. این یک کشف خیرهکننده بود: تهیه نان فرآیندی باورنکردنی و حاصل یک کار فشرده بود که نه تنها به تهیه خمیر، بلکه به برداشت غلات و آسیاب کردن آن نیاز داشت.
در حال حاضر، هیچ کس واقعاً مطمئن نیست که چگونه این کار را انجام دادهاند، یا چگونه توانستهاند چنین آرد ریز آسیابشدهای درست کنند. توبیاس ریشتر (Tobias Richter) باستانشناس دانشگاه کپنهاگ میگوید: «هیچکس هیچ مدرک مستقیمی برای تولید نان پیدا نکرده بود، بنابراین این واقعیت که نان به قبل از کشاورزی پیش میرود بسیار خیرهکننده است.»
هزاران سال پیش، در جاییکه آلمان امروزی نامیده میشود، مردم هنگام مرگ با سگهای خانگی خود دفن میشدند.
باستانشناسان میگویند، حتی به نظر میرسد که آنها تا زمانی که میتوانستند از توله سگهای بیمار مراقبت میکردند؛ حتی زمانی که احتمال بهبودی آنها کم بود.
بقایای یک سگ حاکی از آن است که این حیوان در حدود پنج ماهگی به یک بیماری کشنده مبتلا شده بوده، ولی هر بار درمان شده و دوباره به بیماری مبتلا میشده است. این نشان میدهد شخصی از او مراقبت میکرده است.
لیان گیمش، محقق، به نشنال جئوگرافیک گفت: «از آنجاییکه بیماری دیستمپر سگ (Canine distemper virus) یک بیماری تهدیدکننده زندگی با نرخ مرگ و میر بسیار بالاست، سگ باید به شدت بیمار بوده باشد. احتمالاً فقط به لطف مراقبت و پرستاری شدید و طولانیمدت انسانی توانسته زنده بماند.»
به نظر میرسد عشق زیاد به حیوانات از زمانهای بسیار دور نیز وجود داشته است.